DVHN commentaar | Kunst is op haar best als ze durft te bijten in de hand die voedt. Jammer dat het Groninger Museum op Marit Westerhuis en Fossil Free Culture NL reageert alsof ze een misdrijf hebben begaan

Tussen de gebruikelijke hapjes, drankjes en genodigden doken bij de opening van de installatie MEGALITHplots gemaskerde dansers op. Fossil Free Culture NL vroeg zo aandacht voor het gegeven dat het Groninger Museum structureel gesponsord wordt door de Gasunie, een multinational in vervuilende fossiele brandstof.

Niemand was vooraf van het protest op de hoogte, behalve kunstenaar Marit Westerhuis, die MEGALITHgemaakt heeft. De installatie toont een postapocalyptische wereld, om zeep geholpen door de mens. Een confronterend werk, in het licht van de klimaatcrisis: misère die wij zelf veroorzaken en waar we alleen zelf iets aan kunnen doen. De actie van Fossil Free Culture NL geeft juist deze installatie met deze thematiek een extra sterke urgentie. In die zin was het een cadeautje.

Maar het Groninger Museum reageert alsof er een zwaar misdrijf is gepleegd. Directeur Andreas Blühm laat in Dagblad van het Noorden doorschemeren dat hij met het idee speelt om de expositie meteen weer dicht te gooien. Hij gaat het contract met Westerhuis nog eens goed bekijken, want het was ‘een stuk fatsoenlijker’ geweest als ze haar actie vooraf even aangekondigd had. En oh ja, merkt Blühm op, MEGALITHis gemaakt van kunststof.

Dat laatste is een variant op ‘hoezo doe jij mee met klimaatprotesten terwijl je vlees eet’ of ‘jij mag niet zeggen dat Schiphol vervuilend is, want je neemt zelf wel eens het vliegtuig’. Het klinkt slim, maar smoort in feite ieder mogelijk gesprek over systeemverandering in de kiem; want als je pas je mond mag opentrekken wanneer je zelf volmaakt bent, kan niemand ooit nog iets zeggen.

Het Groninger Museum kan niet van het ene op het andere moment alle financiële banden met de Gasunie doorsnijden. Dat snapt iedereen, tot de activisten van Fossil Free Culture NL aan toe. Maar dat is geen reden om het gesprek dan maar uit de weg te gaan. Juist een museum zou open moeten staan voor geëngageerde kunstenaars die durven te bijten in de spreekwoordelijke hand die voedt. Kunst is op z’n best als ze aanzet tot nadenken over pijnlijke, belangrijke thema’s. Niet als ze ‘fatsoenlijk’ is.