Opinie: Wij, medewerkers in de gehandicaptenzorg, verdienen meer respect en waardering

We hebben het mooiste vak ter wereld, maar de omstandigheden waaronder we ons werk doen zijn de afgelopen jaren erg verslechterd. Werkgevers steken hun kop in het zand en weigeren een fatsoenlijke cao af te sluiten. Ook willen zij niet samen met ons naar de minister om duidelijk te maken dat er echt geld bij moet. Ondertussen proberen ze wel met dure reclamecampagnes mensen te werven.

Maar zolang er geen fundamentele veranderingen plaatsvinden, staat de achterdeur wagenwijd open: collega’s vertrekken uit de gehandicaptenzorg of worden letterlijk ziek van hun werk. Wij zorgen wel voor onze cliënten, maar wie zorgt er nu eens voor ons?

Sinds de invoering van de marktwerking moet er ‘productie’ geleverd worden en zijn wij als medewerker een ‘kostenplaats’ geworden. Maar wanneer onze doelgroep niet de juiste zorg krijgt, zullen er nog veel meer kosten worden gemaakt om bijvoorbeeld de veiligheid voor de maatschappij te waarborgen; er zijn namelijk ook agressieve en criminele cliënten. Er is geen tijd meer om tijdens de overdracht even koffie met elkaar te drinken en de gebeurtenissen uit de afgelopen dienst te bespreken. Dat moet je maar lezen in het dossier, maar tijd om dat rustig te lezen is er niet; de bezetting is minimaal. Cliënten hebben behoefte aan vaste medewerkers, maar wij ook! We krijgen steeds vaker te maken met uitzendkrachten of zzp-ers; werkgevers erkennen zelf dat hierdoor het aantal agressie-incidenten in de afgelopen jaren is gestegen.

Er moeten fundamentele problemen opgelost worden om de sector weer aantrekkelijk te maken. Zorg voor een goede cao en meer geld voor de sector. Werkgevers, toon lef, visie en passie! Alleen zo kunnen we stappen zetten om de sector weer aantrekkelijk te maken en alleen zo kunnen we zorgen voor goede zorg.

Veel collega’s werken maximaal 24 of 26 uur. Veel langer is haast niet vol te houden. Fulltime contracten (36 uur) worden ontmoedigd, omdat die moeilijk in te roosteren zijn. Salarissen van medewerkers zijn veel te laag. We ontvangen onregelmatigheidstoeslag om de nadelen van het onregelmatig werken te compenseren, maar deze is broodnodig om van te kunnen rondkomen. Lage salarissen maken de sector niet aantrekkelijk voor jongeren en zij-instromers.

De balans tussen werk en privé is al jarenlang zoek en we lijken geen recht meer te hebben op onbereikbaar zijn. Telefoontjes en verplichte appgroepen zetten druk om extra te werken als er uitval is door ziekte. Weigeren is moeilijk, want je wilt je team en je cliënten niet in de steek laten. We worden steeds zwaarder belast, waardoor er een domino-effect ontstaat. Het is wachten tot de volgende omvalt. Mensen worden niet volledig ingeroosterd, waardoor ze steeds ad-hoc uren moeten ‘inhalen’. Als je een contract hebt van 20 of 24 uur, moet je vaak vijf of zes dagen komen werken. De roosters worden steeds ongezonder. Geen wonder dat het ziekteverzuim torenhoog is en mensen de zorg verlaten.

Werkenden in de zorg beginnen vaak op jonge leeftijd te werken. De AOW-leeftijd is steeds verder vooruitgeschoven. Oudere collega’s hebben moeite om het werk vol te houden, komen in verbetertrajecten terecht of worden richting de uitgang geduwd, vaak na tientallen jaren met veel inzet gewerkt te hebben. Daarom vinden wij dat in de cao een generatiepact opgenomen moet worden. Dan kunnen onze oudere collega’s minder gaan werken met een toelage en behoud van pensioenopbouw, terwijl jongeren grotere contracten kunnen krijgen.

Onze werkgevers willen tot op heden in de cao-onderhandelingen niet bewegen in de richting van de vakbonden. We willen een goede loonsverhoging, maar zij bieden nu een salarisverhoging die zelfs lager is dan de inflatie. Rooster niet het minimum aantal mensen in, maar juiste extra zodat er ook bij ziekte voldoende personeel is. En als we dan meer uren werken, vergoed die dan ook extra. Ze willen morrelen aan de onregelmatigheidstoeslag (waar we niet zonder kunnen!) en bieden geen oplossingen voor een betere werk-privé balans en een duurzaam generatiebeleid. Er is geen durf om te investeren in het personeel, want ‘dan vallen instellingen om’. Werkgevers, willen jullie dan dat wij omvallen?

FNV leden werkzaam in instellingen voor gehandicaptenzorg in Noord Nederland: Lia Bisschop, Ronald van Dijken, Monique van Genuchten, Jan Verver, Bert Bergsma, Walter Rosen, Geeske Poppema, Roelina Kuurstra, Anita Blesma, Hendrieke van de Werfhorst, Peter Spijkerman, John Klein Woolthuis en Nicolai Sevcenko.