Klarinettist Gerbrich Meijer (24) studeert in LA. Voor het Festival Jong Talent op Schiermonnikoog is ze even thuis in Groningen

Ze is net terug uit Los Angeles. ,,Het valt dit keer mee met de jetlag.” We zitten aan de keukentafel van haar ouderlijk huis, de krimpenboerderij ‘Veldzicht’ bij Winsum. Gerbrich Meijer is de laatste jaren vaker heen en weer gevlogen tussen Nederland en de Verenigde Staten. ,,Meestal heb ik deze kant op de meeste last, maar vannacht heb ik van tien tot zeven geslapen.”

Het contrast tussen het Groningse platteland en haar leven aan het Colburn Conservatory of Music in LA kan bijna niet groter zijn. ,,Vannacht werd ik wakker en was het pikdonker. Geen licht, geen geluid. Dat ben ik niet meer gewend.” Van de snelweg in de binnenstad van LA naar een doodlopende weg in Winsum, met uitzicht op de landerijen. Ze lacht. ,,Toen ik een jaar of 3 was zijn we hier komen wonen. Dit is het speelparadijs van mijn jeugd. Heel beschermd.”

Sinds september 2018 is Los Angeles haar ‘speelparadijs’. Nou ja, paradijs. Ze studeert er klarinet aan een zeer prestigieuze en exclusieve muziekschool. ,,De eerste twee jaar voelde ik me daar een alien. LA was een cultuurshock voor me. En dat is het nog steeds.” Haar school staat vlakbij Skid Row, de wijk met de meeste dak- en thuislozen van de Verenigde Staten. ,,Er zijn heel veel problemen, maar de daklozen zie je letterlijk op straat liggen.”

Tijdens de coronacrisis was haar school gesloten. Ze verbleef anderhalf jaar grotendeels in Nederland, met online onderwijs. ,,College om vier uur ’s nachts. Niet te doen.” Toen Meijer in september vorig jaar terugging voor het wintersemester schrok ze opnieuw. ,,Er zijn nog meer daklozen dan daarvoor. En in downtown LA zijn nu alle kleine zaakjes gesloten. Of ze staan leeg. Alleen in de grote kantoorgebouwen gebeurt nog wat. Covid heeft er ingehakt.”

Ze beseft hoe bevoorrecht ze is. Ze woont met haar medestudenten in het schoolgebouw, waar alles voor haar wordt geregeld. ,,Colburn geeft iedere student een volledige studiebeurs.” De school betaalt het verblijf en heeft voor elk van de 120 leerlingen een jaarbudget van 60.000 dollar. ,,De school wordt privaat gefinancierd, door donateurs, en is feitelijk een miljoenenbedrijf. Ik had niet durven dromen dat ik aangenomen zou worden.”

Ze had wel twijfels over een studie zo ver weg van huis. ,,Maar het is het absoluut waard.” Eerder studeerde ze al drie jaar in Denemarken, bij John Kruse. Op haar 17de, na de middelbare school, vertrok ze voor haar bachelor klarinet naar Kopenhagen. ,,Met mijn docente in Groningen, Yfynke Hoogeveen, heb ik gekeken naar wie het best bij mij zou passen. Toen heb ik auditie gedaan en werd ik toegelaten. Ik dacht: O God.”

De stap naar Denemarken leek op voorhand veel groter dan die naar de Verenigde Staten. ,,Je weet niet wat je te wachten staat. Mijn ouders en zus zijn altijd ongelofelijk supportive geweest en dan ga je het huis uit, naar een ander land, zonder je familie dichtbij.” Maar het ging goed. ,,Na drie jaar Denemarken had ik zoiets van: Wat kan me gebeuren? Toen kwam ik aan in LA en ik heb nog nooit zoveel heimwee gehad. Denemarken lijkt in heel veel dingen op Nederland, maar Amerika was totaal anders.”

Ze had nog overwogen om ook haar masteropleiding in Denemarken te doen. ,,Ik had het er ongelofelijk naar mijn zin. Maar mijn docent zei: ‘Dat gaan we niet doen, je moet verder.’ We hebben nagedacht over Parijs en andere plekken in Europa. En ook over Yehuda Gilad in LA. Ik kende hem niet en om toch een idee te krijgen, heb ik een masterclass bij hem gevolgd. Een maand later volgde de auditie en was ik toegelaten.”

Het was niet alleen de omgeving die voor een shock zorgde, het was ook de cultuur op de school. ,,De competitie is zoveel hoger dan ik ooit had meegemaakt. Iedereen daar is heel goed. De opleiding is ongelofelijk gericht op de muziek. De analyse, de techniek, deze vinger net hier, dit zo, dat even anders. Er zijn vijf klarinetstudenten en er komt hooguit een student per jaar bij. Het is zo’n groot privilege om daar te mogen studeren.”

En dan was er de negen uur tijdsverschil. ,,Nooit gedacht dat dat zoveel impact zou hebben. In mijn eerste jaar dacht ik altijd als het vier uur ’s middags was: Nu moet me niks overkomen, want dan is het nacht in Nederland en is iedereen onbereikbaar. Dat soort dingen, daar sta je vooraf niet bij stil. Of dat je nooit Nederlands praat. Ik ben daar de enige Nederlander. Er studeren vooral Amerikanen en Aziaten, en een paar Europeanen.”

Haar opleiding in LA zit er bijna op. ,,Vorige week heb ik mijn eindrecital gespeeld. Anderhalf uur solo. Ik heb nu al mijn punten. Alleen kamermuziek en orkest moet ik officieel nog afronden met uitvoeringen. Nog twee maanden en dan ben ik klaar.” En dan? ,,Dat is de grote levensvraag van nu. Ik ga niet een tweede masteropleiding doen. De komende maanden zullen uitwijzen wat er gaat gebeuren.”

Ze denkt na over orkestacademies, in Amsterdam bijvoorbeeld, of Stockholm. ,,Dan doe je als student een jaar in het orkest mee. En ik heb me ingeschreven voor orkestaudities.” De tien dagen dat ze nu in Nederland is, worden ook daarvoor gebruikt. ,,Het Festival Jong Talent op Schiermonnikoog is niet de enige aanleiding om over te komen, al zou ik dat misschien wel moeten zeggen.” Ze lacht.

Meijer is volgende week twee keer te horen op het eiland. Maandag speelt ze met het ADAM Quartet het klarinetkwintet van de zwarte Britse componist Samuel Coleridge-Taylor (1875-1912) en een kort stuk van de Afro-Amerikaanse Florence Price (1887-1953). Dinsdag speelt ze met pianist Caspar Vos, de artistiek leider van het festival, een werk van een andere vrouwelijke componist, Sarah Feigin (1928-2011). Het zijn composities die ze zelf aandroeg.

,,Sinds ik in Amerika ben, heb ik gemerkt dat de wereld waarin ik ben opgegroeid niet erg gevarieerd was.” Dankzij Black Lives Matter is er meer aandacht gekomen voor zwarte componisten. ,,Ik had in mijn opleiding nog nooit over Coleridge-Taylor gehoord. Daar kun je je vraagtekens bij zetten. Hij wordt pas sinds een paar jaar meer uitgevoerd. Zijn muziek zit voor mijn gevoel een beetje tussen Brahms en Mozart in. Redelijk klassiek met romantische trekjes.”

Omdat de klarinetmuziek gedomineerd wordt door mannen ging Meijer ook op zoek naar werk van vrouwen. ,,Ik heb tijdens mijn hele studietijd maar één vrouwelijke docente gehad, Yfynke. Al mijn medestudenten zijn mannen. Misschien is het in de VS nog wel extremer dan hier. Daar heb ik me in verdiept en toen kwam ik uit bij een sonate uit van Feigin. Het is ook leuk om onbekend werk uit te voeren en Caspar was enthousiast.”

Kamermuziek is een van haar grote liefdes. ,,Ik ben echt een kamermuziekgek. Dat wil ik altijd blijven doen.” Toen ze door corona in Nederland vastzat, is ze met andere musici het Cottage Ensemble begonnen. Ze gaven concerten op kleine podia. ,,De synagoge in Winsum, een boerderij in Bedum. Het was een ongelofelijk succes. Heel interessant ook om het op te zetten: kaartverkoop, website, pr, mondkapjes – we regelden alles zelf.”

Muziekeducatie is een andere liefde. Sinds haar tweede jaar in LA is ze teaching assistant van Yehuda Gilad. Daarnaast geeft ze les aan kinderen uit achtergestelde gezinnen. Het is een van de maatschappelijke programma’s die de school heeft opgezet. ,,We geven les vanaf stap nul. Ze krijgen een klarinet en rieten van de school. En een halfuur of drie kwartier gratis privéles van een conservatoriumstudent. Voor veel van die kids ben je iemand die structuur aanbrengt in hun leven.”

In Denemarken en Nederland gaf ze ook al les, maar ook op dit vlak is Amerika anders. ,,Hier ben je gewend dat leerlingen er tien minuten van tevoren zijn en alle stukjes zijn geoefend. In LA komen ze soms een uur te laat, omdat hun vader nog niet thuis was van zijn schoonmaakwerk, dat hij 18 uur per dag doet. Of de klarinet ligt nog in Mexico...”

Het is een proces van vallen en opstaan. ,,Ik vind de psychologie achter lesgeven zeer interessant. Voor een aantal kinderen is het heel belangrijk. Ze spelen ook samen in een band. Het is letterlijk community outreach. Met sommige kinderen bouw je een goede band op. Maar ik heb ook kinderen gehad waar je helemaal niks mee kunt. Die komen uit een huishouden waar heel veel mis is en zijn getraumatiseerd. Heel moeilijk.”

Meijer kreeg zelf als 8-jarige haar eerste lessen van Ivar Römer in Winsum. ,,Mijn zus had pianoles in Winsum en bij een voorspeelavond speelde iemand klarinet. Dat wilde ik ook. Ik heb een proefles genomen bij Ivar en het klikte direct. Aan hem heb ik heel veel te danken. Hij was degene die, in overleg met mijn ouders, altijd een stap verder ging. Ik weet nog goed dat hij Wilhelmina Bedum dirigeerde en mij meenam. Speelde ik mee wat ik kon. Hij was heel vooruitziend.”

Ze heeft zelf ervaren hoe belangrijk goede pedagogiek is. ,,Het kan je maken en breken. Goede docenten hebben ook door wanneer er verandering moet komen. Dat was met Ivar zo, met Yfynke, en in Kopenhagen ook. John Kruse zei destijds: ‘Je moet verder, ik heb je niet veel meer te leren.’ Ik dacht nog: ‘Hoezo?’ Ik heb ontzettend geluk gehad met de mensen van wie ik les heb gehad.”

Ze denkt dat haar toekomst in Europa ligt. ,,Alles wat ik meeneem uit de Verenigde Staten is van ongelofelijke waarde. Maar Nederland en Scandinavië voelen als thuis.” Het is een van de lessen die ze uit de coronacrisis trok. ,,Misschien is het gek om te zeggen, maar voor mij was het wel een goede periode. Het leven in LA ging zo ongelofelijk snel.”

Corona gaf tijd voor reflectie. ,,Het deed me beseffen hoe Nederlands ik ben. Hoe ik me hier thuis voel. Daarom kan ik nu ook meer genieten van LA. Het heeft me ook laten zien dat er meer is dan een carrière. Want als er corona is bestaat je carrière niet. Niet dat ik nu minder hard werk, misschien zelfs wel harder. Maar het relativeert ongelofelijk.”

Tijdens corona heeft ze lesgegeven, ze viel in bij het NNO en bij orkesten in Denemarken en stond ook nog een tijdje op de markt in Winsum, in de notenkraam. ,,Ik kon op een gegeven moment niet meer klarinet spelen. Ik studeerde me lam, maar er waren geen concerten. Dan zit je twintig uur te studeren, twintig uur op de racefiets, en dan denk je: Oké, en nu?”

Ze deed tijdens corona ook mee met De Wijk de Wereld, een cultureel gemeenschapsproject in Groningen. ,,Die richting vind ik ontzettend belangrijk. Ik denk echt dat je als muzikant een groot verschil kunt maken. Connecties maken met de mensen in je wijk door muziek. Die komen dan misschien ook naar de concertzaal. En hun kinderen kunnen les bij je nemen. Misschien is dat een Amerikaanse mindset, maar die dingen kunnen we in Nederland echt anders doen.”

Muziek zorgt voor verbinding, zegt Meijer. Ze weet het, het is een cliché. ,,Maar het is wel gewoon zo. Ik denk dat we als muzikanten niet vaak genoeg stilstaan bij de impact die we kunnen hebben. Dat je de avond van mensen maakt. Dat kan ook in een bejaardentehuis zijn. Mijn oma in Winsum had het er gisteren nog over. Op de dagopvang kwam een jongen met een gitaar langs, voor het eerst sinds covid. Ze had de dag van haar leven.”

#

Het Festival Jong Talent 2022 op Schiermonnikoog begint zaterdag 12 maart en duurt tot en met donderdag 17 maart. Bijna 100 jonge musici vertonen er hun kunsten, onder wie het Jongsma Percussion Duo dat bestaat uit de Friese neven Arjan en Gerben Jongsma. Ook internationaal toptalent is present, zoals het Franse trompetwonder Lucienne Renaudin Vary en pianist Jonathan Fournel (eerste-prijswinnaar op de Koningin Elisabethwedstrijd in 2021). Ook leden van de Academie van het Concertgebouworkest en de Academie van het Rotterdams Philharmonisch Orkest laten van zich horen. Het volledige programma is te vinden op schiermonnikoogfestival.nl.