Rond de 90 procent van de baby’s krijgt de zogenoemde BMR-prik tegen bof, mazelen en rodehond. Dat percentage is hoog, maar de trend is dalende.
Alarm, de mazelen zijn terug! Althans, de wereldgezondheidsorganisatie WHO luidt de noodklok nu er in ’de brede Europese regio’ 30.000 besmettingsgevallen zijn geconstateerd. Een lagere vaccinatiegraad is de oorzaak. Ook in Nederland daalt de bereidheid tot vaccineren. Vijf vragen.
1. Liggen we straks net als vroeger massaal met rode vlekken in bed?
Nee, zo snel zal dat niet gaan. De vaccinatiegraad is in Nederland nog altijd relatief hoog. Rond de 90 procent van de baby’s krijgt de zogenoemde BMR-prik tegen bof, mazelen en rodehond. Dat is veel, maar de trend is dalende. Vorig jaar juni meldde het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) dat de vaccinatiegraad voor mazelen ’voor baby’s voor het eerst in jaren net onder de 90 procent lijkt te zijn’.
„Een vaccinatiegraad boven de 95 procent is belangrijk om alle inwoners van Nederland tegen deze ziekte te beschermen. Als dat percentage niet wordt gehaald, is de kans groter dat de mazelen weer terugkomen”, aldus het RIVM in juni 2023. Hoe het nu staat, is niet bekend. Het RIVM komt eenmaal per jaar met een update over de vaccinatiegraad.
2. Wat is de reden dat er ouders zijn die hun kinderen niet laten vaccineren?
Dat ’kan een gevolg zijn van de coronapandemie’, aldus het RIVM. De hoogoplopende discussies over de vaccinaties tegen Covid-19 hebben mogelijk een deuk geslagen in het vertrouwen in de medische wetenschap. Daar staat tegenover dat de dalende trend al was ingezet vóór 2020, toen de pandemie uitbrak. Vooral onder hoogopgeleide mensen met een antroposofische levenshouding was vaccineren niet meer vanzelfsprekend. Daarnaast zijn er in de ’biblebelt’ als vanouds mensen die er om religieuze redenen voor kiezen om hun kinderen niet te laten deelnemen aan de rijksvaccinatieprogramma’s.
3. Hoe besmettelijk zijn de mazelen?
Het is een super besmettelijke virusziekte. Besmettelijker nog dan griep. Verspreiding gaat dan ook zeer snel. Voordat de mazelen in 1976 in het vaccinatieprogramma werden opgenomen, waren er jaarlijks honderdduizenden mazelengevallen in Nederland. Ondanks de vaccinaties is er soms een uitbraak in Nederland, zoals in 2013 toen er 2688 mazelenmeldingen bij het RIVM werden gedaan.
De kans om te overlijden aan mazelen is in Nederland kleiner dan 1 op de 10.000 gevallen. Dat is een kleine kans, maar, aldus een woordvoerder van het RIVM: „Als veel mensen besmet raken, betekent dat ook dat er meer mensen overlijden.” In ontwikkelingslanden sterven naar schatting zo’n 250 kinderen per dag aan mazelen.
4. Wat zijn de symptomen?
Naast griepachtige verschijnselen als koorts zijn dat natuurlijk de bekende rode vlekken. Plus een oogontsteking en mogelijk oorontsteking en diarree. In ernstige gevallen kan er ook longontsteking, stuipen of hersenontsteking bij komen. In heel zeldzame gevallen krijgt iemand zeven jaar na de mazelen een hersenontsteking die ’altijd fataal is’, meldt het RIVM. Vooral jonge kinderen, volwassenen en mensen met verminderde afweer kunnen ernstig ziek worden door de mazelen. Gezonde kinderen in de basisschoolleeftijd kunnen er beter tegen.
5. Moeten we ons zorgen maken?
Niet direct, zegt een RIVM-woordvoerder. „Nog altijd laten veel ouders hun kinderen vaccineren. Dat is positief. Maar we gebruiken niet voor niets de term ’zorgelijk’ waar het gaat om de dalende vaccinatiegraad. Mazelen zijn een gevaarlijke ziekte.”
Vooral zwangere vrouwen die niet zijn gevaccineerd en nooit de mazelen hebben gehad, moeten uitkijken. Hun baby’s zijn onbeschermd en hebben een verhoogde kans op sterfte. Baby’s van gevaccineerde moeders zijn drie tot vier maanden beschermd.
