Actrice Nhung Dam uit Groningen schopt in ‘Madame Butterfly’ vooroordelen over Aziatische onderdanige vrouw onderuit. ‘Zo zijn we niet’

,,Onze cast bestaat volledig uit Aziatisch-Nederlandse spelers en wij vinden het de hoogste tijd voor een kritische noot. Puccini componeerde de opera in 1904 en anno nu wordt die nog steeds wereldwijd opgevoerd. Het gaat over de 15-jarige Japanse geisha Cio-Cio-San, die verliefd raakt op en trouwt met een Amerikaanse marineofficier. Hij verdwijnt vrijwel meteen weer uit haar leven, terwijl zij zwanger van hem is. Jarenlang wacht ze smachtend op die witte westerse man, de verlosser van haar leven. Als hij terugkomt, brengt hij doodleuk de boodschap dat hij in Amerika een vrouw heeft en dat ze het kind komen claimen. Dan geeft zij haar kind af en pleegt ze zelfmoord.”

,,Wij spelen het stuk niet integraal, maar geven er een reactie op. Omdat Puccini bijvoorbeeld nooit in Japan is geweest, maar zijn verhaal wel de blauwdruk is geweest voor zoveel andere stukken, zoals Miss Saigon of Memoirs of a Geisha. We verbazen ons erover dat vandaag de dag nog steeds mensen avond aan avond, zonder vraagtekens, applaudisseren voor dat stereotype beeld van de onderdanige Aziatische vrouw, waarin wij ons helemaal niet kunnen vinden. Zo zijn wij niet.”

,,Als je opgroeit en je ziet dat dit vrijwel het enige beeld is van mensen die op jou lijken, dan vormt je dat. En dat is ook schadelijk voor het zelfbeeld van Aziatische vrouwen of jonge Aziatische meiden. Wij willen gezien worden als volwaardig mens, met alle paletten en facetten, en niet als een stereotype. Die representatie, daar proberen we met dit stuk iets aan te verbeteren. En je ziet al, door documentaires of bijvoorbeeld ons vorige stuk De Bananengeneratie, dat het beeld verandert. Maar dat we zoals nu met een volledig Aziatisch-Nederlandse cast op het toneel staan, dat zie je zelden in Nederland.”

,,Het stuk bestaat uit drie delen, waarvan het eerste deel zich niet in Japan, maar in China afspeelt. In Puccini’s opera is de 15-jarige hoofdpersoon Cio-Cio-San een eendimensionaal karakter. Wij willen inzicht geven in hoe het leven van een Aziatisch meisje van dezelfde leeftijd in 1904 eruit heeft kunnen zien. Welke ambities en dromen had ze? Ik speel haar moeder. In deel 2 komt muziek uit de opera terug, hoofdrolspeelster Cystine Carreon zingt de aria’s. Daarmee eigenen we ons het verhaal ook toe. Traditioneel werd de rol van Cio-Cio-San gespeeld door een witte vrouw, die dan haar gezicht geel maakte en tape opplakte om haar ogen een andere vorm te geven. Bij blackface zijn we al zover dat we vinden dat dat écht niet meer kan, maar hoe zit dat met yellowface? In deel 3 spelen we onszelf, in hedendaagse kleding. Daar neem ik het voortouw om, met veel humor, de worsteling te tonen van hoe het nu verder moet. Daarover willen we het gesprek aangaan. En daar krijgen we vaak mooie reacties op van het publiek.”

,,O ja, als ik een speellijst krijg, kijk ik als eerst: wanneer staan we in Groningen? Als kind heb ik zo vaak langs die chique schouwburg gefietst, dromend dat ik daar ooit als actrice zou spelen. Elke keer als ik dus weer terugga denk ik: het is tóch gelukt! En mijn ouders komen kijken en jeugdvrienden van de basisschool. Heel bijzonder dus, helemaal omdat ik nu weet dat ik volgend jaar ook op dit podium sta met mijn nieuwe solovoorstelling, Legende van de witte slang. De laatste keer dat ik in de stad speelde was met Nhung Dam geeft zich bloot in De Oosterpoort, nu hebben ze ons geprogrammeerd in de Stadsschouwburg. Ik vind die volgende stap echt fantastisch.”