Drie maanden diftar in Emmen verloopt verre van vlekkeloos. 'Wat moet je met de luiers van je kleinkinderen'

Dagblad van het Noorden vroeg Emmenaren naar hun ervaringen met diftar. Veertig mensen reageerden op die oproep. Zeven van hen zijn te spreken over het nieuwe systeem, de overige mensen zijn kritisch. Vooral op de inzameling in ondergrondse containers bij hoogbouw kwamen veel reacties. De meeste voorkomende ervaringen op een rijtje.

De 84-jarige Roely Doldersum woont op de vijfde etage van een appartementencomplex in Emmermeer. Door haar darmziekte draagt ze een stoma. Dat brengt veel medisch afval met zich mee. Gemiddeld twee afvalzakken per week, bovenop haar reguliere huisvuil. Dat zijn extra kosten, want voor iedere zak in de bak rekenen ze in Emmen vanaf dit jaar 2 euro. Inwoners met ‘onvermijdbaar medisch afval’ is door de gemeente een aantal gratis ledigingen in het vooruitzicht gesteld, 12 keer bij een eigen container en 44 keer bij hoogbouw. Dat moeten ze wel aanvragen bij de gemeente, en dat loopt nog niet heel soepel, merkt ook Doldersum.

,,Wij hebben voor de invoering op 1 januari al meerdere keren gebeld met de gemeente en politieke partij Wakker Emmen met die vraag. Het zal allemaal goed komen, maar ik zit nog steeds in onzekerheid. Steeds vaker denk ik: moet ik me soms schuldig voelen omdat ik een stoma heb?’’

Tot twee weken terug kreeg Doldersum geen reactie op haar vragen. Toen kwam er een mail aan haar zoon, die ook één op één contact had met de verantwoordelijk wethouder René van der Weide. In het schrijven staat te lezen dat ‘‘vanwege het hoge aantal aanvragen de behandeling vertraging heeft opgelopen. Wij verwachten u voor juli 2022 antwoord te geven.’’

Op het gemeentehuis erkennen ze dat het inderdaad druk is met aanvragen en dat zelfs die datum van juli waarschijnlijk niet gehaald wordt. ,,We hebben bijna 1000 aanvragen medisch afval gekregen. Veel aanvragen hebben geen bewijzen zoals facturen of verklaringen van dokter of apotheek. Zonder bewijsstukken krijgt men ook geen vrijstelling’’, laat een woordvoerder weten.

De gemeente heeft nu ongeveer een derde van de aanvragen afgehandeld en wil voor het einde van het jaar iedereen hebben beoordeeld zodat bij de aanslag alles duidelijk is.

Doldersum geeft aan die lange onzekerheid niet fijn te vinden. ,,Ik leef van een AOW’tje en wat toeslagen, en ben altijd zuinig geweest. Maar door mijn ziekte ben ik gelijk mijn eigen risico kwijt, en nu dreig ik ook nog veel meer te gaan betalen voor afval waar ik niet om gevraagd heb. Ik kan het stomamateriaal toch moeilijk opsparen in een extra tweedehandse koelkast?’’

Ze nodigt de wethouder graag uit bij haar op de flat. ,,Dan kan hij met eigen ogen zien hoe het is. Ik doe dit verhaal niet alleen voor mezelf, er zijn veel andere ouderen die hierdoor in zak en as zitten.’’

Met enige regelmaat maakte een groep bewoners van de appartementen Het Binnenhof aan de Klokkenslag de eigen woonomgeving schoon. Handschoenen aan en fastfoodplastic, blikjes energydrank en ander zwerfvuil rapen. Het complex ligt vlakbij het Emmer centrum en is omringd door populaire parkeerplaatsen waar soms gedeald wordt, straatraces plaatsvinden en veel bezoekers van nabijgelegen hamburgerketens eten.

,,We haalden hier als bewoners iedere week flink wat zakken afval uit de bosjes en van het parkeerterrein. Dat gooiden we dan met ons eigen pasje in de ondergrondse containers, maar daar moeten we sinds 1 januari voor betalen’’, zegt secretaris van de bewonerscommissie Jan Haak.

Buiten de extra kosten is er nog een obstakel voor de opruimers sinds de invoering van diftar. ,,We moeten dan het afval na afloop ook nog gaan scheiden zeker? We dragen wel onze eigen handschoenen maar gaan toch niet in de zakjes hondenpoep en sausbakjes van McDonald’s graaien.’’ Haak staakt daarom zijn eigen opruimacties.

De gemeente betreurt dat en zegt een oplossing te hebben. ,,Zwerfafval wat onze inwoners in de speciale groene zakken hebben verzameld, komen we graag bij hen ophalen. Dit hoeft dus niet in hun eigen container.’’

Rondom het complex is sinds dit jaar ook een groep bewoners aan de slag gegaan om het groen schoon en op peil te houden. Zij snakken naar de komst van de aangekondigde zuilen voor groenafval, zodat ze hun opgehaalde afval gratis kwijt kunnen. Overal in Emmen staan nu bordjes met de toelichting dat voor 1 juli die zuilen er zullen staan. De eerste groenbakken worden inmiddels geplaatst.

Politieke partij CDA enquêteerde vorige maand 181 personen over de ervaringen met diftar. De partij was, net als de meeste politici in Emmen, voorstander van de invoering van het nieuwe afvalsysteem. Aan het onderzoek van de christendemocraten deden vooral mensen mee met containers die aan de weg gezet worden, 13 procent deelt een ondergrondse container.

Diftar krijgt van de door het CDA-gepeilde Emmenaren als rapportcijfer gemiddeld een onvoldoende: 5,1. Ook hier is het smaldeel van inwoners van appartementen het negatiefst. Slechts 13 procent van hen is te spreken over hoe het nieuwe systeem voor hen uitpakt.

Het CDA vroeg mensen ook of ze denken goedkoper uit te zijn met diftar. 35 procent denkt dat wel, 40 procent gelooft daar niets van.

Mensen pleiten in het onderzoek van het CDA ook voor invoering van een speciale papiercontainer, meer inzamelpunten voor grofvuil en digitaal inzicht in het aantal ledigingen.

Ondanks de wisselende reacties zegt het CDA blij te zijn met de invoering, maar dat er ook forse leerpunten zijn. ,,We moeten het nieuwe systeem blijven uitleggen en goed nadenken over de ophaalfrequentie’’, stellen de opstellers van het rapport.

Een bloemlezing van andere mensen die hun ervaring deelden met deze krant:

,,De praktijk leert dat wij op 3 maart pas voor de eerst keer dit jaar de grijze container bij de straat hebben gezet. Het scheiden van het afval gaat ons als gezin met drie jonge meiden steeds gemakkelijker af. De kids gooiden eerst zonder na te denken alles in de grijze container. Ze zijn zich er nu steeds meer van bewust dat niet alles in die bak moet en dat veel producten te hergebruiken zijn.’’

,,Wij hadden onze kleinkinderen op bezoek, die nog in de luiers zitten. Dus ik met goede moed en goedgevulde luiers naar de speciale container. Daar bleek mijn pasje niet op te werken. Blijkt dat we dat speciaal moeten aanvragen bij de gemeente en die zegt dat het alleen kan voor mensen met kinderen van 0 tot 5 jaar. Dat is toch raar? Ze willen toch dat wij het afval scheiden? Wat moet je dan met de luiers van je kleinkinderen?’‘

,,Ik vind het vreemd en vervelend dat Area niet de mogelijkheid biedt dat ik online kan zien hoe vaak en wanneer mijn container geleegd is. En ook niet hoeveel kilo ik nog vrij naar het brengstation kan brengen. Nu moet ik afwachten tot volgend jaar, met de verrekening, of hun administratie overeenkomt met mijn administratie. En hoe dan om te gaan met verschillen daarin?’’

,,De afvalzakken stapelen zich hier op naast de containers of het verdwijnt in de bosjes. Als de zomer komt verwelkomen we hier het ongedierte. De politici die dit hebben bedacht wonen vast in de dikste huizen van Emmen. Op hun oprijlaan geen ratten, hun containers worden vast mooi schoongespoten. Laat we maar een maandje ruilen.’’

,,Regelmatig blijft er een zak steken in het systeem. Dan moet de volgende persoon dus twee keer betalen. Dat vertikken veel mensen. Overigens een pluim voor Area: als ik per ongeluk twee keer betaal, storten ze de 2 euro terug. Ik moest er overigens wel 10 keer voor bellen.”

,,Tip voor de gemeente. Voortaan eerst de boel op orde en dan pas iets nieuws starten. En al helemaal niet de horlepiep dansen als de eerste cijfers je goed uitkomen. Het is echt een afgang dat de bakken voor groenafval er nog niet staan en dat de luierbakken zo lang op zich lieten wachten.’’

Ondanks kritiek uit de samenleving zijn ze op het gemeentehuis in Emmen en bij afvalverwerker Area tevreden over de eerste maanden diftar. Volgens hen zagen de vuilnismannen al minder grijze containers aan de weg, en onderstrepen ook de cijfers dat Emmen goed aan het scheiden is.

In januari en februari hadden Emmenaren gemiddeld 16,7 kilo restafval in hun container, terwijl dat vorig jaar bijna 28 kilo was. Dat deel van het diftardoel ligt op koers. Toch zijn er ook wat zorgen om de hoeveelheid plastic in de restcontainer. Dat is juist licht toegenomen.