Het bijzondere verhaal van zangeres Shishani en haar reis van Namibië terug naar Groningen voor Noorderslag. 'Mijn allereerste optreden gaf ik in een coffeeshop aan het Damsterdiep'

Wat is het voor zangvogel die ik hoor? Mijn vraag is niet echt relevant, maar Shishani Vranckx (34) is zo vriendelijk de camera van haar telefoon richting de boom te draaien waarin vogels kwetteren. Het blijken gele wevers. Het uitzicht dat mij en passant vanaf haar veranda wordt geboden, is prachtig. In de verte van het uitgestrekte landschap liggen bergen.

Welkom in Namibië waar als gevolg van kolonisatie door Nederlandstalige Orlams, nakomelingen van witte boeren uit de Kaapkolonie en Nama-vrouwen, ook Afrikaans wordt gesproken. Shishani, die haar voornaam als artiestennaam gebruikt, is graag in haar geboorteland, het op Mongolië na dunst bevolkte land ter wereld. ,,Hier wonen 2,5 miljoen mensen terwijl het land 24 keer groter is dan Nederland.”

Voor de pandemie toesloeg leefde ze soms de helft van de tijd aan de rand van de hoofdstad Windhoek, de andere helft bracht ze door in Amsterdam. Momenteel liggen de zaken wat het reizen betreft wat moeilijker. Eigenlijk zou ze nu al terug in Nederland zijn geweest, maar omikron gooide roet in het eten en de virusvariant noopte haar tot het omboeken van haar vlucht.

Volgende week zal Shishani wel in Groningen zijn. Helaas, niet om in een volle Oosterpoort tijdens Noorderslag zichzelf te presenteren, maar wel om er met haar band Miss Catharsis een sessie op te nemen voor de digitale editie van het popfestival. Ze is dan terug in de stad waar ze ooit woonde. ,,Toen ik 5 jaar was, kwam ik met mijn ouders eerst naar Zuidlaren.” Samen met haar in Namibië geboren moeder, een verpleegster, die haar Vlaamse vader, een psychiater, leerde kennen in een Namibisch ziekenhuis.

,,Ik weet nog dat toen we in Nederland kwamen, ik dacht: ik versta die mensen. In Groningen ging ik later naar de Boerhaaveschool en het Praedinius Gymnasium. Ik heb er nog twee jaar het Prins Claus Conservatorium gedaan. Ik was ook een fanatieke basketballer bij Celeritudo totdat ik voor de muziek koos. Mijn allereerste optreden gaf ik in een coffeeshop aan het Damsterdiep. In Groningen heb ik de muziek ontdekt; pop, soul, r&b en funk, via mijn vader leerde ik klassieke muziek kennen. Op mijn 21ste ben ik naar Amsterdam verhuisd om mijn grote muzikale droom waar te maken.”

Inhoud geven aan de droom die ze waar wilde maken, betekende dat ze een zoektocht moest maken om met een bi-culturele achtergrond haar weg te vinden. ,,Ik ben niet alleen op zoek gegaan naar mijn eigen geluid, maar ook naar mijn identiteit. Toen wij vanuit Namibië naar Nederland verhuisden, zag ik ineens veel minder gekleurde mensen. Ik moest op zoek naar herkenning én erkenning. Popster heb ik nooit willen worden, het gaat mij erom me als artiest te kunnen uiten. Wat ik doe, is geen entertainment. Mijn werk kent een diepere drijfveer en draait om verbinding en heling. Grenzeloos.”

Shishani werd al op jonge leeftijd geconfronteerd met levensbepalende zaken. ,,Het gemengde huwelijk van mijn ouders was verboden. Daardoor was ik me al snel bewust van ongelijkheid en leerde ik kritisch denken.”

Hoewel ze in Nederland de basis legde voor haar muzikale avontuur begon het pas serieuze vormen aan te nemen in Namibië tijdens een stage voor haar studie antropologie. Ze merkte hoe sterk de mensen er op haar geëngageerde werk reageerden. ,,Een optreden tijdens de uitreiking van de Namibian Music Awards in 2011 heeft mij er op de kaart gezet. Met het activistische lied was ik toen voor het eerst op de televisie in Namibië, daar ben ik bekend mee geworden. Het is een belangrijke song voor mij. In de tekst vraag ik om gelijke rechten, ik roep op om mensen te zien zoals ze zijn en niet te discrimineren op basis van hoe mensen zichzelf identificeren of hun politieke en religieuze overtuiging.”

is het afgelopen decennium uitgegroeid tot een anthem. Het blijkt voor veel mensen een lied dat de vinger op de zere plek legt en misstanden aan de kaak stelt. ,,Het gaat onder meer over hoe om wordt gegaan met mensen die zich identificeren als lhbtqi+”, legt Shishani uit. Lhbtqi+ staat voor lesbisch, homoseksueel, biseksueel, transgender, interseks en queer dus, plus alle andere variaties die niet heteroseksueel en/of cisgender zijn en/of geslachtskenmerken hebben die binnen de algemeen gangbare definitie van vrouwelijk of mannelijk vallen. ,,Wat mij betreft, bewijst de kracht van het gesproken woord. De boodschap komt over en het nummer groeit met mij mee.” Het is dan ook geen toeval dat juist van dit lied vandaag een nieuwe versie als single verschijnt.

Dat Shishani zichzelf identificeert als queer ,,doesn’t matter”. Maar tegelijkertijd doet het er wel degelijk toe, daar is ze zich sterk van bewust. Ze wil daarom zichtbaar zijn, representeren. ,,Maar uiteindelijk wil ik af van de labels en hokjes, het gaat er wat mij betreft om samen het menszijn te vieren. Het gaat er toch om wie je als mens bent?”

Ondertussen is ze blij met de ontwikkelingen op het gebied van gelijke rechten in haar geboorteland. ,,Er is de afgelopen jaren veel gebeurd. Er worden nu rechtszaken gewonnen, dat was tot voor kort ondenkbaar. Het sterkt mij in de gedachte dat het impact heeft dat ik zichtbaar ben en mijn stem laat horen, dat ik mezelf ben. Toen ik onlangs ben verloofd in het noorden van het land, zijn we prachtig ontvangen in het geboortedorp van mijn moeder. En dat terwijl zoiets daar helemaal niet gebruikelijk is.”

Shishani is ervan overtuigd dat de manier waarop zij open durft te zijn deuren opent voor anderen. Daarbij maakt ze gebruik van haar bijzondere positie. ,,Ik ben vrij opgegroeid en kan mede dankzij mijn bi-culturele achtergrond als artiest een rol spelen bij het vertalen en het vergroten van bewustzijn. Dat doe ik met liefde.”

De levensreis én de door haar als antropologe en musicologe opgedane bagage kwamen samen en tot uitdrukking in Namibian Tales. Een groep waarmee ze onder meer samenwerkte met vijf vrouwen van het San-volk, beter bekend als de Bosjesmannen. ,,Ze leven gemarginaliseerd in de woestijn Kalahari en hebben hun cultuur weten te behouden. De ervaringen die ik toen op heb gedaan, zetten mijn leven op de kop. Het is een soort therapie geweest en heeft me nog meer overtuigd van de noodzaak om verbinding na te streven. Open leven en openstaan, elkaar als een gelijke benaderen, de nieuwsgierigheid behouden in je leven.”

In een andere groep, Sisterhood, werkte Shishani samen met vrouwen uit onder meer Indonesië. ,,De helft is queer, er is ruimte voor diversiteit. We hebben een gedeeld verleden vanwege het kolonialisme. We zoeken de verbinding door dat gegeven met elkaar te delen.”

Met haar huidige band, Miss Catharsis, zet Shishani haar zoektocht voort. Neo-soul verpakt in rockliedvorm als muzikaal vehikel dat bijdraagt aan uitwisseling, samenkomst en verrijking. Ook hierin werkt ze samen met vrouwen met diverse achtergronden om samen iets nieuws te creëren. Catharsis, als emotionele zuivering. ,,Ook hier draait het om heling. En mijn muziek blijft in de kern hetzelfde. Alleen de vorm verandert steeds en groeit met mij mee.”