Noodopvang Ter Apel sluit, maar waar moeten de 300 asielzoekers overnachten?

Waar de vluchtelingen heen moeten is de hele dag de grote vraag. In heel het land is geen plek voor hen te vinden. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) is dinsdag de hele dag en avond druk in de weer om een slaapplek voor deze 300 mensen te vinden. Geen gemeente heeft een plekje.

Bij het overbevolkte tentenkamp pal achter het gloednieuwe en volgende maand te openen bureau van de vreemdelingenpolitie, zijn mannen bezig de boel op te ruimen. De nachtopvang sluit want de vergunning verloopt deze dag. Grote containers worden gevuld met matrassen, pallets staan klaar om andere spullen af te voeren. Een man en vrouw komen met een slaapzak en grote boodschappentas uit een van de grote tenten lopen. Ze moeten weg, maar waar naar toe weet nog niemand.

Een aardige bewaker houdt een oogje in het zeil om te voorkomen dat nieuwsgierigen het terrein oplopen. Want het tentenkamp is privéterrein en het COA wil de privacy van de vluchtelingen waarborgen. In de overbevolkte nachtopvang deden zich schrijnende gevallen voor. Zoals vorig najaar toen mensen op stoelen sliepen en gezinnen met kinderen in een grote ruimte met alleenstaanden mannen uit verschillende landen verbleven. Dat gaf spanning en onveilige situaties.

Dergelijke toestanden komen niet meer voor in Ter Apel, maar de nachtopvang, waar asielzoekers de eerste opvang krijgen, is nog elke dag overbevolkt. Er is vergunning voor 275 vluchtelingen, maar dat aantal is chronische overschreden, omdat er te weinig opvangcapaciteit is. Op het dieptepunt zaten er in de noodopvang ruim 650 vluchtelingen.

Vorige week zag staatssecretaris Eric van der Burg van Asiel met eigen ogen dat zich in de noodopvang in Ter Apel schrijnende situaties voordoen. Dinsdag zei hij niet te kunnen garanderen dat alle asielzoekers ‘s avonds een bed hadden. De VVD-bewindsman vroeg burgemeesters zelfs plaatsen voor Oekraïners af te staan aan asielzoekers.

Maar na negen uur ‘s avonds komt dan het verlossende woord. Amsterdam is bereid 180 asielzoekers op te vangen, Nijmegen 100 en Oss 80. In bussen zijn ze vanuit Ter Apel naar hun nieuwe onderkomen in deze steden vervoerd.

Al maanden moddert het kabinet aan met een overvolle asielopvang en oplossingen voor de korte termijn. De instroom is hoger dan het systeem aankan, erkent Van der Burg. De staatssecretaris voert daarvoor allerlei redenen aan. Het aantal nareizigers, familieleden van vluchtelingen met een verblijfsvergunning, is gegroeid nu de coronapandemie is geluwd. Daarnaast stromen er te weinig van deze statushouders door naar een normale woning, waardoor zij 13.000 plekken in de asielzoekerscentra bezet houden.

Van der Burg meent dat Nederland nog een ‘tweede, derde misschien wel vierde Ter Apel’ nodig heeft om de instroom aan asielzoekers goed te kunnen verwerken. Hij werkt aan een voorstel om gemeenten te kunnen dwingen vluchtelingen op te vangen. Rond de zomer verwacht hij met een wetsvoorstel te komen. De staatssecretaris noemt het teleurstellend dat zo’n maatregel nodig is. „Het is een nederlaag dat we onvoldoende opvangplekken hebben. Op basis van solidariteit tussen gemeenten moeten dat te verbeteren zijn.”