De dag na de brand: ‘Dit slaat een enorm gat in Exloo’

bij Schutrups Schoenen. Klokslag 9 uur staan de eerste patiënten klaar om zich nieuwe schoenen te laten aanmeten, ook al is de straat voor het winkelpand hermetisch afgesloten. Bordjes verwijzen de klanten via een omleidingsroute naar de parkeerplaats aan de achterzijde van de zaak.

Dat alles zo zijn normale gangetje gaat, is voor eigenaar Jan Schutrups nauwelijks te bevatten. Tijd om bij te komen is hem niet gegund. Vertegenwoordigers van landelijke media lopen de deur plat bij Schutrups, die al vanaf twee uur die nacht non-stop in touw is. Rond die tijd werd hij bruut uit zijn slaap gehaald door de brandweer. Sindsdien gaat alles als in een roes aan hem voorbij. ,,Ik heb me niet geschoren en loop nog steeds met blote voeten in de schoenen”, lacht hij.

Opluchting en verdriet vechten bij de Exloër ondernemer om voorrang. Aan de ene kant prijst hij zich gelukkig dat zijn bedrijfspand en woning ongeschonden zijn gebleven. ,,Chapeau voor de brandweer van 2e Exloërmond die mijn pand nat heeft gehouden. Dat was nodig ook met die enorme vonkenregen.” Aan de andere kant doet de aanblik van de ravage aan gene zijde van de Zuiderhoofdstraat hem pijn aan de ogen. ,,Daar stond het icoon van Exloo. Ik kan het nog steeds amper geloven. Ik ben nu 54. Al die jaren heb ik er vanuit dit huis op uitgekeken. Met de benen voor de gaskachel”, zegt Schutrups. Dat hij wat had met die oude saksische boerderij heeft meer redenen. Toen het streekmuseum Bebinghehoes er in was gevestigd en zijn tante Koos er woonde, kwam Jan er regelmatig over de vloer. ,,Ik heb er menig verjaardag gevierd.”

En veel later zou hij er nog een zakelijke sprong in het diepe wagen door er een spa & wellness in te vestigen. ,,Daar heb ik mij enigszins op vergaloppeerd. Na drie jaar heb ik er een punt achter gezet. Ik hoopte dat Matthieu Smakman het wel zou redden. Met zijn slimme, briljante geest heeft hij hier iets neergezet dat er tiptop uitzag.”

Smakman liet in het historische pand een hypermoderne destilleerderij bouwen met een capaciteit van 2500 liter per dag. Voor het productieproces putte hij uit een waterbron die diep onder de Hondsrug ligt. Hoewel Smakman zelf volhield dat er geen vuiltje aan de lucht was en hij met zijn bedrijf boven verwachting goed scoorde, plaatsten ondernemers uit de nabije omgeving daar ernstige vraagtekens bij omdat ze zelden konden zien dat er wat gebeurde. Maar juist de dag voor de brand leek alles op volle toeren te draaien.

Eigenaar Jan Geerts van warenhuis Geerts: ,,Ik heb nog met Matthieu en Helmy gepraat. Ze hadden een klant uit Balkbrug. Niets aan de hand, zo leek het.” Omwonenden hadden Smakman de laatste weken steeds vaker met de verfkwast bezig gezien om de boel netjes te maken. Des te groter was hun verslagenheid toen woensdagnacht in luttele uren tijd het bijna driehonderd jaar oud pronkjuweel van het dorp ten prooi viel aan de vlammen. Dat was ook burgemeester Jan Seton die snel na het ontstaan van de brand ter plekke was, opgevallen.

,,Als je met buren en omwonenden spreekt, merk je hoeveel impact zo’n brand heeft. Dit was zo’n gezichtsbepalende plek. In een keer is Exloo zijn oudste pand kwijtgeraakt. Dit slaat een enorm gat in het centrum van het dorp en dat raakt mensen diep.” Nazorg is op zijn plaats, vindt Seton. Hij wil een dorpsbijeenkomst beleggen om de brand te bespreken. ,,Mensen krijgen dan de gelegenheid te vertellen wat ze hebben gezien en wij kunnen vanuit de gemeente en diensten aangeven wat er is gebeurd.”