'Val kabinet slecht voor Noord-Nederland.' Dit is waarom CdK Jetta Klijnsma en burgemeester Eric van Oosterhout van Emmen zich grote zorgen maken

De vrijdag begon zo goed voor de twee Drentse toen ze samen het nieuws bekend konden maken dat de koning in 2024 zijn verjaardag in Emmen viert. De val van het kabinet was dan weer een domper.

„Ik ben sinds 1 juli weer voorzitter van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland”, vertelt ze. „In het hele Noorden zijn nog zoveel zaken die om een oplossing vragen en waar we het kabinet voor nodig hebben. Nou gaat de hele handel op slot.”

Ze noemt de herverdeling van de uitkeringen uit het Provinciefonds, die de komende jaren voor Drenthe gunstig zou uitpakken. „Ik hoop dat het niet on hold gaat, maar het verbaast me niet als het wel zo is.” Een groter vraagstuk nog is dat het Rijk vanaf 2026 overstapt op een andere vorm van financiering van het Gemeente- en Provinciefonds. De uitkeringen groeien en krimpen dan niet meer automatisch mee met de uitgaven het Rijk.

Dit zou voor gemeenten en provincies in het Noorden desastreus uitpakken. Drenthe vreest na 2026 een tekort van 14 miljoen euro. Van Oosterhout liet onlangs weten de Haagse houding meer dan beu te zijn en wil namens de Vereniging Nederlandse Gemeenten de barricaden op om het kabinet op andere gedachten te brengen. „Ook hierover blijft onduidelijkheid bestaan, dat is ook naar”, zucht Klijnsma.

Klijnsma is nauw betrokken bij de asielproblematiek, het onderwerp waarover het kabinet ten val kwam. Ze vertegenwoordigt haar collega-commissarissen bij het overleg met verantwoordelijk staatssecretaris Eric van der Burg. Een akkoord over de kwestie was noodzakelijk om in de Tweede Kamer voldoende draagvlak te krijgen voor de Spreidingswet, die gemeenten verplicht een evenredige bijdrage te leveren aan de opvang van asielzoekers.

„Het is vreselijk dat die wet almaar op de plank blijft liggen”, zucht Klijnsma. „Het is echt nodig dat we die we die wet krijgen, zeker gezien de toestand in Ter Apel. Ik ben heel trots op de bestuurders van de Drentse gemeenten, die allemaal hun best doen om opvang te regelen. Maar hun collega’s in sommige gemeenten elders leunen achterover.”

Stilstand is achteruitgang, helemaal in deze tijd, vindt Klijnsma. Ze probeert diplomatiek te blijven als ze haar mening over de gang van zaken in Den Haag geeft. „Ik begrijp dat de coalitiepartners allemaal hun belangen hebben, maar ze moeten ook denken aan het landsbelang en aan de mensen.”

Burgemeester Eric van Oosterhout van Emmen sluit zich aan bij die oproep van de commissaris. ,,Ik hoorde van de week de term onbezonnen langskomen. Dat predicaat past wel op dit Haagse hoogspel. Ik vrees dat er nu allerlei belangrijke plannen in het slot gaan onder het mom te controversieel.’’

Van Oosterhout reageerde zaterdag vanuit een feesttent in Nieuw-Weerdinge op de politieke actualiteit. Het dorp viert haar 150 jarig bestaan, maar kwam de laatste maanden vooral in het nieuws door overlast gevende asielzoekers uit het aanmeldcentrum in buurplaats Ter Apel. ,,Het kabinet valt blijkbaar om een snipper uit het asielbeled. Maar daar schieten we hier niets mee op. We hebben woensdag een afspraak staan met de staatssecretaris en ondernemers en inwoners. Wat mij betreft gaat dat gewoon door, evenals alle noodzakelijke maatregelen.’’

Voor die staatssecretaris Eric van der Burg vindt de burgemeester van Emmen de kabinetsval extra zuur. ,,Hij had goed in de smiezen wat er hier speelt. Ook op persoonlijke vlak. Gisteren appte hij mij nog een felicitatie met het binnenhalen van koningsdag. Nota bene op een van zijn rottigste politieke dagen.’’

Van Oosterhout bezoekt morgen een digitale spoedzitting van het landelijke bestuur van de Vereniging Nederlandse Gemeenten, waar hij secretaris is. Daar zullen burgemeesters een oproep formuleren aan Den Haag. Zijn schot voor de boeg: ,,Gemeenten vangen steeds de klappen op. Van wooncrisis tot asielcrisis. Dat realiseren ze niet altijd in de Haagse bubbel. Mijn oproep aan de politieke leiders? Maak je waar en speel iets klaar. Versterk de polarisatie niet, maar demp het.’’

De burgemeester heeft met de kabinetsval wel in de interne verkiezingstoto op het gemeentehuis gewonnen. ,,Ik heb steeds gezegd dat ik Tweede Kamerverkiezingen verwacht in oktober. Dat blijkt nu zo ongeveer uit te komen. Wanneer het nieuwe kabinet er dan zit? Zo rond het bezoek van de Koning aan Emmen eind april, dus ongeveer gelijktijdig met het kampioenschap van Emmen.’’