Heerlijk weertje, maar pas op: ook de prille lentezon is gevaarlijk

Maar ook in de lentezon liggen zonverbranding en huidschade op de loer. Nederland is in Europa zelfs koploper in het aantal huidkanker-diagnoses. „We vinden smeren onhandig en duur.”

Op een koele, zonnige dag zoals deze woensdag kan zonkracht even sterk of sterker zijn dan op een warme dag. De zonkrachtverwachtingskaart van het KNMI gaat naar de 3, en dat betekent oppassen omdat er dan risico is op huidschade.

Een ’zwak lentezonnetje’, die uitdrukking gaat voor dermatoloog aan het Academisch Medisch Centrum Amsterdam en huidkankerexpert Daniel Kadouch helemaal niet op. „Lentezon of zomerzon, ze kunnen een even sterke zonkracht hebben. Kijk niet alleen naar de zonnetjes in het weerbericht, kijk vooral naar de uv-index.” Coördinator Preventie bij het Nationaal Huidfonds Christel von Reeken bevestigt dat: „De zonkracht is bepalend, niet de temperatuur. Zelfs bij bewolking kan de zonkracht sterk zijn.”

Jaarlijks krijgen bijna 80.000 mensen in Nederland de diagnose huidkanker, en sterven er ongeveer 1000 mensen aan deze ziekte. Volgens Von Reeken wordt huidkanker onderschat. „Mensen weten dat te veel zon schadelijk is, maar handelen er niet naar. Nederland is zelfs koploper in Europa als het gaat om huidkankerpatiënten: we hebben het hoogste aantal diagnoses. Met name aan onze kustprovincies zie je meer huidkanker. Niet gek, want strand en water hebben een enorme aantrekkingskracht.”

Uit recent onderzoek van Het Nationaal Huidfonds blijkt dat slechts 34 procent van de Nederlanders denkt dat ze risico loopt. Veelvoorkomende redenen dat ze geen maatregelen treffen is omdat zonnebrandcrème als duur of onhandig wordt ervaren, en dat bedekkende kleding veelal überhaupt niet als zonbeschermende maatregel wordt gezien.

Het eerste kwartiertje onbeschermd in de zon, dat kan volgens experts niet veel kwaad. Je krijgt – overigens ook met een crème – de benodigde vitamine D binnen. Maar de hele dag bakken raden zij af, ook als je denkt het goed te doen en in de weer gaat met factor 50.

„Een goede laag die je voor de juiste bescherming nodig hebt, daar zijn wij Nederlanders niet zo goed in”, zegt Von Reeken. Fabrikanten testen hun middelen met een ’pindakaasdikte’ op de huid en dat noemt Von Reeken in de praktijk ’niet realistisch’. „Breng het wel royaal aan en om de twee uur.”

Er zijn veel prijsverschillen tussen zonnebrandproducten. Een zonnebrandcrème van de Action of Lidl is net zo goed als de dure crèmes, zegt Von Reeken. „Ze zijn allemaal streng gekeurd volgens de Nederlandse regelgeving. Dus daar hoef je het niet om te laten. Ons devies is weren, kleren, smeren. Ik snap dat we met zijn allen blij zijn dat we eindelijk naar buiten kunnen. Dus als je niet uit de zon wilt blijven zorg dan dat je bedekkende kleding aan hebt of een zonnehoed.”

De stichting Veilig Buiten in de zon heeft de afgelopen jaren al op zo’n honderd plekken dispensers met zonnebrandcrème beschikbaar gesteld aan vakantieparken, sportscholen, basis- en middelbare scholen. Volgens directeur Viviane van den Bichelaar moet het ’gewoongoed’ worden dat jongens en meiden zich beschermen tegen de zonkracht.

„Met name kinderen zijn kwetsbaar. Die hebben tussen de middag drie kwartier pauze en gaan lekker naar buiten. Of staan al anderhalf uur in de zon te voetballen of te hockeyen. Er wordt dan niet snel gedacht aan insmeren. Dus we roepen ouders op: zamel geld in en zorg voor dispensers op school. Leer het je kinderen als routine aan.” Volgens Van den Bichelaar kan, als je in jouw jeugd te maken hebt gehad met zonverbranding, dat dertig jaar later leiden tot een verhoogd risico op huidkanker. „Het is de enige kankersoort die je makkelijk kunt voorkomen.”

Von Reeken hekelt influencers die op sociale media hun zegje doen over zonnebrandcrèmes. „Er zijn er die zeggen dat het gebruik van crèmes huidkanker veroorzaken. Dat jouw huid ’gewoon moet wennen aan de zon’. Dat is echt niet zo. Alle crèmes worden gekeurd. Gebruik je geen zonbescherming, dan weten we vanuit wetenschappelijk oogpunt dat dit het risico op huidkanker vergroot.” Kadouch ziet ook een positieve rol van sociale media. „Jongeren vinden uiterlijk en anti-aging steeds belangrijker. Daar hoort ook het gebruik van een zonnebrandcrème bij.”

Alleen in de ochtend een dagcrème met SPF (Skin Protection Factor) opdoen is niet voldoende om je tegen de eerste lentestralen te beschermen, stelt Kadouch. „Dagcrèmes hebben meestal een te lage SPF.” Hij adviseert elke twee uur een factor 50 voor jonge kinderen en factor 30 voor volwassenen. Crème, olie of spray, dat maakt volgens de dermatoloog niet uit. „Als je maar zorgt dat je alle plekjes goed raakt.”

Een goed product heeft zowel een uva- als een uvb-filter. De factor (SPF) die op de verpakking staat, is alleen van toepassing op de uvb-filter. Zonnebrandcrème die ook beschermt tegen uva helpt om de huid te beschermen tegen vroegtijdige veroudering zoals het ontstaan van rimpels en pigmentvlekken. Handig ezelsbruggetje: de B staat voor burning (verbranding), een goede crème beschermt ook tegen uva met de A voor aging (veroudering).

Een op de vier vier mensen verbrandt in de zomer, weet Kadouch. „Ben je verbrand, verzorg je huid dan met kalmerende en hydraterende crèmes. Maar beter is natuurlijk voorkomen.”