Groningse filmmaker Joey Benistant. Foto: Jan Willem van Vliet
Een spannende tijd voor filmmakers uit het Noorden: zaterdag worden de winnaars van de Beste Groninger Film bekend. Joey Benistant is een van de kanshebbers in de categorie non-fictie, voor zijn aangrijpende documentaire over een verslaafde vriend.
Benistant (34) maakte de korte documentaire Het leven is niet kort genoeg over zijn beste vriend Matthijs. In hun tienertijd maakten ze samen talloze homevideo’s waarin ze humoristische Jackass-achtige stunts uithaalden. Maar ondertussen ging het steeds slechter met Matthijs. Hij dronk steeds meer en raakte aan de drugs.
Benistant reflecteert met andere vrienden op de moeilijke periode waarin ze hun vriend probeerden te helpen maar langzaam kwijtraakten. Hij werkte aan de film tussen 2020 en 2023 en won er al de debuutprijs op het Nederlands Film Festival in Utrecht en de prijs voor beste documentaire op het Noordelijk Film Festival mee. Zaterdag maakt hij ook kans bij de Beste Groninger Film-verkiezing.
Waarom heb je deze documentaire gemaakt?
„Voor mij was dat eigenlijk vanzelfsprekend. Vanaf de middelbare school filmden Matthijs en ik alles in ons leven. Veel komedie en grappige dingen, maar uiteindelijk ook zijn verslaving en drankgebruik. We hadden superveel materiaal en voor Matthijs in 2019 overleed, hadden we al het idee om ooit een documentaire over verslaving te maken. Een half jaar na zijn dood besloot ik dat alsnog te doen. Ik vond dat zijn verhaal verteld moest worden. Het was altijd onze droom om op televisie te komen, die is nu daadwerkelijk uitgekomen.’’
Hoe is je documentaire op tv terechtgekomen?
„Een oude versie van de film was af en belandde op de plank. Ik dacht: dit was het dan met mijn droom, het komt nooit op tv. Maar in 2022 pikte omroep BNN het op na een tip van stichting Beeldlijn, met wie ik de film had gemaakt. Zij waren onder de indruk. Dat was natuurlijk geweldig, ik droomde al sinds mijn 15de om iets voor BNN te maken. Samen met twee editors heb ik de film drastisch aangepakt en er een chronologisch verhaal van gemaakt. Uiteindelijk is die versie op televisie uitgezonden en te zien op NPO Start.’’
Wat voor boodschap wil je ermee vertellen?
„Het is een soort eerbetoon aan Matthijs als mijn vriend. Zo heb ik hem echt geprobeerd neer te zetten, in plaats van als een verslaafde of een junk. Mensen hebben best vaak vooroordelen over verslaafden, maar ik denk dat er toch meer achter zit dan dat iemand in een verslaving vast blijft zitten. Ik hoop dat mijn docu eraan bijdraagt dat mensen minder snel oordelen.’’
Matthijs aan de drank in 'Het leven is niet kort genoeg' van Joey Benistant.
Was het lastig om de documentaire te maken?
„Er zaten stukjes in waar ik mee geworsteld heb. Persoonlijke teksten van hem, die hij schreef in de afkickkliniek. Ik vroeg me af: wat zou Matthijs daarvan gevonden hebben? Maar we hadden er onderling wel eens over gesproken toen hij nog leefde en hij stond erachter om alles bloot te geven als we ooit op tv zouden komen. Ik denk dat hij het goed had gevonden, maar vind het lastig dat ik het nooit zeker zal weten.’’
Wat heeft je documentaire losgemaakt?
„Ik merk dat mensen naar me toe komen die dezelfde dingen hebben meegemaakt als Matthijs of daar nu doorheen gaan. De film maakt het voor hen kennelijk makkelijker om erover te praten, omdat Matthijs er ook heel open over was. Ik probeer er dan voor die mensen te zijn. Een verslaving blijft lastig en daar heb je als vriend niet echt invloed op, maar ik denk dat het belangrijk is om normaal met iemand om te blijven gaan en er voor diegene te willen zijn.’’
Wat betekent het voor je dat je genomineerd bent voor Beste Groninger Film?
„Eigenlijk heb ik puur toevallig die dertien jaar aan beelden gefilmd. Toch best uniek, zeker dat het zich in Groningen afspeelt. Het is ook echt een Groningse film, want plekken als het Martinikerkhof en Noorderplantsoen komen veel in de documentaire voor omdat Matthijs en ik daar regelmatig kwamen. En ik vind het tof dat zo veel mensen aandacht hebben voor het onderwerp. Dat vind ik nog het belangrijkste: erkenning van de thematiek en niet zozeer van mij als filmmaker. Ik ben blij dat Matthijs’ verhaal die aandacht krijgt.’’
Groningse filmmaker Joey Benistant. Foto: Jan Willem van Vliet
De documentaire schuwt heftige beelden niet. Hoe was het om die te filmen en te monteren?
„Ik kan me redelijk goed van beelden distantiëren. Maar op verzoek van een van de editors schreef ik op papier in detail uit wat er door me heen ging op de dag dat we hem vonden. Dat vond ik wel echt heel moeilijk. Ik voelde me boos en emotioneel dat Matthijs dit was overkomen.’’
Wat voor gevoel geeft de documentaire jou persoonlijk?
„Ik mis Matthijs ontzettend. We hebben veel met zijn tweeën meegemaakt. Nu ben ik de enige die die herinneringen nog heeft. Ik kan er met niemand meer over praten, het zit alleen nog in mijn hoofd. Dat voelt soms eenzaam. Maar de fijne herinneringen met hem overheersen. Ik moet nog steeds lachen als ik opeens terugdenk aan iets grappigs. Ik ben blij dat ik zo veel moois met hem heb mogen meemaken.’’
Genomineerden voor Beste Groninger Film
Categorie Fictie Soep - Christa Moesker Kon Minder - Fleur Nonnekes Oog om Oog - Milton Broen
Non-fictie Het leven is niet kort genoeg - Joey Benistant Van de Straat - Rianne Aalbers Edo - Srebrenica ‘95 - Rafaël van Leeuwen, Martine de Wolf, Julie Aberson, Stan van Dijk & Vera Lokhorst
Opdrachtfilm Wat is Caliclub? - Niels Brouwers Remon waterontharders - André Buurma Black Briar - My Soul’s Demise - Blksm Media
Oog TV Talent Award Walk like a Duck - Kat Keienburg I Like It Rough - Natasja Schaafsma Verdwaald - Emerique Veenstra
Bekendmaking en vertoning
De bekendmaking van Beste Groninger Film is zaterdag 23 maart (vanaf 20 uur) in Forum, Groningen. Tickets voor de prijsuitreiking kosten 3,50 euro en zijn te koop via de forum.nl.
De prijswinnende films zijn zaterdag 30 maart (aanvang 16 uur) achter elkaar te zien tijdens een speciale editie van Groningse Nieuwe, eveneens in het Forum, Groningen. Een kaartje kost 5 euro.