Landbouwminister Piet Adema wil mestcrisis aanpakken met kunstmestvervangers. Op de Grüne Woche in Berlijn hoopt hij alle collegaministers voor Renure te winnen
Piet Adema en zijn Duitse collega Cem Özdemir (op de voorgrond rechts van Frau Antje) op de opening van het Nederlandse paviljoen op de Grüne Woche in Berlijn in 2024. Foto: EPA
Demissionair minister van landbouw Piet Adema doet maandag een voorstel in de Europese landbouwraad om snel kunstmestvervanger Renure toe te staan. In Berlijn zoekt hij medestanders voor zijn plan bij collegaministers.
Het stukje kaas van Frau Antje en de muzikale omlijsting van dweilorkest Kleintje Pils geven de opening van het Nederlandse paviljoen op de Grüne Woche – de grootse internationale landbouwbeurs ter wereld – vooral een gezellig karakter. Op de achtergrond sluimert echter een grote mestcrisis.
Wie als Europees landbouwminister dezer dagen in Berlijn Piet Adema tegen het lijf loopt krijgt al gauw een pleit voor kunstmestvervanger Renure te horen. De demissionair minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) ziet hierin een oplossing voor de overspannen mestmarkt.
Nederland had toestemming om meer stikstof uit dierlijke mest uit te rijden dan de Europese norm van 170 kilogram per hectare (derogatie). Sinds die uitzondering wordt afgebouwd kampen steeds meer boeren met een mestoverschot. In Friesland zou zonder die afbouw nog zo’n 90 procent van de ongeveer 2500 veehouders de mest kwijt kunnen op hun eigen land.
Dat is nog maar zo’n 10 procent wanneer de derogatie er in 2026 af is. ,,Veel grondgebonden bedrijven komen in de problemen en dat gaat me echt aan het hart.”
Drieslag
Volgens Adema kan Renure de pijn verzachten. De drab die overblijft van monomestvergisting wordt hierbij hergebruikt als een soort kunstmest. Het mestoverschot kan zo worden aangewend om biogas én groene kunstmest te leveren. ,,Een fantastische techniek”, aldus Adema die het project rondom de Friese Drieslag in Wijnjewoude roemde in Berlijn.
,,Kunstmest levert een hogere CO2-uitstoot én is bovendien uitspoelingsgevoelig.” Er mag namelijk minder dierlijke mest uitgereden worden om te voorkomen dat er te veel stikstof en fosfor in het grond- en oppervlaktewater terechtkomt.
Die vermindering kan deels worden opgevangen met kunstmest. Een tegenstrijdigheid vindt de minister, omdat kunstmest slechter voor het milieu is. Hij pleit ook voor Renure omdat het organische stoffen bevat die goed zijn voor de bodem. Renure mag nog niet worden gebruikt van Brussel.
Het is opgenomen in een nieuw nutriëntenprogramma van de Europese Commissie over de omgang met voedingsstoffen in relatie tot voedselzekerheid. Dat komt in de loop van dit jaar, maar Adema wil niet zo lang wachten met Renure en doet een voorstel in de landbouwraad van maandag en dinsdag om de kunstmestvervanger uit het programma te halen.
Mestbalans
,,Met elke minister die ik hier spreek, heb ik het erover”, zegt Adema. ,,Ik ben er nog niet zeker van of we dat gaan redden. Duitsland lijkt niet zo enthousiast. Waarom hebben we nog niet scherp.” De Europese Commissie is bevoegd om Renure toe te staan. ,,Als wij volgende week met elkaar tot de conclusie komen om dit te regelen, dan hebben we een boppeslach.”
Hij voert daarnaast de komende weken gesprekken met agrarische partijen over hoe de mest in Nederland het beste verdeeld kan worden. ,,We hebben in principe een mestbalans in Nederland, maar nog niet alle mest wordt ook gebruikt. Akkerbouwers kiezen soms toch voor kunstmest, bijvoorbeeld voor precisiebemesting, maar ik zie dat er veel bereidheid is bij de akkerbouw ook mee te werken aan een oplossing.”
Stikstofemissierechten met vrijheid voor de boer
Adema kon zich verder vinden in het plan om de stikstofcrisis aan te pakken met verhandelbare stikstofemissierechten. Topambtenaar Sandor Gaastra bepleitte onlangs in het economenblad ESB om net zulke emissierechten te verbinden aan stikstof als aan CO2. De overheid zou gaandeweg steeds meer van deze rechten uit de markt kunnen halen om meer mogelijkheden te bieden, stelde de directeur-generaal van het ministerie van Economische Zaken voor.
,,Het verhandelen van emissierechten is een eerlijk systeem waarbij de vervuiler betaalt”, vindt Adema. ,,Het kan alleen niet zonder vrijheid voor de boer. Je stelt een doel en geeft de boer vervolgens vrijheid in de manier waarop hij dat bereikt.”
Landbouwstructuur
Hij pleit verder voor een Europese agrarische hoofdstructuur, vergelijkbaar met de ecologische hoofdstructuur. ,,Voedselzekerheid wordt steeds meer een thema, dat hebben we bijvoorbeeld gezien met de oorlog in Oekraïne. We moeten ongelooflijk veel monden voeden en dan is het goed om te kijken hoe je in Europa omgaat met de landbouwgronden en welke agrarische activiteiten je het beste op welke plek kunt uitvoeren. Het zou goed zijn om daar een discussie over te voeren.”
Grootste landbouwbeurs
Nederland was in 1952 als eerste buitenlandse partner vertegenwoordigd op de Grüne Woche, die inmiddels geldt als de grootse internationale landbouwbeurs ter wereld. Het Nederlandse paviljoen bevindt zich dan ook prominent bij de hoofdingang van de Messe uit 1937.
