Het Fries Museum in Leeuwarden. Foto: Jacob van Essen
Ze fungeerde als een waakhond tijdens de openingsfeesten en de werkborrels. Dat zegt een oud-afdelingshoofd over de tijd dat ze met Kris Callens bij het Fries Museum werkte. „Dat is niet helemaal normaal.”
Al in 2016 hoort het voormalig afdelingshoofd over de vermeende aanranding in poppodium Neushoorn. Daarna wordt het hoofd nog twee keer met het gedrag van Callens geconfronteerd.
Het afdelingshoofd hoort van de avond van de bos bloemen in 2017 in het café. De vrouw om wie het gaat meldt het zelf bij haar. „Ik schrok enorm en was woedend”, zegt het afdelingshoofd.
De melder wil de zaak niet bij de Raad van Toezicht aankaarten, omdat ze dat te eng vindt en ze inschat dat het net niet erg genoeg is, zo vertelt ze. Wel wil ze dat het afdelingshoofd weet van het voorval.
De eerste meldingen
De eerste meldingen komen bij het afdelingshoofd voordat in oktober 2017 de MeToo-beweging in alle hevigheid losbarst. „In die zin ook wel echt een andere tijd, heb ik nu het gevoel.”
In november 2017 krijgt de vrouw opnieuw een melding. Deze keer niet direct, maar via iemand anders. „Toen was de maat wel vol bij mij.”
Lees in onze reconstructie hoe Kris Callens als directeur van het Fries Museum steeds grenzen van vrouwen overschreed.
Met de MeToo-beweging in de rug vindt het afdelingshoofd de kracht om het aan te kaarten. Ze confronteert Callens indirect met zijn gedrag. „De volgende dag heb ik in een managementteamvergadering MeToo aangegrepen om ongewenst gedrag naar medewerkers op de agenda te zetten.”
„Ik herinner me dat ik dacht: ik moet dit vooral bij mezelf houden, dus ik vertelde dat ik me heel bewust ben van mijn rol.” Geen contact zoeken op sociale media bijvoorbeeld met medewerkers. En ze niet uitnodigen voor een biertje. „Dat ik alle initiatief voor sociale zaken bij hen laat, omdat ik me er heel bewust van ben dat mensen geen nee kunnen zeggen tegen hun baas.”
Vlnr: oud-minister Jet Bussemaker, oud-burgemeester Ferd Crone en Kris Callens. Foto: Hoge Noorden/Jacob van Essen
Ze zegt dat Callens haar tijdens de vergadering af en toe aankijkt. „Hij sloeg steeds groener uit. Na afloop zei hij, toen de rest weg was: ‘Dankjewel, dat heb je heel chique aangepakt.’ Toen dacht ik: oké, deze boodschap is binnen.”
Toch blijft ze altijd alert. „Ik zorgde dat ik bij hem in de buurt bleef bij een personeelsuitje, een afterparty. Als het iets was in de avond of met alcohol. Om een soort oogje in het zeil te houden en een beschermende factor te zijn voor mijn jongere collega’s.”
Aanspreken
En ook om hem indien nodig aan te spreken. „’Hé, is het niet tijd om naar huis te gaan?’ Zoiets. Achteraf denk ik: dat is niet helemaal normaal, dat ik een waakhond moest zijn bij dat soort gelegenheden.”
Vanaf 2018 tot aan haar vertrek in 2022 ontvangt ze geen meldingen meer over het gedrag van Callens, zo zegt ze. Van de latere gevallen zegt ze geen weet te hebben gehad. Wel blijft hij volgens haar te veel informatie geven over bijvoorbeeld problemen in zijn huwelijk.
Ook zelf merkt het afdelingshoofd „onprofessioneel gedrag” van Callens. „Bijvoorbeeld na openingen.” Hij drinkt volgens haar wel eens een borrel te veel of hij vertelt iets te uitgebreid over zijn relatie of persoonlijke behoeften.
Ze noemt het „de too much information -hoek”. „Ik weet nog dat ik dacht: je bent de directeur. Je bent op ieder moment in functie. Dat geldt ook ’s nachts en na een opening of op een andere plek.”
De vrouw vindt de opmerkingen over zijn huwelijk ook richting haarzelf grensoverschrijdend. Tegen een buurman of vriend kun je zeggen dat hij erover op moet houden. Tegen een baas minder makkelijk. „Dat is de hele kern van de zaak. Dat is waar hij zich bewust van hoort te zijn, maar goed, dat was-ie dus niet.”
Naar Raad van Toezicht stappen
Ze heeft er destijds over nagedacht om met de meldingen van de andere vrouwen naar de Raad van Toezicht te stappen. Die raad is de directe baas van de directeur. Maar omdat de vrouwen hadden aangegeven niet officieel melding te willen maken van hun verhaal, zou ze het niet concreet kunnen maken.
Daardoor zou het vaag blijven. „En ik dacht: dan ben ík waarschijnlijk degene die er straks niet meer werkt en niet hij. Een Raad van Toezicht staat natuurlijk in principe achter de directeur.” Ze nuanceert het later. „Het is überhaupt een enorme stap om als medewerker naar de Raad van Toezicht te stappen.”
Kris Callens geeft een toespraak tijdens de opening van de tentoonstelling 'Ja, ik wil' in 2024. Foto: Hoge Noorden/Jacob van Essen
Een aantal vrouwen geeft aan in 2023 wel naar de vertrouwenspersoon te zijn gegaan. Daar kregen ze het gevoel dat hen werd ontraden naar de Raad van Toezicht te stappen. Zo’n stap zou ook in hun nadeel kunnen zijn. Wie weet verloren zij wel hun baan in plaats van de directeur.
Het afdelingshoofd zegt in 2017 geen goed overzicht van de hele situatie te hebben. De andere vrouwen hebben het ook over „puzzelstukjes die pas nu bij elkaar komen”. Meldingen komen over de bijna tien jaar verspreid bij verschillende leidinggevenden of vertrouwenspersonen terecht, zeggen ze.
De vrouw vraagt zich af of ze destijds anders had moeten handelen. „Nu kun je alles bij elkaar leggen en bedenken of ik of iemand anders eerder had moeten ingrijpen. Op het moment zelf heb je een stukje. Dus mijn conclusie was: ik moet hem aanspreken. Dat voelde als de juiste actie.”
