In vijf jaar tijd zijn er in de tbs-klinieken 376 ernstige incidenten geweest. Het geweld tussen tbs’ers in de instellingen is verdubbeld in deze periode en de druk op klinieken is hoog door een toenemende instroom en een stagnerende uitstroom van patiënten.
Dat blijkt uit cijfers die De Telegraaf opvroeg bij het ministerie van Justitie en Veiligheid. In twee forensisch psychiatrische klinieken ging het de afgelopen maanden flink mis en zijn meerdere onderzoeken ingesteld.
Begin november stak een patiënt uit de kliniek Veldzicht in Balkbrug, waar ook tbs’ers verblijven, een therapeute dood en verwondde hij twee andere medewerksters.
Naast het steekdrama in Veldzicht wordt de tbs-kliniek Oostvaarders in Almere geteisterd door een schandaal. Er zijn binnen een tijdbestek van enkele weken negen medewerkers geschorst wegens onder andere verboden relaties met tbs’ers en op verdenking van verkrachting, onthulde De Telegraaf eerder. De minister greep in na het opstappen van de directeur. Een interim-directeur moet orde op zaken stellen.
In juni ontsnapten twee levensgevaarlijke tbs’ers uit de Pompekliniek in Nijmegen. Een van de twee is nog steeds voortvluchtig.
Van ontsnapping tot moord
Onder incidenten schaart het ministerie ontsnappingen, pogingen daartoe, onttrekkingen aan verlof, ordeverstoringen, agressie tegen personeel en agressie tussen tbs’ers onderling, waarbij sprake is van ernstig letsel.
Daarnaast zijn er nog gewelds- en andere ernstige incidenten rond tbs’ers geweest buiten de klinieken. Zo vermoordde in 2017 een tbs’er die zich had onttrokken aan verlof twee mensen in Arnhem, doodde in 2019 een tbs’er tijdens verlof een man in Lelystad en verkrachtte een tbs’er in 2020 tijdens verlof een vrouw in Lelystad.
Meer tbs’ers
De dertien tbs-klinieken, waaronder Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag in Groningen, staan flink onder druk door een toename van het aantal tbs’ers. In 2021 werden er gemiddeld 1490 tbs’ers behandeld. In 2016 legden rechters nog 105 keer tbs met dwangverpleging op. In 2020 waren er 167 opleggingen. Cijfers over 2021 heeft de Raad voor de Rechtspraak nog niet.
Er zijn te weinig tbs-plekken. Volgens TBS Nederland is de toenemende instroom in de tbs, in combinatie met een stagnerende uitstroom door onder andere een schaarste aan geschikte uitstroomvoorzieningen, de belangrijkste oorzaak hiervoor. Ook is er een stijgend aantal omzettingen van voorwaardelijke naar onvoorwaardelijke tbs. Een ander probleem is een groot tekort aan gekwalificeerd personeel in de klinieken. Die werken nu aan plannen om de in- en doorstroom te verbeteren.
„In 2013 sloot de toenmalige staatssecretaris Fred Teeven drie tbs-klinieken. Dat was een blunder en heeft een enorme impact gehad. Alle deskundige zeiden toen al: niet doen. Het grote gebrek aan gekwalificeerd personeel is zorgelijk. Mensen werken tegen de klippen op. Ze staan onder grote druk. Belangrijk is dat er een goede langetermijnstrategie komt en dat er snel meer capaciteit in de klinieken”, aldus tbs-advocaat Job Knoester.
