Paniek in Drentse gemeenten over drugsgebruik onder jongeren. 'Drugsgebruik voor de meeste jongeren niet normaal'

‘Speler VV Musselkanaal gebruikt openlijk harddrugs in spelersbus’; ‘Een snuifje voor de wedstrijd. Signalen over drugsgebruik bij voetbalclub SETA in Musselkanaal’, en ‘Zorgen om drugsgebruik onder jongeren in ‘Snuifcity’ Borger en Valthermond’.

Zomaar wat koppen die de afgelopen maanden de regionale media haalden.

Harddrugsgebruik lijkt anno 2023 zichtbaarder dan ooit. Vooral jongeren lijken het nauwelijks nog onder stoelen of banken te steken. Lokale politici roeren zich op hun beurt, want wat gebeurt er opeens in hun mooie dorpen? Zijn harddrugs zo langzamerhand normaal geworden?

In de gemeente Tynaarlo ondertekende een meerderheid van de raad onlangs een motie om ‘handhaving en voorlichting te intensiveren’. Aa en Hunze wil onderzoek laten doen naar drugsproblematiek in de gemeente en De Wolden wil het rioolwater laten onderzoeken op drugsgebruik, meldde RTV Drenthe. De gemeenteraad van Borger-Odoorn belegde donderdagavond een spoeddebat over drugsgebruik onder jongeren.

Maar of het gebruik van harddrugs onder jongeren opeens problematische vormen heeft aangenomen, is maar de vraag. Zo relativeerde Verslavingszorg Noord Nederland (VNN) in oktober bij RTV Drenthe het drugsgebruik onder Drentse jeugd. „We zien dat in bepaalde kringen het gebruik bij jongeren toeneemt of dat ze het normaal vinden. Maar dat betekent niet dat het in de meeste kringen gebeurt”, zei woordvoerder Nathaly de Wind.

De zorgen van raadsleden lijken ingegeven vanuit een gevoel van onveiligheid. Dat is niet geheel ongegrond: drugsoverlast neemt al jaren toe, en drugsgerelateerd geweld beperkt zich allang niet meer tot de onderwereld. Uit de Nationale Drug Monitor 2022 van het Trimbos Instituut blijkt dat het aantal geregistreerde overlastincidenten door alcohol en drugs per 10.000 inwoners in 2021 vooral steeg in de provincies Flevoland, Zuid-Holland en Drenthe.

Zo is het percentage cocaïnegebruikers van 18 jaar en ouder al sinds 2016 stabiel. Wel steeg in 2021 het aantal volwassenen dat ooit in zijn of haar leven cocaïne heeft gebruikt heel licht, met 1 procent. Hetzelfde geldt voor xtc, de populairste harddrug. Ook het gebruik daarvan is stabiel maar het aantal volwassenen dat aangeeft de partydrug ooit te hebben gebruikt, steeg van 7 procent in 2015 naar bijna 10 procent in 2021. Weliswaar een toename, maar geen explosieve.

Ter vergelijking: cannabis en alcohol blijken veel vaker te worden genuttigd. Cannabis (hasj en wiet) blijkt nog altijd de meest gebruikte illegale drug. In 2021 had 8 procent van de Nederlandse 18-plussers het jaar ervoor cannabis gebruikt. Dat komt neer op 1,1 miljoen volwassenen. Bovendien had bijna een kwart van de volwassenen de softdrug ooit in zijn of haar leven gebruikt. Ook alcohol blijft onverminderd populair, ondanks de nadelen voor de gezondheid en omgeving: bijna 80 procent van de 18-plussers gaf aan in het voorgaande jaar weleens te hebben gedronken.

Marcel Seuninga, medewerker preventie bij Verslavingszorg Noord Nederland, vraagt zich af of drugsgebruik normaal is geworden. Wel denkt hij dat er tegenwoordig makkelijker over drugs wordt gepraat. Toch blijft het gebruik ervan volgens hem beperkt tot slechts een aantal kringen. Dat kan een vertekend beeld opleveren. „Je ziet dat signalen over gebruik vaak komen van sleutelfiguren als de politie en jongerenwerkers”, zegt Seuninga. „Maar die komen vaak in aanraking met kwetsbare jongeren, die vaak drugs gebruiken. Als je eenmaal in die bubbel zit, kan het lijken alsof alle jongeren gebruiken. Dat is niet zo.”

„Als we dat vragen aan het grote publiek, dan zegt iedereen dat het gebruik van drugs normaler is dan vroeger”, vervolgt hij. „Maar als we kijken naar cijfers, zien we eigenlijk geen stijging. De meeste jongeren gebruiken geen drugs. Drugsgebruik is nog steeds niet genormaliseerd.”

Zonder de negatieve effecten van drugs te willen bagatelliseren, lijkt het er vooralsnog sterk op dat gemeenteraadsleden zich eerder baseren op gevoel dan op cijfers. Dat bleek ook in Borger-Odoorn, waar het raadsdebat na een inleidende voorlichting over drugsgebruik in de gemeente van GGD, politie en VNN een aanmerkelijk minder alarmerend karakter kreeg dan vooraf werd verwacht. Drugsgebruik is nog geen epidemie op het Drentse platteland.