Wél van het gas af, maar niet gedwongen. Gemeente Veendam moet de energietransitie niet alleen met de mond belijden, maar eindelijk eens echt omarmen | opinie

Op maandagavond 21 juni 2021 sprak de gemeenteraad van Veendam over de Regionale Energie Strategie (RES) 1.0. Zij stemde in met het bod van 5,7 TWh en de ontwikkeling van een ruimtelijke energiestrategie voor de regio Groningen. Goed nieuws!

In een motie die daarna werd aangenomen erkent de raad het belang van duurzaamheid en de energietransitie en zegt ze daaraan invulling te willen geven. Maar uit de discussie over de motie, en uit de rest van de tekst, blijkt dat de raad vooral gevrijwaard wil blijven van enige eigen verantwoordelijkheid (reden voor D66 en CDA om tegen te stemmen).

Wethouder Bert Wierenga (VVD) vindt ook dat de gemeente eigenlijk al genoeg heeft gedaan. Als voorbeelden noemde hij de gerealiseerde commerciële zonneparken en een handjevol zonnepanelen op gemeentelijke panden. Het gaat hem en de raad er vooral om ‘alle vormen van dwang, opgelegd vanuit het Rijk inzake gasloze wijken, bij voorbaat af te wijzen.’

Hoe geloofwaardig is dan nog de uitspraak van de gemeente over het belang dat zij hecht aan duurzaamheid en de energietransitie? In hoeverre wil zij daar invulling aan geven, en daar werkelijk zelf een actieve rol in spelen?

De wethouder verschuilt zich vooral achter het Energieloket. Dat bestaat al jaren zegt hij, maar er zijn maar weinig inwoners die dat weten, laat staan dat ze er gebruik van maken.

Hij gaf ook aan niet te geloven in 50 procent lokaal eigendom van grotere duurzaamheidsprojecten. Een voorstel om eens te praten met energiecoöperatie Veenstroom over haar plan om op daken van grote panden in de gemeente honderden zonnepanelen te plaatsen, hoonde hij weg. Want wat heeft Veenstroom tot nu toe voor elkaar gekregen?

Er bestaat een enorm verschil in de bereidheid deel te nemen aan kleinschalige collectieve initiatieven tussen de inwoners van Veendam en die van omliggende gemeenten als Oldambt, Stadskanaal en Westerwolde. Dat heeft te maken met de manier waarop de verschillende gemeenten dergelijke initiatieven steunen.

Ook verschillende raadsleden in Veendam zijn kritisch en vinden dat er onvoldoende is gedaan om de burgers bij de energietransitie te betrekken. Maar is daarin niet juist een rol voor de gemeente weggelegd? Zij staat immers het dichtste bij haar burgers en kent de lokale behoeften het best.

De gemeente heeft, of zij dat nou wil of niet, een belangrijke opdracht waar zij invulling aan moet geven. Er moet een zonnevisie komen en een plan van aanpak om alle wijken van de fossiele brandstoffen af te helpen, en beide moeten nog dit jaar gereed zijn. Daarbij is het van groot belang om de inwoners goed voor te lichten en te stimuleren om hen te helpen met hun energietransitie.

Ik roep de gemeente op om het bestaande Energieloket met een grote publieksactie beter te gaan benutten. En om gebruik te maken van de hulp die ruimschoots beschikbaar is. Bijvoorbeeld van bewoners die op eigen kracht hun transitie uitvoeren of daar zelfs al klaar mee zijn. En van organisaties als Veenstroom, die kleinschalige coöperatieve initiatieven ontwikkelt, en hun provinciale en landelijke collega’s als Hier.nu, de Duurzame Huizen Route, Milieudefensie, de Natuur- en Milieufederatie et cetera.

Laat de gemeente niet langer kijken naar wat zij niet wil, maar naar wat er mogelijk is. Dan ontstaat er in ieder geval het beeld dat zij het belang van duurzaamheid en energietransitie niet alleen met de mond belijdt maar daadwerkelijk omarmt.

Dit zal het resultaat ten goede komen. Als de gemeente uitdraagt dat zij serieus wil werken aan een betere wereld voor onze kleinkinderen, zal dat positief bijdragen aan het draagvlak bij de burgers.

Waar wachten we eigenlijk op? Als ervaringsdeskundige zou ik graag mijn steentje bijdragen en mijn ideeën presenteren en toelichten. Dankzij onder meer zonnepanelen, betere isolatie, zuinige apparatuur en een houtgestookt fornuis – investeringen die zich binnen zes jaar dubbel en dwars terug hebben verdiend – is mijn eigen woning al helemaal energieneutraal. Nu de rest nog.