Er wordt deze zomer tot dusver beduidend minder water gesproeid op tuinen en landerijen. Foto: DvhN
Deze zomer klinkt vanuit drinkwaterbedrijven in Drenthe en Groningen geen klemmende oproep om extra zuinig met water om te gaan en piekverbruik in de avonduren te voorkomen. Hoe zit dat?
In voorgaande jaren werden inwoners in beide provincies herhaaldelijk afgeraden om ‘s avonds de tuin te sproeien. Ook drukten de waterbedrijven mensen op het hart om geen opblaasbadjes te vullen, korter te douchen en de vaste wasbeurt voor de auto maar een keertje over te slaan.
Deze zomer blijven de oproepen om minder water te verbruiken tot dusver uit. Ook zijn geen noodmaatregelen nodig. Wat is de reden? En hoe zien de waterbedrijven in Drenthe en Groningen de toekomst als het gaat om de beschikbaarheid van drinkwater?
Volgens het Drentse waterbedrijf WMD is er deze zomer geen aanleiding om inwoners te vragen om extra zuinig te zijn met het gebruik van drinkwater. ,,We zien de vraag naar drinkwater momenteel niet veel toenemen’’, zegt Henk Brink, kwaliteitsmanager bij WMD.
Geen problemen
Het verbruik ligt in de zomer altijd hoger dan in de winterperiode, maar om de vraag echt te laten oplopen is een lange, warme en droge periode nodig. ,,En dat is tot nu toe niet aan de orde’’, constateert Brink. ,,We hebben geen problemen met de levering van drinkwater.’’
In Drenthe ligt het verbruik deze zomer 10 tot 15 procent hoger dan op een gemiddelde dag in het jaar. Normaal is dat 20 tot 30 procent, terwijl de vraag naar drinkwater tijdens hittegolven met langdurige droogte kan pieken naar 60 procent extra.
,,Een paar tropische dagen, zoals deze week, zetten het waterverbruik niet op z’n kop’’, stelt Brink. ,,Daarvoor heb je aanhoudende droogte nodig, zoals te zien was in de zomer van 2018.’’ Maar ook 2019, 2020 en 2022 waren bovengemiddeld droog. ,,Het klimaat verandert’’, constateert Brink. Tijdens de zomer van 2018 leverde WMD op een gegeven moment 10 miljoen liter per uur, een record.
Record hoeveelheid regen
Wat meehelpt aan de huidige, stabiele situatie is de extreem natte aanloop. In de eerste helft van dit jaar viel op sommige plaatsen een record hoeveelheid regen. Waterbedrijf Groningen wijst daar ook op. ,,Er is geen sprake van een hoog piekverbruik en daarmee kunnen de productielocaties en het leidingnet de huidige drinkwatervraag prima aan’’, stelt een woordvoerder.
Ter illustratie: op een gemiddelde dag levert Waterbedrijf Groningen zo’n 126.000 kuub drinkwater (126 miljoen liter). Meer dan de helft wordt gebruikt voor douchen, het doorspoelen van de wc en voor de wasmachine. Het verbruik stijgt al jaren, onder meer door de warme, droge zomers, bevolkingsgroei en industriële processen.
Door de vele regen zijn de grondwatervoorraden inmiddels wel weer aangevuld. Verder is deze zomer tot dusver niet erg warm en droog. De temperatuur is over het algemeen gematigd en op meerdere dagen vallen buien. De noodzaak om bijvoorbeeld de tuin te sproeien of de landerijen te beregenen is dus een stuk lager.
Verspilling tegengaan
Dat betekent overigens niet dat er geen rem zit op het waterverbruik. ,,We proberen mensen wel te bewegen om verspilling tegen te gaan’’, zegt Brink. ,,Bewustwording is erg belangrijk, want de beschikbaarheid van drinkwater staat onder druk.’’
In Groningen loopt de campagne ‘Waterwinnaars’. ,,Door mensen aan te moedigen om dagelijks water te besparen, willen we een duurzame gedragsverandering bewerkstelligen’’, verklaart de woordvoerder. ,,Er is op dit moment geen acute droogte, dus leggen we nu de nadruk op preventieve maatregelen.’’
Dat inwoners in voorgaande zomers soms van een piesstraaltje uit de kraan kregen houdt volgens de waterbedrijven verband met de grote vraag naar drinkwater op hetzelfde moment. Piekverbruik dus. Kwaliteitsmanager Brink: ,,Het is geen tekort aan drinkwater, maar we kunnen er niet tegen pompen als de massa tegelijk de kraan open zet. Er ontstaat dan file in de leidingen.’’
Zorgen
Toch zijn er zorgen over de leveringszekerheid van drinkwater. De drinkwatervoorziening in ons land staat onder druk. RTL Nieuws meldde eerder dit jaar dat zeven van de tien drinkwaterbedrijven niet de voorgeschreven 10 procent overcapaciteit meer hebben.
Drenthe heeft een vrij luxe positie als het gaat om de beschikbaarheid van drinkwater. De bevolkingsdichtheid, de (aard van de) bedrijvigheid en de bodemgesteldheid stelt de WMD niet voor problemen. ,,Al houden we voor de toekomst wel rekening met een stijgend waterverbruik’’, zegt Brink.
Nieuwe wingebieden
Dat betekent dat het Drentse waterbedrijf toch scherp aan de wind moet zeilen. WMD zegt meer vergunningen voor nieuwe wingebieden nodig te hebben om de leveringszekerheid te kunnen waarborgen. ,,Omdat de bevolking en economie wel blijven groeien en het klimaat verandert’’, legt Brink uit. ,,We zullen vaker perioden van langdurige droogte zien.’’
Waterbedrijf Groningen heeft ook zorgen. ,,De drinkwatervraag groeit en kan van jaar tot jaar flink variëren’’, schetst de woordvoerder. ,,Wij hebben weinig ruimte in onze huidige winvergunningen om die ontwikkeling op te vangen.’’
Nieuwe vergunningen en het realiseren van extra productiecapaciteit kost ook veel tijd: 10 tot 15 jaar. Dat het zo lang duurt heeft te maken met veel onderzoek, onder meer naar effecten van waterwinning op de natuur, de landbouw, bebouwing en infrastructuur, archeologie en bodemgesteldheid.
Spannend
,,Het is dus spannend of we de groeiende drinkwatervraag bij kunnen houden’’, stelt de woordvoerder. ,,Als we kijken naar de huidige prognose van de vraag dan moeten we naast de geplande uitbreidingen nog minimaal één nieuwe winning van tussen de 3 en 6 miljoen kuub per jaar realiseren.’’
Waterbedrijf Groningen verkoopt al ‘nee’ aan nieuwe bedrijven in Groningen die voor hun productieproces geen drinkwater(kwaliteit) nodig hebben. Ook zijn er onzekerheden over wateraansluitingen bij nieuw te bouwen woningen. ,,Voor de industrie realiseren we alternatieven uit bijvoorbeeld oppervlaktewater of restwater. Dit doen wij via onze dochter North Water.’’
Waterbesparing blijft een belangrijk thema bij de drinkwaterbedrijven. Een minuutje korter douchen bespaart al snel 5 liter water. Foto: Shutterstock
Drinkwaterbesparing is dus een belangrijk doel in Groningen. ,,Als het ons als Groningers lukt om ons drinkwatergebruik terug te brengen naar 100 liter per persoon per dag, dan is een nieuwe drinkwaterwinning misschien helemaal niet nodig’’, poneert de woordvoerder.
Om een idee te geven: door een minuutje korter te douchen, wordt zo’n 5 liter bespaard. Als 600.000 Groningers dat doen, geeft dat een besparing van bijna 5 miljoen liter water dag.
Waterbesparend bouwen
Ook ziet het waterbedrijf een oplossing in waterbesparend bouwen bij nieuwe woningen. Daarbij wordt de installatie in huis zo aangelegd dat douche- en/of regenwater kan worden hergebruikt voor toiletspoeling, tuin sproeien en eventueel de wasmachine.
