Schaapherder Michiel Poelenije: 'Ik sta niet meer zo onbevangen in het veld'

Een zomerse vrijdagmiddag, eind juni van dit jaar. Herder Michiel Poelenije hoedt zijn schapen op de heide van het Dwingelderderveld. Tijdens een korte pauze geniet hij van de zon, de bloeiende natuur en een kop koffie. De schapen grazen, de honden liggen bij hem en verder ademt het gebied rust en stilte.

Maar schijn bedriegt.

,,Aan het gedrag van de schapen merkte ik dat er wat aan de hand was’’, blikt Poelenije terug. ,,Een groepje keek strak in een bepaalde richting.’’ Niet zonder reden. Opeens ziet hij de wolf die sinds mei al een paar keer in het gebied is gespot. Het beest schiet door de kudde.

Poelenije bedenkt zich geen moment en haalt snel de luchthoorn uit de tas. Al toeterend rent hij op het roofdier af. ,,Ik had me al eerder voorgenomen het zo te doen’’, vertelt hij over zijn bewuste actie. Toen Poelenije dichtbij kwam liet de wolf het schaap dat hij bij de keel had los en ging ervandoor.

De wolf had al twee andere schapen doodgebeten en ook het dier dat bij de strot gegrepen is overleeft het niet. ,,Een heftige en onaangename ervaring’’, zegt Poelenije. ,,En ook erg onrealistisch, zo midden op de dag. We hadden vooral ‘s nachts een aanval verwacht. Vandaar ook dat we de afrastering verbeterd hadden en de schaapskooi dicht gemaakt.’’

Het incident heeft veel impact. Op Poelenije zelf, maar ook op het team. ,,Ik weet nog heel goed dat ik de volgende dag weer met de schapen het veld in moest. Ik moest wel even een drempel over en stond er niet relaxt. Ik was super alert en had het gevoel dat ik constant bespied werd.’’

Zo meende hij onlangs, toen het weerbeeld mistig was en het zicht slecht, opnieuw wolven te zien. ,,Maar dat bleken reeën. Kennelijk maakt die eerdere confrontatie dat je sneller beelden van wolven in je hoofd haalt. Je hebt de spanning dan meteen weer te pakken.’’

De onprettige ervaring op die fraaie zomerdag in juni heeft invloed gehad op zijn werk, vertelt Poelenije. ,,Het is niet meer zoals het was. Schaapherder blijft een mooie baan, maar ik sta niet meer zo onbevangen in het veld.’’

Gelukkig heef hij sinds drie maanden twee robuuste bewakers aan zijn zijde: Karpatische herdershonden. Het ras komt uit Roemenië, waar de honden bij schaapskuddes leven in het Karpatengebergte. De hond neemt het daar op tegen wolven, beren en lynxen. Voorwaar geen kattenpis.

,,We zijn erg blij met deze honden’’, zegt Poelenije. ,,Ik wil ze niet meer missen. Ze zijn veel socialer naar mensen dan je misschien zou denken. De combinatie met onze Bordercollies gaat eigenlijk heel goed. Daar hadden we eerst nog wel twijfel over, maar ze doen elk hun eigen taak: de Bordercollies drijven de kudde terwijl de herdershonden de omgeving scherp in de gaten houden. Alles wat van buiten de kudde komt wordt met luid geblaf en ander intimiderend gedrag weggestuurd. Voor ons is het echt een verademing en een wereld van verschil.’’

Na een succesvolle proefperiode zijn de Karpatische herdershonden inmiddels vast onderdeel van de kudde van stichting Het Drentse Heideschaap in Ruinen. Voor de bezoekers zijn deze veranderingen ook merkbaar. Zo is het niet meer toegestaan om de eigen hond mee te nemen naar de schaapskooi. ,,Dat doen we niet voor onze lol, zo’n hondvrije zone, maar het moet want de herdershonden zijn wel fel op onbekende honden.’’

Het jaar 2024 was voor de schaapskooi sowieso intensief, gezien ook het blauwtongvirus waaraan twintig schapen overleden. In totaal werden zo’n tachtig schapen ziek. ,,Dat gaf toch spanning’’, blikt Poeleneije terug. ,,Maar inmiddels is het weer rustig rond het virus. We zijn ook blij dat er begin dit jaar een vaccin kwam tegen dit type blauwtong, waarmee onze kudde direct werd ingeënt.’’

Hij belicht ook graag de successen van de schaapskudde: de vele nieuwe lammeren, het goede graasjaar, de personele situatie en de financiële vooruitzichten. Zo lijkt de provinciale subsidie wat verhoogd te worden met het oog op de inflatie en de stijgende kosten vanwege de aanwezigheid van de wolf. ,,Dat zien ze in Assen ook waardoor er bereidheid is om daarin mee te bewegen.’’