Paul van der Laan (links) en Jochem Stavenuiter zijn de kernleden van Mimetheatergroep Bambie. Foto: Ben van Duin
Mimetheatergroep Bambie keert terug met een nieuwe absurdistische buitenvoorstelling over natuurbeheer en menselijke goede bedoelingen. Wat begint als een idyllische samenwerking, verandert al snel in een worsteling. „Het is om te lachen. Maar tegelijkertijd kun je de serieuze ondertoon voelen.”
Een man struikelt over een blok hout waarop ‘struikelblok’ staat. Zijn voet komt vast te zitten in een emmer met het opschrift ‘ophokplicht’. Even later raakt hij in gevecht met een stuk zeil waarop ‘echtscheiding’ prijkt. De nieuwe voorstelling Bambie gaat tot de bodem, die op 5 juli in première gaat op FestiValderAa in Schipborg, laat in fysieke scènes zien hoe mensen verstrikt raken in hun pogingen de natuur te beheersen.
Kernleden Jochem Stavenuiter en Paul van der Laan beschouwen de nieuwe voorstelling als een vervolg op Bambie begrijpt het, het publiekssucces van Oerol 2022. Ook dat stuk raakte aan het thema mens en natuur. Toen Staatsbosbeheer tijdens die speelperiode langskwam, ontstond het idee om die thematiek verder uit te diepen.
Het vormde de opmaat tot een bij vlagen hilarisch onderzoek naar de absurditeiten van natuurbeheer, biodiversiteit en het menselijke verlangen om grip te krijgen op het ongrijpbare. ‘De Bambies’ werkten op een biologische boerderij in Italië en liepen mee met drie afdelingen van Staatsbosbeheer op Terschelling. „Educatie, Beheer en Ecologie”, somt Paul van der Laan op. „We zijn elke dag met een andere ploeg op pad gegaan.”
Dikke plak drijvend groen
Het bood ze allerlei inzichten. „Je krijgt van alles te horen over invasieve exoten die door toerisme op het eiland zijn terechtgekomen. We werden naar een meer geleid dat volledig overwoekerd was door een waterplant. Dat oppervlak wordt steeds dichter – straks heb je gewoon een dikke plak drijvend groen.”
Paul van der Laan (voor) en zijn collega Jochem Stavenuiter liepen mee met drie afdelingen van Staatsbosbeheer op Terschelling. Foto: Ben van Duin
Ook gingen ze fysiek aan de slag. „We hebben een middag gevochten met een reuzenberenklauw”, zegt regisseur Marijn van der Jagt. „Die moest er met grof geweld uit, met wortel en tak.” „Anders groeit-ie gewoon weer verder”, vult Van der Laan aan.
Tijdens het meelopen stuitten ze bovendien op een paradoxaal geval: een zeldzame orchidee die alleen groeit in de schaduw van naaldbomen. „Maar juist die naaldbossen wil Staatsbosbeheer kappen om de biodiversiteit te vergroten”, legt Van der Jagt uit. „Tegelijkertijd hebben ze een zorgplicht voor die orchidee.” Kortom: alles botst met alles.
Een strookje wilde natuur
Op de plek waar Bambie vandaag een try-out speelt, achter concertzaal d’Rentmeester in Valthermond, delen ze de grond met een lokale boer. „Wij mogen op zijn stukje gras”, verduidelijkt Van der Jagt. „Verderop heeft hij een strookje grond dat als wilde natuur wordt aangemerkt.”
Dat is bedoeld om bij te dragen aan de biodiversiteit. Jochem Stavenuiter: „We zien dit overal waar we komen. Een strookje weidebloemen, een braakliggend veld – met allemaal bepalingen.”
Zodra je er iets dieper induikt, begint het te wringen. „Bloemenstroken blijken soms een val voor insecten”, stelt Stavenuiter. „Op het naastgelegen land wordt gespoten met landbouwgif, dat vervolgens overwaait naar het ingezaaide stukje. De bloemen trekken insecten aan, waardoor die dus gif binnenkrijgen.” Van der Jagt: „Het is zo goed bedoeld en mooi. En dan blijkt het gewoon een gifval.”
Die constatering leidt bij Bambie niet tot een betoog of politieke stellingname, maar tot fysieke, associatieve scènes waarin de complexiteit voelbaar wordt. Hun figuren – goedbedoelende landbewerkers – geven de natuur bijscholing, struikelen over verwarrende regelgeving en raken in gevecht met planten die weigeren zich te laten snoeien.
„We proberen niet één ding uit te dragen”, zegt Stavenuiter. „We maken het zo absurd dat je erom moet lachen, en tegelijkertijd kun je de serieuze ondertoon voelen.”
Verschillende interpretaties
Het publiek mag er zelf iets in zien. En dat gebeurt ook. Van der Laan: „Er komen mensen naar ons toe met heel verschillende interpretaties. Dat is precies wat we willen. Het moet associatief blijven. Geen uitleg, geen eenduidigheid.”
Net als op Oerol is het landschap zélf een tegenspeler. Bambie speelt in de openlucht zonder decor. Daardoor bepaalt elke speellocatie – een festival, een biologisch bedrijf, een voedselbos – mede de vorm van de voorstelling. Ook het script is niet dichtgetimmerd, maar groeit vanuit observatie, improvisatie en montage.
„We maken veel meer scènes dan we nodig hebben”, zegt Stavenuiter over Bambies werkwijze. „Daarna knippen en plakken we tot het klopt. Wat eruit valt, valt eruit. En wat blijft, is wat zeggingskracht heeft.”
Jochem Stavenuiter: „Bloemenstroken blijken soms een val voor insecten.” Foto: Ben van Duin
Dat proces duurt tot aan de première – en misschien nog daarna. „We hebben gisteren nog een nieuw concept bedacht”, zegt Van der Laan. „Nu zijn we aan het uitproberen of dat werkt. Vanavond spelen we de doorloop. Dan zien we wat past en wat niet.”
Van een afstandje
Regisseur Marijn van der Jagt vergelijkt het maakproces met dat van een beeldend kunstenaar. Ze bewaakt de lijn en voorkomt dat scènes te letterlijk of te anekdotisch worden. „Je kijkt af en toe van een afstandje naar het werk, zoals een schilder dat doet. En dan schuif je weer wat.”
Het vertrouwen in dat proces is groot, zelfs als de afloop nog niet vastligt. „We gaan het gewoon doen. En dan zien we wel waar we staan”, zegt Stavenuiter een paar dagen voor de première. „We hebben een soort van basis. Maar of het precies die route wordt of een andere, dat weet je pas als je het speelt.” Van der Laan: „We zijn ook wel goed in springen zonder te weten waar we landen. Dat is eng, maar dat maakt het ook spannend.”
Speellijst
Mimetheatergroep Bambie speelt Bambie gaat tot de bodem op zaterdag 5 (première) en zondag 6 juli op FestiValderAa in Schipborg. Speellijst: 18/19 juli Hooijershoeve, Koekange; 24 juli Stortemelk, Vlieland; 26/27 juli Op Maarhuizen, Winsum; 10/9 De Rode Kapschuur, Bedum; 11/12 september Martenastate, Cornjum; 14 september Eetcafé De Boerderij, Oosterwijtwerd. Zie ook bambie.nu,
FestiValderAa
FestiValderAa is een intiem festival in het Drentse stroomdallandschap. Het festivalterrein aan de Randweg in Schipborg biedt van vrijdag 4 t/m zondag 6 juli plaats aan theater, kunst en muziek. Onder (heel veel) meer zijn er voorstellingen van De Meiden van Toen, Pé Daalemmer & Rooie Rinus, Hiqpy, Inge van Calkar, Hannah Mae, Lisa Ploeger, Wabi Sabi Theater, Hiigo en Bert Visscher & Het Noordpool Strijkkwartet. Zie ook: festivalderaa.nl.
