Prinses Juliana bij de opening van de naam haar genoemde Julianaflat in 1986 in het centrum van Emmen. Links en rechts staan (half in beeld) twee Emmer wethouders, Roelof Zegering Hadders (VVD) en Berend Bouwland (CDA). Foto: Henk Benting
Op 27 april viert de koninklijke familie Koningsdag in Emmen. Wie in Emmen om zich heen kijkt, ziet op meerdere plekken verwijzingen naar het vorstenhuis. Van een kanaal tot een gymclub, van een school tot een seniorenflat. Voor de opening van die flat stond de vorstin er trouwens gekleurd op, letterlijk.
Wilhelminastraat (Emmen)
Van oudsher een van de belangrijkste winkelstraten in het centrum van Emmen is de Wilhelminastraat. Het tracé begint in het verlengde van de Hoofdstraat ter hoogte van de voormalige Rabobank aan de Sterrenkamp en loopt door tot aan de kruising met de Dordsestraat. De straat bestaat al sinds de eerste helft van de negentiende eeuw en was toen een onverharde weg.
In de jaren zeventig van die eeuw werd er macadam op aangebracht, een wegverharding gemaakt van het puin van huizen. De naam macadam verwijst naar de man die het procedé bedacht, de Schot John McAdam (1756 - 1836). Vanwege de korrelige structuur van de verharding werd de weg in Emmen door de Emmenaren De Grint genoemd. Na de troonsbestijging van koningin Wilhelmina in 1898 doopten zij de weg om tot Wilhelminastraat en niet lang daarna werd het macadam op de straat vervangen door klinkers.
In de tweede helft van de jaren twintig kreeg de straat ook officieel de naam Wilhelminastraat. Dat bleef zo tot op de dag van vandaag, met uitzondering van een periode in de Tweede Wereldoorlog. De Duitse bezetter was niet gediend van de naam Wilhelminastraat en op 7 oktober 1941 voerde de burgemeester de oude naam De Grint weer in. Op 30 april 1945 werd dit besluit weer teruggedraaid.
De Wilheminastraat, een doorgaande winkelstraat in het Emmer centrum, werd vroeger De Grint genoemd. Foto: Uitgeverij W. Ten Kate/Gemeentearchief Emmen
Willem-Alexanderschool (Erica)
Wie zijn kinderen in Erica naar een protestants-christelijke basisschool wil laten gaan, kiest voor de Willem-Alexanderschool. De school werd in 1967 vernoemd naar onze huidige koning, die toen net geboren was. Daarvoor werd de naam School met den Bijbel gebruikt. De school langs de Vaart ontstond precies 110 jaar geleden vanuit de gereformeerde kerk in Nieuw-Amsterdam.
Het schoolgebouw dat in 1914 in gebruik werd genomen, ging in 2007 tegen de vlakte. De eerste meesterswoning was in de jaren vijftig al verdwenen. In de Tweede Wereldoorlog verschafte de school onderdak aan het gezin Slungers, dat bestond uit een man, een vrouw en vijf jonge kinderen. Het gezin maakte deel uit van een groep van 74 mensen die vanaf het najaar van 1944 van het ene naar het andere dorp trok. Een groot deel van die mensen kwam uit Arnhem en omgeving.
Op 19 februari 1945 kwamen ze aan in Erica en bleven daar op verschillende adressen tot de oorlog was afgelopen. De langstzittende directeur van de school was Egbert Algra, die van 1930 tot 1964 leiding gaf aan de school. Het was een bevlogen man, met flink wat nevenfuncties. Er waren mensen die hem om die reden de burgemeester van Erica noemden. Tegenwoordig telt de school, die valt onder de stichting Viviani, 52 leerlingen. Een belangrijk project van de school de komende tijd is het verder vergroenen van het schoolplein.
De Willem-Alexanderschool in Erica. Foto: DvhN
Fanfareorkest Prins Hendrik (Emmer-Compascuum)
Het is de oudste nog bestaande staande muziekvereniging van de gemeente Emmen: het Christelijk Fanfare Orkest Prins Hendrik, genoemd naar de echtgenoot van koningin Wilhelmina. Het was de evangelist Willem Braakhekke die in 1905 samen met zijn zwager Wijcher Veenhoven de aanzet gaf tot de oprichting. Er werd een collecte gehouden onder de bevolking en met de opbrengst, zo gaat het verhaal, togen de heren naar het Duitse Haren waar van een ’verloopen’ korps instrumenten konden worden gekocht.
De eerste muziekstukken werden geschreven door mede-oprichter Veenhoven. Vanaf de jaren vijftig konden ook vrouwen lid worden van het orkest. Dat was ook de periode waarin het aantal leden was gedaald naar een stuk of dertien. Destijds is overwogen om samen te gaan met de neutrale muziekvereniging DES in Emmer-Compascuum. Het bleef bij wat verkenningen, want de cultuurverschillen werden als te groot beschouwd.
Tegenwoordig bestaat het gezelschap uit 28 muziekliefhebbers. De 78-jarige Mia de Bruin uit Emmen is degene die het langste muziek maakt bij Prins Hendrik, volgend jaar alweer zeventig jaar. Prins Hendrik heeft een uitgebreid repertoire: van popmuziek tot muziek uit musicals, van klassiek tot religieus.
Christelijk fanfareorkest Prins Hendrik in 1921. Foto: Collectie Fanfareorkest Prins Hendrik.
Koning Willem-Alexanderkanaal
Het Koning Willem-Alexanderkanaal, in de volksmond ook wel KWAK genoemd. Dat is een vaarverbinding tussen het Scholtenskanaal bij Klazienaveen en de Bladderswijk bij Oranjedorp. Het zes kilometer lange kanaal is een onderdeel van het project Veenvaart, een route van acht oude scheepvaartverbindingen en twee nieuwe kanalen tussen Erica en Ter Apel.
De Veenvaart maakt varen van Zuidoost-Drenthe naar het Friese Merengebied en Overijssel mogelijk, en vice versa uiteraard. Ook kan er hierdoor een rondje Drenthe worden gevaren en is er een kortere vaarverbinding met Duitsland. Het in 2013 in gebruik genomen KWAK is één van de twee nieuwe kanalen. Ten zuiden van Nieuw-Dordrecht moesten de kanaalgravers over een afstand van een paar kilometer een hoogteverschil van ruim vijf meter overwinnen.
Bij de sluis liggen keien die bij het graven tevoorschijn kwamen. Het Koning Willem-Alexanderkanaal is een van de eerste infrastructurele projecten in ons land die werden vernoemd naar de nieuwe koning. Langs het kanaal is een fietspad aangelegd en vaak zitten er vissers langs het water. Volgens hengelsportvereniging ‘t Meuntje is de diepte ongeveer 1,80 meter en zwemt er veel voorn, blei en brasem.
Het Koning Willem-Alexanderkanaal, een onderdeel van de Veenvaart dat in 2013 in gebruik werd genomen. Foto: Boudewijn Benting
Oranjebomen
De kroning van Willem-Alexander in 2013 leverde Emmen flink wat bomen op met een bijzondere status. Vanwege de troonswisseling stelde de gemeente al haar 35 erkende dorps- en wijkverenigingen in staat om een koningslinde te planten. Het gros van de verenigingen ging op het aanbod in. Al sinds jaar en dag worden in Nederland bij bijzondere gelegenheden bomen in de grond gezet en Emmen vormt hierbij geen uitzondering. Vaak is er een link met het koninklijk huis, maar niet altijd.
In 1995 werd er bijvoorbeeld in Roswinkel een bevrijdingslinde geplant, omdat het toen precies een halve eeuw geleden was dat ons land werd bevrijd. De oudst bekende oranjeboom in de gemeente Emmen is de Wilhelminaspar die in 1898 voor het kantongerecht werd geplant, zo blijkt uit een in 2013 verschenen artikel van Tonko Engelsman in het periodiek van de Historische Vereniging Zuidoost-Drenthe. In 1898 werd Wilhelmina koningin. Ze was toen 18 jaar oud en nam de taken als staatshoofd over van haar moeder, regentes Emma. Deze boom staat er niet meer.
Later werden op flink wat plekken in de gemeente andere herinneringsbomen geplant, onder meer vanwege de 400ste geboortedag van Willem van Oranje in 1933, het huwelijk van Juliana en prins Bernhard in 1937, het 25-jarige ambtsjubileum van Juliana in 1973, de 50-jarige verjaardag van Beatrix in 1988 en de geboorte van Amalia in 2003.
Op de hoek Weerdingerkanaal ZZ/Tramwijk staat een koningsboom, geplant in 2013, het jaar waarin Willem-Alexander koning werd. Foto: DvhN
Opgericht in oktober 1947. De vereniging is genoemd naar de in februari dat jaar geboren vierde dochter van prinses Juliana en prins Bernhard, die eerst Marijke heette en zich vanaf 1963 prinses Christina liet noemen. De club werd in het leven geroepen door de heren C.S. de Vries en R. Willems; Anne van der Leest en Douwe Moorlag waren de eerste leden.
De vereniging groeide snel, bij de viering van het eerste lustrum waren er zo’n driehonderd mensen bij aangesloten. Wie een uitvoering bezocht, ontdekte meteen dat het een christelijke vereniging was. Een van de bestuursleden ging voor in gebed en ook werd er een psalm gezongen. Naast de uitvoeringen waren het sinterklaasfeest en de vossenjacht hoogtepunten. Sinds anderhalf jaar heeft Prinses Marijke geen jeugdleden meer. Het lukte niet om hiervoor een gymtrainer te vinden.
Ook de turngroep is opgehouden te bestaan. Momenteel telt Prinses Marijke nog zo’n vijftien actieve leden. Het gaat om dames die verdeeld zijn over drie groepen: Swing it (balspellen, toestellen), Sport it (pilatus, aerobics, steps) en Stay fit (van alles door elkaar). De vereniging maakt gebruik van de gymzaal aan De Kavels en van de PKN-kerk aan de Runde.
Gymnastiekvereniging Prinses Marijke had kort na de oprichting al zo'n driehonderd leden. Foto: Collectie Prinses Marijke
Julianaflat
Een in 1986 door Juliana zelf geopend appartementengebouw voor senioren in het centrum van Emmen. Het ontwerp van dit complex op de hoek Wilhelminastraat/Van Schaikweg is van de hand van Jürg Ruf, de architect die voor Emmen ook de voormalige Laboratoriumschool, de Emmer State, de Weiertflat en basisschool De Diedeldoorn in wijk Rietlanden ontwierp. Het gebouw telt 127 appartementen en is eigendom van woningcorporatie Lefier (eerder Wooncom en daarvoor ECW geheten).
Aan de officiële opening door Juliana ging iets bijzonders vooraf, zo vertelde jaren geleden Aleid Rensen, voormalig directeur van het Noorder Dierenpark. Juliana wilde voor de plichtplegingen bij de Julianaflat graag picknicken op een mooie Emmer locatie. Het werd een plek bij een hunebed in de Emmerdennen. Daar stond ook een bankje. Maar wat Juliana niet wist en ook niet kon weten, was dat dit bankje pas was geverfd. Het gevolg: twee donkerbruine strepen op haar kleding!
Het lukte de hofdame blijkbaar om hier snel een oplossing voor te vinden, want later zag ze er weer spic en span uit. Maar wethouder Bouwland sprak zij er later wel op aan. ‘Als jullie bankjes verven, moet je dat er wel even bij zetten’, zei ze. De wethouder had eerst geen flauw idee wat de koningin bedoelde.
Prinses Juliana bij de opening van de naam haar genoemde Julianaflat in 1986 in het centrum van Emmen. Links en rechts staan (half in beeld) twee Emmer wethouders, Roelof Zegering Hadders (VVD) en Berend Bouwland (CDA). Foto: Henk Benting
Mytylschool Prins Johan Friso
De mytylschool Prins Johan Friso in Emmen is een openbare school voor speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs. De doelgroep bestaat uit kinderen en jongeren van vier tot achttien jaar met een fysieke en/of motorische beperking. De school maakt deel uit van de mytylschool in Haren, die eveneens naar de in 2013 overleden broer van Willem-Alexander is genoemd.
In november 1999 opende de vestiging in Emmen de deuren, in noodlokalen nabij het Scheper Ziekenhuis. Door een groei van het aantal leerlingen was er al snel ruimtegebrek. In 2012 betrok de school een permanent en nieuw gebouw op de plek van de voormalige zusterflat bij het Emmer ziekenhuis. Dit gebouw heet De Springplank en de mytylschool maakt daar gebruik van de begane grond. Er wordt nauw samengewerkt met de afdeling kinderrevalidatie van Treant, die ook in De Springplank is gehuisvest. De school heeft zo’n veertig leerlingen uit een straal tot zo’n 40 kilometer rond Emmen.
Het gros van hen wordt met speciaal busvervoer van en naar de school gebracht. In 2018 was er een benefietactie voor een rolstoelbus en eerder dit jaar werd een leerling parasporter van het jaar bij de sportverenigingen in Emmen.
De mytylschool Prins Johan Friso heeft sinds 1999 een vestiging in Emmen en telt zo'n veertig leerlingen met een fysieke en/of motorische beperking. Foto: Mytylschool
