Ruslandexpert Hans van Koningsbrugge Foto: Corné Sparidaens
Hans van Koningsbrugge, hoogleraar Russische Geschiedenis en Politiek aan de Rijksuniversiteit Groningen, geeft elke zaterdag zijn commentaar op de oorlog in Oekraïne. Vandaag aflevering 179.
„Met zijn bruuske optreden legt Donald Trump een bom onder de bestaande politieke verhoudingen. Hij banjert als een olifant door de porseleinkast. Met zijn aankondiging dat hij alleen vredesbesprekingen met Poetin wil, heeft hij kwaad bloed gezet bij zowel Zelensky als veel Europese bestuurders. Die willen ook betrokken worden bij de gesprekken.
Tot nu toe was het idee dat Trump een deal zou forceren die aan Poetin zou worden opgelegd. Nu dreigt ineens het omgekeerde en wordt Zelensky buitenspel gezet. Daarmee gaat hij terecht niet akkoord.
‘Trump heeft Poetin een vinger gegeven’
De Amerikaanse defensieminister Pete Hegseth kwam deze week naar buiten met drie punten waarover niet onderhandeld kan worden tijdens de vredebesprekingen. Die veroorzaakten nogal wat opschudding, maar twee ervan golden ook al onder Biden, namelijk dat Oekraïne geen NAVO-lid kan worden en dat er geen Amerikaanse troepen in Oekraïne worden gelegerd. Het derde punt was dat Oekraïne gebieden moet afstaan.
Een belangrijk uitgangspunt in diplomatieke onderhandelingen is dat je van tevoren geen concessies doet. Dat heeft Trump wel gedaan. Zoiets getuigt van amateurisme. Daarmee heeft hij Poetin een vinger gegeven. Het verzwakt de onderhandelingspositie van Oekraïne.
‘Dit willen we nooit weer’
In 1945 hebben we met z’n allen in Europa gezegd: ‘dit willen we nooit meer’. Grote mogendheden mogen onder geen beding kleine landen annexeren. Ter verdediging van de eigen veiligheid werd in 1949 de NAVO opgericht. De Verenigde Staten was veruit het belangrijkste lid, maar trok wel gebroederlijk op met de andere leden. Nu dreigt een splitsing van de veiligheidsorganisatie.
Het is al meerdere keren geconstateerd. We kunnen ons weleens bevinden op een kantelpunt in de naoorlogse geschiedenis. Het kwalijke is dat we niet meer op Amerika kunnen rekenen als het nodig is, terwijl dat de afgelopen tachtig jaar wel altijd het geval was. Binnen afzienbare tijd zullen we weten waar we aan toe zijn, maar de voortekenen zijn niet gunstig.
Er is maar een conclusie: Europa moet beter voor zijn eigen veiligheid zorgen. Op dat terrein hebben we veel steken laten vallen. Door de Russische invasie van Oekraïne dringt het nu langzaam door. De veiligheidssituatie in Europa is sinds de Tweede Wereldoorlog nog nooit zo in het geding geweest. Dit is een zeer serieuze crisis.”
