Michael maakt foto’s op locaties waar een normaal mens niet mag en kan komen

Michael Najjar houdt van een uitdaging. Zo reisde de in Berlijn woonachtige fotograaf naar Nieuw-Zeeland om zich vanuit een helikopter in de actieve Whakaari-vulkaan te laten zakken. Beschermend pak aan tegen de hitte, masker op om geen zwaveldampen in te ademen. Een uur verbleef hij in de krater.

Ook ging hij mee op een wetenschappelijke expeditie naar Spitsbergen, waar hij ’s avonds in een rubberbootje stapte om tijdens een sneeuwstorm, bij een temperatuur van min-20 graden, een paar uur van dichtbij een gletsjerwand te fotograferen. Die ter plekke instortte.

Hachelijk?

„Op zo’n moment ben je zo gefocust op het maken van werk dat je vergeet bang te zijn”, zegt de fotograaf over zijn avontuur in de poolcirkel. „Dat met die vulkaan was achteraf veel gevaarlijker. Twee jaar nadat ik er was, kwam er een uitbarsting op een moment dat anderen in de krater aanwezig waren. Daar zijn doden bij gevallen.”

Najjar (Landau in der Pfalz, 1966) fotografeert op onmogelijke plekken, overal ter wereld. Tijdens de 30ste editie van de fotomanifestatie Noorderlicht is in Groningen, Frederiksoord, Oranjewoud en op Vlieland te zien wat dat oplevert: spectaculaire foto’s die vertellen over onze planeet in een tijd van versnelde klimaatverandering.

Hij is niet de enige fotograaf die zich met dit thema bezighoudt. Het verschil is dat Najjar de werkelijkheid naar zijn hand zet zonder deze ernstig geweld aan te doen. Op locatie schiet hij gedurende een bepaalde tijdspanne vele foto’s, om ze vervolgens in zijn studio zo te monteren dat een completer beeld ontstaat. Het grotere plaatje, zeg maar.

Voor de totstandkoming werkt hij samen met wetenschappers, engineers en ondernemers. „Mensen die openstaan voor andere perspectieven”, vat hij samen. Mensen ook die heel precies zijn in hun denken en doen. „Wat ik doe is niet exact, maar zit ertussenin. Door tijd en ruimte samen te voegen in een beeld laat ik een proces zien.”

De montagefoto’s die tijdens Noorderlicht worden geëxposeerd, maken deel uit van een serie getiteld Cool Earth. Dat de planeet waarop wij leven niet koel genoeg is, blijkt in Frederiksoord uit beelden die Najjar op Spitsbergen verzamelde. Hij fotografeerde de in permafrost verborgen kluis waar zaden worden bewaard van meer dan een miljoen landbouwgewassen. De Global Seed Vault heeft in toenemende mate last van smeltwater.

Tijdens een bezoek aan de Noorderlicht-locatie in Groningen blijkt de maker van deze dramatische beelden een opvallend energieke en levenslustige man. Dat hij zich niet wil neerleggen bij een naderend einde, wordt bewezen met een montage die hij maakte na een bezoek aan de ITER-fusiereactor in Zuid-Frankrijk.

Najjar woonde in Saint-Paul-lès-Durance een paar dagen de bouw bij van misschien wel de grootste machine ooit. „Als het lukt en werkt, kunnen reactors zoals deze ervoor zorgen dat we geen fossiele energie meer nodig hebben”, vertelt hij in de Niemeyer-fabriek. Aan een van de wanden hangt een montage die een indruk geeft van hoe met zeewater helium kan worden gevormd. De hoeveelheid energie die daarbij vrijkomt is onvoorstelbaar.

Anders dan de montages op Vlieland, in Oranjewoud en in Frederiksoord, gaat van de reactorfoto in Groningen — mede door de kleur en dynamiek — onmiskenbaar optimisme uit. Gaat de technologie ons redden? Najjar is er niet gerust op. „Zelfs als we ons energieprobleem onder controle krijgen, gaat de opwarming van de aarde door. Er zit te veel CO2 in de atmosfeer. Hoe krijgen we dat weg?”

Vermoedelijk met nog meer technologie. Najjar vertelt over plannen om rond de aarde schermen te plaatsen die zonlicht kunnen weerkaatsen, zodat ‘onze’ planeet op gezette tijden enigszins kan afkoelen. „Zoals het nu op aarde gaat, rijden we tegen een muur aan”, zegt de fotograaf. „We naderen een ramp. Grote vraag is of we voldoende tijd hebben om een oplossing te realiseren.”

In afwachting bereidt Najjar zich voor op nieuwe projecten. Hij wil nog naar Groenland en Antarctica. Hij wil nog naar Saoedi-Arabië, waar in de provincie Tabuk aan de stad van de toekomst wordt gebouwd: 170 kilometer lang, 200 meter breed en 500 meter hoog.

En hij wil nog de ruimte in, met Virgin Galactic. De benodigde kosmonautenopleiding is jaren geleden in Rusland afgerond. „De lift-off staat gepland voor 2027”, vertelt Najjar. ,,Natuurlijk gaat mijn fotocamera mee.”