Filmjaar 2025: originaliteit ver te zoeken in Hollywood, makers wenden zich tot streamers

Op de drempel van december-lijstjesmaand kunnen we al enkele conclusies trekken over filmjaar 2025. De filmtheaters doen het aardig, de popcornbunkers minder. En voor originele filmconcepten was het een zeer beroerd jaar: zie de mondiale film top 10. Vervolgfilm Avatar: Fire and Ash moet nog komen, maar voorlopig voert de Chinese animatie-sequel Ne Zha 2 de lijst aan.

Hollywood scoort met ‘live action remakes’ van antieke animatiehits als Lilo & Stitch en How To Train Your Dragon. En met films over dinosauriërs: Jurassic World, Superman, Mission Impossible en F1, waar 60’er Brad Pitt er nog patent uitziet achter het stuur van een racebolide. Hollywoods hoop in bange dagen is de infantiele videogame-film A Minecraft Movie. Die trok tenminste kids, ook al hadden die vooraf op sociale media afgesproken de bioscoop flink op stelten te zetten. Maar dat is beter dan niets.  

Superhelden deden het matig, dat is het goede nieuws, maar verder lijkt de bioscoop af te glijden tot een kermis en de film tot achtbaanrit: opwindend zolang het duurt, wel steeds hetzelfde. En niets verleidt Hollywood straks zijn geld in iets avontuurlijks te steken. 

De eerste film met een (vrij) origineel concept tref je in 2025 pas op plek 14 en 17. Sinners: een zwarte musicalversie van From Dusk Till Dawn, met vampiers die een feesttent belegeren. Weapons: perfect gedoseerde hekserij in suburbia. Verder meed het grote publiek originaliteit als een besmettelijke ziekte. Bong Joon Ho’s scifi-spektakel Mickey 17 flopte, P.T. Andersons door critici op handen gedragen One Battle After Another is nog lang niet uit het rood.

Nu kunt u tegenwerpen: was Hollywood vroeger dan zo veel origineler? Jazeker. Neem de film top 10 van een kwart eeuw geleden. Oké, Mission Impossible (deel 2) stond ook toen al bovenaan. Maar voorts: sandalenepos Gladiator, Tom Hanks als treurige Robinson Crusoe in Cast Away, vissersdrama The Perfect Storm, familiekomedie Meet the Parents en romkom (horrorfilm?) What Women Want, waarin Mel Gibson de gedachten van vrouwen leest. Veel respectabel drama en originele genrefilms dus.

Enfin: in de 21ste eeuw legt Hollywood zich toe op een paar blockbusters per jaar die peperduur, vertrouwd, risicomijdend en lawaaiig zijn. Drama, middelgrote genrefilms en spannende concepten consumeer je nu in de huiskamer, via streamingdiensten.

Filmmakers verwachten niks meer van het oude Hollywood en gaan direct buurten bij Netflix, Amazon, Apple, HBO of Hulu. Daar blijft de honger naar vernieuwende ‘content’ groot, ook al is de broekriem recentelijk aangehaald. Een miniserie als Adolescence – in één shot opgenomen – was vroeger vermoedelijk een baanbrekende, onder Oscars bedolven speelfilm geworden. Baby Reindeer een intense psychothriller, het Noord-Ierse Say Nothing een grimmig filmepos van Scorsese-allure.

Netflix steekt nog steeds serieuze budgetten in serieuze speelfilms; deze filmherfst had er een stuk magerder uitgezien zonder Netflix’ House of Dynamite, Jay Kelly en Frankenstein. Films die veel te kort in de bioscoop draaien – Netflixbeleid – of, zoals het magnifieke Train Dreams – direct naar streaming gaan. Maar Netflix houdt wel bonafide filmauteurs als Kathryn Bigelow, Guillermo Del Toro en Noah Baumbach van straat.

Als Hollywood niks nieuws meer verzint, komt dat van elders. Van boeken, zoals altijd, van videogames en vermoedelijk ook steeds meer van tv-series. Daar kunnen nieuwe ideeën zich bewijzen en aanhang werven die na afloop, of een paar jaar later, nog een keer wordt bediend met een grote finale of nostalgische terugblik in de bioscoop. Downton Abbey doet dat al een tijdje: de trouwe fans om de paar jaar verwennen met nieuwe perikelen van de familie Crawley en haar personeel. Grand Finale, heette de laatste. Vast niet.

Vroeger leverden succesvolle speelfilms tv-series op, nu is dat omgekeerd. Televisie trekt de kar, film volgt.

© NRC