Een landelijke tendens doet ook in Drenthe zijn intrede: de 'verroompottisering' van vakantieparken. Maar over welk fenomeen hebben we het?

Geen kerstkaart, maar een opzegging van hun standplaats. Dat bericht kregen eigenaren van vakantiewoningen op Park Meerzicht onlangs. Het park isgekocht door EuroParcs. Het bedrijf ziet aan de rand van het Leekstermeer een commerciële kans. Maar daarvoor moeten de huidige huisjesbezitters wijken. In de plannen van EuroParcs, die op het park nieuwe moderne chalets wil bouwen, is voor hen geen ruimte.

Met de overnames door EuroParcs lijkt de ‘verroompottisering’ van vakantieparken, een trend die in de rest van het land al langer gaande is, definitief overgewaaid naar het Noorden. Grote ketens kopen particuliere campings en vakantieparken op om er grootschalige bungalowparken van te maken.

Onderzoeksplatform Follow the Money en consumentenprogramma Radar onderzoeken het fenomeen. Zij stellen dat een gebied ter grootte van Schiermonnikoog inmiddels wordt geëxploiteerd door de vier grootste vakantieketens van ons land. Behalve EuroParcs zijn dat Roompot, Landal Greenparks en Centerparcs.

Is het erg dat grote bedrijven de markt steeds meer bepalen? De recreanten op Park Meerzicht vinden logischerwijs van wel: zij moeten weg van hun geliefde plek. Daarom organiseerden ze voor de kerst een lichtjesactie. Zowel regionale als landelijke politici kwamen kijken.

SP-Kamerlid Sandra Beckerman uit Groningen formuleerde naar aanleiding van de actie 71 vragen over het onderwerp. Aan de nieuwe minister van Volkshuisvesting, Hugo de Jonge, de taak die allemaal te beantwoorden. Het Tweede Kamerlid houdt zich sinds afgelopen jaar bezig met het onderwerp.

,,Het pijnlijke is dat voor die huurders, die vaak al heel lang op die campings komen en veel geld hebben geïnvesteerd in huisjes, niks echt goed is geregeld. Het tweede is: we kunnen bijna niet bouwen, overal willen we het landschap beschermen. Ondertussen verrijzen wel overal in Nederland vakantiecomplexen. Moeten we dat willen?”

,,Je kan er op verschillende manieren tegenaan kijken”, zegt Jan Wibier. De programmamanager van het project Vitale Vakantieparken in Drenthe ziet het afgelopen jaar ‘een enorme golf’ van overnames in Drenthe. ,,De trend heeft een negatieve klank. Maar je moet het echt per situatie bekijken. Er zijn ook bedrijven die zeggen: wij willen langjarig investeren en een hoge kwaliteit handhaven. Het kan dus bijdragen aan een positief toeristisch klimaat.”

Tegelijk is het belangrijk dat overheden een visie op het fenomeen te hebben, vindt Wibier. ,,Je kan je afvragen of het niet allemaal ‘van hetzelfde’ wordt. En dan moet je je afvragen: als je dat niet wil, zijn er dan überhaupt mogelijkheden om er wat aan te doen?”

Eind vorig jaar nam de Tweede Kamer twee door Beckerman ingediende moties over het onderwerp aan. De regering moet een visie formuleren op de (on)wenselijkheid van de opkomst van grote vakantieparken en onderzoeken of de huurrechten van huisjesbezitters kunnen worden uitgebreid. Zij worden op dit moment alleen beschermd door regels van branchevereniging HISWA-RECRON.

Behalve van toeristen die een huisje voor een weekend of midweek huren moet EuroParcs, de koper van Meerzicht, het hebben van mensen die in een vakantiehuis een mooi beleggingsobject zien. De grote ketens beloven een mooi rendement. Eigenaren van een vakantiehuis mogen daar zelf een vastgesteld aantal dagen per jaar gebruik van maken, de rest van de tijd wordt de woning verhuurd. Die verhuur loopt dan vaak ook via het bedrijf.

Uit cijfers van de Nederlandse Vereniging van Makelaars en Taxateurs (NVM) blijkt dat de vraag naar recreatiewoningen vorig jaar fors is toegenomen. De 7300 woningen die in 2020 een nieuwe eigenaar kregen, vormen samen een stijging van 70 procent ten opzichte van het aantal verkochte woningen een jaar eerder. Maar voor wie is zo’n vakantiewoning weggelegd?

‘EuroParcs biedt een grote verscheidenheid aan producten op verschillende prijsniveaus voor verschillende doelgroepen zoals je ook een in dorp of stad ziet’, reageert woordvoerder Ron Moerenhout schriftelijk op vragen van DvhN. Wie wat rondneust in het EuroParcs-aanbod ziet dat de prijzen van de tiny houses, chalets en vakantievilla’s op de verschillende EuroParcs-parken oplopen tot meer dan een miljoen euro. Voor dat enorme bedrag ben je dan ook eigenaar van een superdeluxe tienpersoonsvilla op Curaçao. Voor het goedkoopste huisje op het nieuwe park in Ruinen, een knusse tiny house voor twee personen, ben je minimaal 79.000 euro kwijt.

,,Je ziet steeds dat er een groep is die profiteert en een groep die aan het korte eind trekt”, vindt SP-Kamerlid Beckerman. ,,Op Meerzicht trof ik een jonge vrouw die vertelde: ik raak deze maand drie dingen kwijt. Mijn atelier, mijn huis en mijn camping.” De recreanten aan het Leekstermeer hebben zich verenigd en proberen te voorkomen dat ze hun geliefde plek kwijtraken. Dat ziet het Kamerlid ook op andere plekken gebeuren. ,,Er wordt in het land veel over het onderwerp overlegd. We zijn aan het kijken of we een gezamenlijk protest kunnen organiseren.”

Beckerman vindt dat overheden te weinig oog hebben voor wat er in het land gaande is. ,,Ze denken vooral nog aan de verrommelde parken van vroeger en zien in elk park een potentieel Fort Oranje (Brabantse camping die in 2017 werd ontruimd vanwege criminele activiteiten en overlast, red.) Dat is en was een gigaprobleem, maar dit is wel iets anders. Toch wordt er vaak alleen gedacht vanuit financieel economisch oogpunt”, meent ze. ,,Ook moet je je afvragen of de bomen tot de hemel blijven reiken. Wat gebeurt er met de massaal gebouwde vakantiewoningen als het economisch tegenzit?”

Het is vooral belangrijk dat overheden een visie hebben, vindt Wibier. Vitale Vakantieparken is met de provincie en gemeenten in gesprek om een soort handleiding op te stellen over hoe zij het gesprek met nieuwe eigenaren kunnen voeren. ,,Als er een recreatiebestemming op zo’n park ligt en een nieuwe eigenaar koopt het om snel geld te verdienen dan kun je daar weinig aan doen. Maar in sommige gevallen wil de eigenaar uitbreiden of iets toevoegen. Dan kan je als gemeente zeggen: wij hebben daarvoor wel onze voorwaarden.”

Als het aan EuroParcs zelf ligt is de overname van Meerzicht aan het Leekstermeer niet de laatste aankoop. ‘In Groningen, Friesland en Drenthe zijn we nog beperkt aanwezig en wanneer zich mogelijkheden aandienen om een camping of vakantiepark op een mooie locatie over te nemen (..) staan wij daar zeker voor open’, aldus het bedrijf. Concrete overnameplannen wilde het bedrijf eind december niet delen.