De bewoners in het proeftuingebied in De Lariks lopen niet echt warm voor een warmtenet. Foto: Jaspar Moulijn
Hoge kosten en gebrekkige techniek. Stadsverwarming kampt met een twijfelachtige reputatie. Assen is er jaren over bezig. Donderdag staat het onderwerp voor de zoveelste keer op de agenda van de gemeenteraad. Waarom gaat het zo moeizaam?
De Lariks. Daar zou het eerste warmtenet van Assen moeten worden uitgerold. Maar twee-derde van de bewoners van de huur- en koopwoningen in deze Assense wijk zit er niet op te wachten. Dat bleek begin dit jaar uit een huis aan huis-peiling.
Dat eigenaren van koopwoningen het warmtenet niet zien zitten, hoeft geen verbazing te wekken. De nadelen zijn aanzienlijk. In Groningen kunnen klanten van Warmtestad erover meepraten: de prijzen van het warmtenet zijn nu namelijk nog gekoppeld aan de gasprijs. En het beroerde is: de prijzen van het warmtenet worden (in tegenstelling tot de gasprijs) maar een keer per jaar aangepast. Gevolg: klanten van het warmtenet betalen soms veel meer dan gasklanten een paar straten verderop.
Eigen warmtepomp
Overstappen naar een goedkopere leverancier kan niet als je bent aangesloten op stadsverwarming. Bovendien is een eigen warmtepomp uiteindelijk goedkoper dan de aansluiting op een warmtenet. Kortom, als huiseigenaar moet je wel heel veel van het klimaat houden wil je kiezen voor het warmtenet.
Er zijn wel huiseigenaren die op een warmtenet zijn aangesloten. In de relatief nieuwe Meppelse wijk Nieuwveense Landen bijvoorbeeld. De eigenaren van deze vrijwel geheel uit koopwoningen bestaande wijk kregen het warmtenet – het eerste in Drenthe – er min of meer gedwongen bij. Aan de rand van de wijk staat een bio-centrale die de ongeveer 400 woningen van warmte voorziet. Tenminste, áls het systeem werkt. Bewoners klagen er steen en been over bij MeppelEnergie, een samenwerking tussen de gemeente Meppel en energiebedrijf Rendo.
Politieke problemen
In de gemeente Meppel leidde het avontuur met het warmtenet al tot de nodige politieke problemen. Er moesten miljoenen gemeenschapsgeld bij om het bedrijf in de benen te houden. Uit een recente evaluatie blijkt dat MeppelEnergie is gebaseerd op rammelende afspraken met commerciële partijen en gebrekkige (en dure) techniek.
Zou Assen gezien de ellende in Meppel dan maar moeten afzien van een warmtenet? Niet per se. Van fouten leren is goed, van andermans fouten leren is beter. Bijna alle veertig grootste gemeenten hebben een warmtebedrijf of zijn ermee bezig. Assen is er een van.
De gemeente Assen zoekt de samenwerking met Actium om in De Lariks toch (deels) stadsverwarming aan te leggen. Dat is een keuze die in Groningen ook succesvol is. Huurders hebben weinig tot niets te zeggen over de overstap naar stadswarmte en de gemeente Groningen maakt nu in een aantal wijken meters in samenwerking met meerdere corporaties.
Er gaan inmiddels meer seinen op groen, waardoor het voor gemeenten makkelijker moet worden om stadsverwarming aan te leggen. Zo nam de Tweede Kamer een wet aan die gemeenten de mogelijkheid geeft om woonwijken van het gas af te sluiten. De Eerste Kamer moet daar nog mee instemmen.
Huiseigenaren mogen als deze nieuwe wet definitief wordt kiezen voor een warmtepomp. Dat kan een probleem zijn: hoe minder deelnemers aan het warmtenet, hoe minder deelnemers over wie de vaste kosten verdeeld kunnen worden. Daarmee komt de businesscase dus onder druk.
En er is nog een nieuwe wet, de Wet collectieve warmtevoorziening, die per 2025 wat moet doen aan de omstreden koppeling tussen de gasprijs en de prijs van het warmtenet. Voortaan worden de tarieven gebaseerd op de kosten die warmtebedrijven daadwerkelijk maken plus een maximaal winstpercentage. Een loffelijk streven, maar Vereniging Eigen Huis waarschuwt dat niet is gegarandeerd dat de prijzen voor een warmtenet daadwerkelijk zakken.
