De gestileerde nostalgie van Valentin Silvestrov verdient een groter publiek dan de magere opkomst bij het benefietconcert voor Oekraïne op het Aurora Festival | recensie ★★★★☆
Artistiek leider Paul Komen. Foto: Aurora Festival
Het Aurora Festival, het grootste kamermuziekfestival van Noord-Nederland, is weer begonnen. Wij namen een kijkje bij het benefietconcert voor Oekraïne.
De opkomst bij het benefietconcert voor Oekraïne op het Aurora Festival viel wat tegen. De onbekendheid van de muziek zal daarbij een rol hebben gespeeld. Valentin Silvestrov (1937) mag dan ‘de meest vooraanstaande componist’ van het zwaar getroffen land zijn, zoals pianist Paul Komen hem introduceerde, in ons land wordt zijn muziek slechts mondjesmaat gespeeld.
Dat is jammer, want Silvestrov is een intrigerende componist. Net als zijn generatiegenoot (en vriend) Arvo Pärt uit Estland, maakte de Oekraïner in de jaren zeventig (mede onder zware druk van de Sovjetautoriteiten) een ommezwaai van experimentele, avant-gardistische muziek naar een toegankelijker, tonaal en welluidend idioom.
Echo’s uit het verleden
Paul Komen, de artistiek leider van het kamermuziekfestival, speelde in de Lutherse Kerk in Groningen 14 pianominiaturen uit 2005 en 2006, die de componist ‘bagatellen’, kleinigheidjes, noemde. De wonderschone, melodieuze muziekstukjes bevatten tal van echo’s van muzikale stemmen uit de westerse muziektraditie, zoals alle latere muziek van Silvestrov.
Het Peter de Grote Festival heeft een nieuwe naam.
Het is alsof in deze bagatellen andere grootheden van de pianominiatuur, zoals Chopin, Schumann, Brahms, Mendelssohn, Satie en Janácek, even uit de mist der tijden opdoemen om later weer te verdwijnen. In zijn aarzelende, vluchtige stukjes - die je door de nadruk op de melodie ook liederen zonder woorden kunt noemen - speelt Silvestrov een subtiel spel met zijn voorgangers.
Op het randje van kitsch
De gestileerde nostalgie van Silvestrov balanceert soms op het randje van kitsch, maar boort ook ongekende dieptes aan. Alsof hij put uit een soort muzikale oersoep, die zich op een ander bewustzijnsniveau bevindt. Het is soms net alsof je muziek aan het dromen bent in plaats van ernaar te luisteren.
Paul Komen, bij wie de bagatellen wat strakker en helderder klonken dan in de uitvoering die de componist zelf in 2006 liet vastleggen, speelde ook een stuk uit Silvestrovs vroege periode, de eerste pianosonate uit 1972, geschreven in een modernistisch idioom. Ook daarin kwam dat dromerige karakter al terug. Graag meer muziek van deze componist.
Gebeurtenis: Benefietconcert voor Oekraïne op Aurora Festival door Paul Komen (piano) Programma: pianomuziek van Valentin Silvestrov Gezien: 21/7 Groningen, Lutherse Kerk Publiek: 55 Bijzonderheid: later dit jaar terug te horen via concertzender.nl
