Lidewij de Vos (Forum voor Democratie) op de tweede dag van de Algemene Politieke Beschouwingen. Foto: ANP/Remko de Waal
FVD-leider Lidewij de Vos zegt op Radio 1 dat Groningers vóór gaswinning zijn. Joost Eerdmans (JA21) herhaalt datzelfde sentiment. Waarom gaan radicaal-rechtse politici selectief aan de haal met feitjes uit het verleden?
De Vos deed haar uitspraak dinsdag bij NPO Radio 1. Volgens haar wil een meerderheid van de Groningers dat de gaskraan weer opengaat. Dat onderbouwt ze met een enquête van Dagblad van het Noorden. Hernieuwde gaswinning zou de staatskas ‘honderden miljarden’ opleveren. „Wij merken onder Groningers dat ze dat heel goed begrijpen.”
De enquête waar De Vos op doelt komt uit maart 2022, een representatief onderzoek onder duizend Groningers. Een belangrijke kanttekening die De Vos weglaat: de enquête was een momentopname, toen Poetin net Oekraïne was binnengevallen.
Een hak zetten
Vonden Groningers dat Nederland moest stoppen met de import van Russisch gas? Ja, zei 83 procent. En moest in dat geval de gaswinning worden hervat tot maximaal 12 miljard kuub per jaar? Met die stelling was 61 procent het eens. Groningers gaven expliciet aan dat dan wel álle opbrengsten naar de provincie zelf moesten. En dus niet naar de Staat.
De wereld zag er toen compleet anders uit dan nu. Nederland was afhankelijk van Russisch gas. Net als veel Nederlanders waren Groningers van mening dat alles geoorloofd was om de Russische dictator Poetin een hak te zetten. ‘Nood breekt wet’, staat letterlijk in het DVHN-verhaal waar De Vos naar verwijst.
Het onderzoek zegt meer over de solidariteit van Groningers met Oekraïners, dan over de wens het gasveld leeg te trekken. De Vos geeft een verkeerde of in ieder geval onvolledige weergave van de feiten.
Joost Eerdmans (JA21) herhaalde dinsdag tegen de Volkskrant zijn voornemen om weer gas te winnen in Groningen. Maar pas als de versterkingsoperatie klaar is. Volgens Eerdmans zijn „heel wat Groningers niet per se tegen het oppompen van gas” uit Groningen, zolang ze goed gecompenseerd worden. „Met aardbevingsbestendige huizen kan dat echt wel, kijk naar Japan.”
Dat de claims van Eerdmans stuk voor stuk niet waar of onvolledig zijn, schreven we vorige week al. Er is geen onderzoek dat uitwijst dat „heel veel” Groningers de winning nu willen hervatten, de versterking zou compleet op de schop moeten en het kan absoluut niet veilig, zegt Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). En Japan? Die situatie is totaal onvergelijkbaar met Groningen.
Onderbuikgevoel aanspreken
De Vos en Eerdmans doen wat heel veel politici doen in verkiezingstijd: ongenuanceerde voorbeelden zoeken die in hun straatje passen. Zeker populistische politici spreken sneller het onderbuikgevoel van potentiële kiezers aan. De gasprijs is al jaren torenhoog. Het is een verleidelijke gedachte om weer ‘gratis’ gas uit de Groningse grond te trekken.
Kiezers die niet zelf in Groningen wonen, zijn bovendien vaak minder op de hoogte van de ellende die Groningers kennen en kenden. In verkiezingstijd is het tactisch om zieltjes te winnen in de hoop op extra zetels, als je zonder gewetenswroeging een loopje met de waarheid neemt. De Vos en Eerdmans negeren onwelgevallige feiten zoals het gegeven dat gaswinning absoluut onveilig is.
