Soms heb je mazzel. De stamcellen van Lebbis in 'Het Spaanse kussen', gezien in Leeuwarden | recensie ★★★★☆

Als je er even bij stilstaat, dan weet je dat je eigenlijk best vaak mazzel hebt in het leven. Natuurlijk, er gaat het nodige mis, er valt het nodige tegen, maar wie niet van de blauwe bessen van Albert Heijn houdt, of in Den Haag boven een bruidswinkel woont – om maar wat te noemen – heeft toch weer mooi mazzel.

Daarmee begint Lebbis zijn voorstelling Het Spaanse kussen. Over de grootste mazzel die hij in zijn leven had, al weer een jaar of tien geleden, toen hij op een kwade dag te horen kreeg dat hij ‘systemische sclerodemie’ had, een auto-immuunziekte waardoor je huid, spieren en organen worden opgezadeld met eiwitten die alles verstoppen en doen verstijven. De mazzel was dat in zijn geval een stamceltransplantatie uitkomst zou kunnen bieden. De afloop is bekend, want hij zit voor ons op zijn praatstoel alsof hij geen 55 maar nog 35 is.

Hans Sibbel begon zijn cabaretleven als de helft van het duo Lebbis en Jansen, dat vooral van tv bekend werd. Allebei zijn het ADHD-cabaretiers met een mond als een ratelaar. Veel stand-upcomedians kunnen bogen op een vlotte spraakwaterval, maar bij deze twee had die de kracht van een IJslandse geiser. Na een solocarrière heeft Lebbis ondertussen zijn eerste grijze haren ontdekt en na deelname aan de nationale vogelteldag (even enthousiast als altijd, dat wel), beseft hij dat een nieuwe levensfase is aangebroken.

Het toneelbeeld met een fraai tapijtje, een antieke stoel en een oud tafeltje wekt in het begin nog even de verwachting dat hij nu in wat rustiger vaarwater is beland, maar nee hoor. Bijna anderhalf uur lang ratelt hij bijna onafgebroken door, als vanouds met een hoge grapdichtheid en af en toe met stevige sneren. Zoals over de graaimentaliteit van belastingontduikers Max Verstappen en Taylor Swift, of de grondeloze onnozelheid van ministers Wiersma en Agema.

Want uiteraard wordt het best wel spannende verhaal over zijn ziektegeschiedenis en wonderbaarlijke genezing voorzien van de nodige zijpaden. Het voornemen aan het begin om het nu eens een keer over zichzelf en over het mirakel van medische wetenschap te hebben, houdt namelijk nog geen vijf minuten stand.

Het bloed kruipt waar het niet gaan kan – weet de patiënt. Zo zijn er prachtige uitweidingen over zijn passie voor vissen, over de doorgeslagen kanten van het fenomeen grensoverschrijdend gedrag en een prachtige, kraakheldere uitleg over de varianten in onze chromosomen, die tot meer dan pure mannetjes en vrouwtjes op deze wereld leiden.

Toch komt de rode draad steeds weer helder en overtuigend terug. De onderbrekingen maken dat verhaal eigenlijk alleen maar spannender en meeslepender, ook al weet je de afloop. Een absoluut hoogtepunt is de koortsachtige beschrijving (en herbeleving) van het uitputtende proces waarin de foute cellen moesten worden afgevoerd. Cabaret gaat hier over in een indringende theatrale scène. Zelfs met mazzel gaat niet alles van een leien dakje.