De patiënt die op 5 november een therapeut van de kliniek Veldzicht in Balkbrug doodstak en twee andere medewerksters verwondde, wist zonder veel moeite een mes te bemachtigen in een personeelsruimte.
Dat melden meerdere bronnen uit en rond het Centrum voor Transculturele Psychiatrie (CTP), die anoniem willen blijven omdat ze een spreekverbod hebben, aan De Telegraaf.
Kort na het middaguur op die fatale zaterdag klopte de latere dader aan op een van deuren van de ’vissenkom’, zoals het glazen kantoor op de afdeling van de kliniek door personeel wordt genoemd. Er waren wat zorgen onder de personeelsleden over de man van Nigeriaanse afkomst. Een van de vele patiënten met een ’andere culturele achtergrond’, zoals de kliniek op de eigen website meldt.
„Hij tikte op de deur terwijl hij achter zijn rug een koffiekan verborgen hield”, vertelt een van de bronnen. Het kantoor bevindt zich tussen twee afdelingen. Het personeel kan vanuit de ’vissenkom’ de patiënten goed in de gaten houden. Soms komen zij naar het kantoor voor medicijnen of om iets anders te vragen. De vleugel waar de man verbleef, gold niet als zwaar beveiligd.
Kliniek Veldzicht in Balkbrug, waar op 5 november een patiënt een sociotherapeute doodstak en twee vrouwelijke collega’s met een mes verwondde.
Er waren onder de medewerkers de dagen voorafgaand aan vijf november zorgen over de psychische gesteldheid van de man. Hij was onrustig en oogde psychotisch. Toen een medewerker de deur voor hem opende, ging de patiënt de vrouw meteen te lijf met de de kan. Hij rende vervolgens naar het ’schaduwbord’: een bord met daarop gereedschappen, waaronder een mes. Op de plek waar iets hangt, is de schaduw van het voorwerp getekend, zodat duidelijk is te zien als er een voorwerp mist.
„Toen hij het mes wist te bemachtigen, begon de man in te steken op twee vrouwelijke personeelsleden. Hij was volledig gefixeerd op de vrouwen. Hij rende daarna het hok uit en spurtte richting een sociotherapeute die bij een keukenblok stond. De patiënt stak haar in de keel. Zowel personeelsleden als andere patiënten hebben hem met bezems en stoelen weg proberen te houden van de vrouwen op wie hij instak”, vertelt een andere bron.
Deuren sluiten
Uiteindelijk wisten de aanwezigen de volledig doorgedraaide patiënt het kantoor in te drijven en de deuren te sluiten. Hier stak de man spullen in brand en sneed zichzelf dood. Het alarm was inmiddels in werking gesteld, maar het leek volgens betrokkenen een eeuwigheid te duren voordat de hulpdiensten kwamen.
De 43-jarige sociotherapeute bij het keukenblok overleefde de aanval niet. De twee andere vrouwen werden gewond afgevoerd, zij overleefden het steekdrama wel. De aanval dompelde de medewerkers en leiding van de kliniek onder in diepe rouw. De medewerkster liet drie kinderen van elf en negen jaar achter.
De dader had eigenlijk niet meer in Nederland moeten zijn. Hij werd, zo melden meerdere bronnen rond het onderzoek naar het steekincident, in Nigeria verdacht van moord en was via Italië naar Nederland gereisd. Conform de Dublin-afspraken zou de man terug worden gestuurd naar Italië, omdat hij hier Europa was binnengekomen. Door de coronapandemie en de reisbeperkingen daardoor bleef de Nigeriaan hier. Dat duurde zo lang dat hij in Nederland in een asielprocedure belandde, vanwege de overschrijding van de vastgestelde termijn, zo bevestigen de bronnen. Uit antecedentenonderzoek bleek dat hij in Nigeria werd verdacht van één of meer moorden. Wat dat betekende voor de asielprocedure is onduidelijk.
Vanwege de lopende onderzoeken en de gevoeligheid gezien de herkomst van de man, zwijgen instanties als de kliniek, het OM en het ministerie. Zo is niet duidelijk wanneer de man exact het land binnenkwam, van welke moord hij wordt verdacht en hoe oud hij is. Ook is onduidelijk wanneer en hoe de man exact in Veldzicht belandde.
Veel vragen
Binnen de kliniek zijn ook veel vragen. „Collega’s vragen zich af of er wel een juiste inschatting is gemaakt van de steker. Had hij in deze staat wel mogen verblijven op de betreffende afdeling? Ook wordt er uiteraard gekeken naar veiligheidsaspecten op deze afdeling.”
„Wij zijn juist voorstander van een zekere toegankelijkheid en openheid hier. Het is geen gevangenis. En dat is altijd de cultuur geweest. Tegelijkertijd moeten we beseffen dat het aantal patiënten met zeer complexe problematiek, die door hun status hier uitzichtloos zijn – en daardoor vaak een groter gevaar – fors is toegenomen”, zegt een van de betrokkenen. Veldzicht heeft zich de laatste jaren gespecialiseerd in de behandeling van vreemdelingen die zijn aangewezen op psychiatrische zorg. Tbs’ers zitten er ook.
In de afgelopen jaren zijn er meerdere ernstige geweldsincidenten geweest in de kliniek. Zo werden medewerkers gestoken met zelfgefabriceerde wapens en gooide een patiënt kokendheet water over een medewerkster. Ondanks de gebeurtenissen zijn de medewerkers trots op hun kliniek en erg begaan met de patiënten, blijkt uit de gesprekken.
Onderzoeken
Er lopen meerdere onderzoeken naar de steekpartij van begin november: een strafrechtelijk onderzoek van het Openbaar Ministerie Oost-Nederland, een onderzoek door de Inspectie Justitie en Veiligheid en eentje door de arbeidsinspectie.
De Dienst Justitiële Inrichtingen wil vanwege de lopende onderzoeken niet reageren, maar zegt over de psychische gesteldheid van de man begin november: „Er wordt door ervaren sociotherapeuten een weloverwogen keuze gemaakt als het gaat om de bewegingsvrijheid.”
