PvdA heeft geen fusie nodig maar een visie. Stemmen over de fusie kan tot maandag 12 uur | opinie

Op zaterdag 4 februari liepen tweeduizend leden van GroenLinks en de PvdA in een lange colonne van treinstation Den Bosch naar Congrescentrum 1931. Onderweg passeerden ze verwaarloosde appartementen van arbeiderswijk Boschveld. De meeste bewoners hebben er een laag inkomen en een aanzienlijk deel leeft onder de armoedegrens. De PvdA komt op voor deze mensen, maar de vraag is of de bewoners van Boschveld zelf op de PvdA zouden stemmen of zich thuis zouden voelen op het partijcongres. Zouden ze überhaupt de taal begrijpen die daar werd gesproken?

Het partijcongres van de PvdA stond in het teken van de feestelijke toenadering tussen de PvdA en GroenLinks. Voorafgaand aan de gezamenlijke borrel mochten PvdA-leden vragen stellen aan het partijbestuur over de linkse samenwerking. Een lid uit Dordrecht vroeg hoe de PvdA door de samenwerking met GroenLinks kiezers dacht te winnen die nu naar andere partijen uitweken. Het antwoord van vicevoorzitter Jopie Nooren was simpel: ‘We moeten proberen met de kiezer in gesprek te blijven’. Met andere woorden: het was niet relevant wie er wel of niet op de PvdA zou stemmen, het ging om het verkondigen van het evangelie van de linkse samenwerking.

Het idee van een fusie tussen GroenLinks en de PvdA lijkt simpel: tel de zetels van beide partijen op en creëer zo een nieuwe linkse partij die de macht van de VVD kan breken. De kritiek dat de fusie slechts om strategische redenen gezocht wordt en een inspirerend verhaal mist dat een fusiepartij zou kunnen motiveren, wordt door voorstanders tegengesproken door te wijzen op het gemeenschappelijke verhaal dat de wetenschappelijke bureaus van GroenLinks en de PvdA hebben geschreven: ‘samen onze toekomst in handen nemen’. Hoeveel leden van beide partijen zouden dit verhaal daadwerkelijk hebben gelezen? En zou ook maar één inwoner van Boschveld naar zijn of haar mobiele telefoon hebben gegrepen om de pdf te downloaden?

Voorstanders van de fusie wijzen erop dat moties die pleiten voor een nauwere samenwerking tussen GroenLinks en de PvdA tijdens de PvdA-congressen van de afgelopen vijf jaar met steeds grotere meerderheden zijn aangenomen. De leden willen het dus zelf. Op het partijcongres van 4 februari werd een motie aangenomen die het partijbestuur opdroeg een partijreferendum te organiseren over de vraag of de PvdA bij de eerstvolgende Tweede Kamerverkiezingen een gezamenlijke lijst met GroenLinks zou moeten vormen. De motie werd met 85 procent voor en 15 procent tegen aangenomen. Maar minder dan 2 procent van alle leden had daadwerkelijk gestemd. Dit is een verdrietig laag percentage voor een partij die zichzelf sociaaldemocratisch noemt.

Met de val van het kabinet is dat referendum nu een realiteit binnen zowel de PvdA als GroenLinks. In feite gaat het hier over het voortbestaan van beide partijen als zelfstandige entiteiten. De leden hebben één week de tijd gekregen – tot maandag 17 juli – om digitaal hun stem uit te brengen over deze fundamentele vraag. Dit brengt uitdagingen met zich mee voor lokale afdelingen die eigenlijk per direct een organisatie moeten opzetten om leden aan het stemmen te krijgen en om minder digitaal vaardige leden te ondersteunen bij het uitbrengen van hun stem.

Het verdriet van de PvdA kent twee kanten: de partij komt op voor mensen die zich van de partij hebben afgekeerd, en daarnaast hebben de leden zich afgekeerd van de eigen partijdemocratie. Hoe kan linkse samenwerking, in welke vorm dan ook, succesvol zijn als je niet eens in staat bent je eigen achterban te mobiliseren, laat staan de kiezers voor wie je het allemaal doet? Op deze manier blijft er inderdaad alleen een optelsom van standpunten en zetels over. De PvdA loopt langs Boschveld naar haar partijcongres en sluit vervolgens de deuren. Wat daar binnen gebeurt, is een politiek feest voor een select gezelschap dat dezelfde taal spreekt en de codes kent, dat oplossingen bedenkt voor de problemen in Boschveld, maar zonder de bewoners van Boschveld.

De sociaaldemocratie was ooit een verhaal voor iedereen: voor de verpleegkundige en de professor, voor de politieagent en de boer, de milieuactivist en de kraanwerker, de advocaat en de fietskoerier, de kunstenaar en de leraar. Het was een uitnodiging aan de samenleving om samen te strijden voor een leefbare en rechtvaardige wereld voor ons allemaal. Wil de PvdA weer relevant zijn, dan zal de partij de deuren moeten openen en die uitnodiging opnieuw moeten versturen. Dit vereist een verhaal dat mensen het gevoel geeft dat ze gezien worden, dat ze ertoe doen. Uiteindelijk is het de kiezer die links groter maakt, niet een optelsom van zetels. Daarom heeft de PvdA geen fusie nodig, maar een visie.