Schriever Gerrit Boer blikt in Diggels terug op de bezuukies an zien 'oepoe'. Foto: Gerrit Boer
De rubriek Hier kom ik weg giet over Drenten en heur verhalen. Gerrit Boer oet Beilen hef het boek Diggels schreven: naogedachten an zien demente ‘oepoe’ in verpleeghoes Altingerhof.
De herinneringen an zien oma, die in 2013 op 103-jaorige leeftied oet de tied kwam, leuten grafisch vörmgever en schriever Gerrit Boer (67) niet lös. Een boek mus der kommen, besleut e. Diggels - Op vesite in de Veenakker is oetgeven deur Het Drents Boek en veurige week prissenteerd.
„Ze hef een jaor of twaalf, dartien op de ofdieling de Veenakker van verpleeghoes Altingerhof in Beilen zeten”, zeg Boer. „Ik gung der geregeld hen en dan vertelde oepoe altied veul verhalen. En het waren, zoas dat giet bij meinsen met dementie, vaak dezölfde verhalen. Sommige heur ie dartig keer. En aj der tien jaor komt, hej ze dreihonderd keer heurd. Ik dacht: daor moe’k wat met doen.”
Herinneringen an herinneringen
„Het is gien autobiografie”, vertelt e wieder. „Het bint ok gien letterlijke weergaven van wat ze allemaol zee; oepoe vertelde heur herinneringen en mien herinneringen daoran heb ik op papier zet.”
Hier kom ik weg
Zien oma hef in Wiester, Hieken, Maanting, Brunting en Beilen woond. Al die plaotsen in Midden-Drenthe komt in de verhalen veurbij. Foto’s dervan staot ok – in zwart-wit – in het boek. Elk diel begunt met een foto en een beschrievingen van Boer over situaties in de Veenakker. De rest van de bladzieden bint vuld met teksten van ‘oepoe’.
„Het was een lieve oma. Ik kwam geregeld in de Veenakker. Of ze veul veraanderd is deur de jaoren? Nee, ze was altied an het wark: ramenlappen, stofzoegen, ofwassen, koken… En dat dee ze in de Veenakker ok. Tot het lest toe hef ze ofwast. As alles schoon was, begunde ze gewoon weer vanneis.”
Woorden deur mekaor
Wat wal veraandert, is heur spraak en heur gruiende verwardheid deur de jaoren hen. „Dat he’k terugkommen laoten in de vörmgeving. De verhalen wordt aal körter, sommige stukkies wordt herhaald. Op een gegeven moment verdwient de leestiekens en wordt de tekst lichter van kleur; dan is ze aal meer in zuchzölf keerd. Ze prat nog wal, maor communiceert niet meer.”
Ok wordt mangs de regelofstaand körter en gaot woorden letterlijk deur mekaor lopen op de bladzieden. Boer: „As het chaos is in je kop en in het verhalen vertellen en het is chaos in de taol - ie verliest de taol zachiesan - dan möt de vörmgeving daorin metgaon, vin ik.”
Die vörmgeving is dan ok niet alledaags. Boer lacht: „De drukker belde mij op, dat der op sommige bladzieden wat misgaon was. Daor mus ik nog even naor kieken zee e; der waren teksten die deur mekaar stunden enzo.”
Hij woont al virtig jaor in Berlien en hef het Drèents schrieven daor ontdekt. „Ik heb in Duutsland literatuur studeerd en schrieven in het Nederlands lukte niet goed, umdat ik allent nog Duuts preut en Dreints met mien femilie. Toen bin’k Dreints gaon schrieven en dat wol hiel goed. Dat is mien taol. Ik vind het jammer dat der zo weinig met gebeurt.”
Samen met goede kameraod Henk Berghuis oet Beilen is Boer ok schriever van de wandelserie Underweg, die giet over Drèentse schrievers. Dat Diggels ok in de streektaol schreven worden mus, stun dan ok geliek vast. Boer: „Veur mij is het gien boek over dementie allennig, maor over Midden-Drenthe en de streektaol. Dementie is eigenlijk een kruiwagen. En waorum dizze titel? Al die herinneringen bint diggels en ik vin het een mooi woord.”
