Soms wil je als bezoeker te veel op het Peter de Grote Festival. Het leek vooraf zo’n mooie combinatie: eerst Mantra van Karlheinz Stockhausen en twee uur daarna de complete Images van Claude Debussy. Meesterwerken van twee belangrijke twintigste-eeuwse muziekvernieuwers binnen een tijdsbestek van vijf uur. Maar het werkte niet.
is zo’n werk dat nauwelijks uitgevoerd wordt. Omdat het stuk technisch bijna onspeelbaar is en omdat Stockhausen de naam heeft ontoegankelijke, academische muziek te schrijven. Dat laatste klopt: het op een dodecafonische melodie van 13 noten gebaseerde stuk is formulematig en wiskundig van opzet. De 13 delen laten door de zeer gedetailleerde notatie nauwelijks ruimte voor interpretatie.
Maar ontoegankelijk is zeker niet, zo werd door de jonge pianistes Itxaso Etxeberria Jaurrieta en Chen Xi bewezen. Je wordt als luisteraar 75 minuten lang ondergedompeld in een klankuniversum dat door de elektronische vervormingen van het pianogeluid, de toegevoegde morsesignalen en het slagwerk dat de pianistes erbij bedienen voordien ongehoord was.
ondergaan is alsof je in een ruimteschip wordt meegevoerd naar verre muzikale werelden, met aan het eind van de reis - vlak na duizelingwekkend snel samenspel van de pianistes, in een soort frenetiek minimalisme - de hartverscheurende, vervormde melodie in de eerste piano, die interstellaire verlatenheid en totale eenzaamheid oproept.
Met zo’n overweldigende ervaring in de oren klonken de in hun tijd wellicht even baanbrekende, maar nu overbekende van Debussy een paar uur later nogal gewoontjes. Hoe voorbeeldig en beheerst Nata Tsvereli (die het eerste boek voor haar rekening nam) en Paul Komen (het tweede boek) ze ook uitvoerden, echt raken deed deze muziek na Stockhausen niet meer.
Dat gold ook voor de bewerking voor piano vierhandig van de . De nogal ruime akoestiek van de Jacobuskerk – waardoor de muziek al snel erg hard klonk - werkte daarbij niet mee, om maar te zwijgen over de drukkende hitte. Die was voor de bezoekers al nauwelijks te harden, maar musiceren bij temperaturen als in Rolde moet een bezoeking zijn.
Het Peter de Grote Festival duurt nog tot en met zaterdag. Klik hier voor het programma.
Alle gegevens op een rijtje:
: twee concerten Peter de Grote Festval: 1. ‘Mantra’ van Stockhausen en 2. ‘Images’ van Debussy : 1. Itxaso Etxeberria Jaurrieta, Chen Xi (piano en slagwerk) en Emanuel Wittersheim (elektronica en sound engineer), 2. Paul Komen en Nata Tsvereli (piano) : 30/7 Groningen, Prins Claus Conservatorium (1.) en Rolde, Jacobuskerk (2.) : 130 en 190
