Afslankmedicijn Saxenda blijkt ook veilig en effectief voor kinderen. Ook Vajèn (12) uit Emmen hoopt het te mogen gebruiken

Eerder bracht de farmaceut dit middel al op de markt voor volwassenen onder de productnaam Saxenda.

De fabrikant vraagt nu Europese goedkeuring aan voor het gebruik van het middel bij kinderen onder de twaalf. „Dat is goed nieuws”, zegt Edgar van Mil, hoogleraar Jeugd, Voeding en Gezondheid aan Maastricht University. Volgens hem heeft het merendeel van de kinderen met overgewicht genoeg aan gezonder eten en sporten. „Maar een klein deel niet.”

Als het middel inderdaad wordt goedgekeurd, is het ’t eerste farmaceutische middel dat zich richt op obesitas bij kinderen onder de twaalf.

Ruim een op de tien kinderen tussen de vier en de twaalf jaar kampt met ernstig overgewicht. Het afslankmedicijn Saxenda, dat al op de markt is voor volwassenen met obesitas, blijkt ook effectief voor veel te zware kinderen tussen de zes en de twaalf. Maar kunnen zij niet beter gaan sporten en gezond gaan eten?

Wat aarzelend komt de 12-jarige Vajèn* uit Emmen vanuit de kleine, maar gezellig ingerichte woonkamer de keuken binnengelopen. Ze gaat zitten aan de houten eettafel. Ze wil wel praten, vertelt ze, maar het is tegelijkertijd ook confronterend. „Het gaat altijd over mijn gewicht.”

Moeder Els*, die zelf ook haar leven lang al te zwaar is, begrijpt goed hoe moeilijk dit alles moet zijn voor haar dochter. Ze vertelt dat Vajèn voor haar vierde jaar al zwaarder was dan andere kinderen. „Daar huilde ze vaak om en zei dat ze anders wilde zijn.” Sindsdien is haar dochter niet alleen zwaarder geworden, maar heeft ze sinds kort ook diabetes type twee.„Ik maak me echt zorgen om haar”, zegt moeder Els. „Het rare is: ze beweegt genoeg.” Zo speelde haar dochter tot voor kort altijd buiten. En vanaf haar achtste sport ze een paar keer per week. Eerst was het judo, sinds twee jaar is het zwemmen. Ze doet ook mee aan wedstrijden, vult Vajèn trots aan. „Pas heb ik gewonnen.” Daarnaast is het gezin bewust bezig met gezonde voeding.

„Hier wordt ook weleens een patatje gebakken”, verklaart moeder Els. „Maar bijna altijd eten we verantwoord.” Vajèn vertelt dat ze bijvoorbeeld de boerenkool van haar moeder lekker vindt, de rode kool en de preitaart. In die laatste gaat vooral prei en gehakt, vertelt moeder, en zo min mogelijk bladerdeeg. „Ik probeer toch zoveel mogelijk op te letten.”

In Nederland kampen op dit moment ruim 120.000 kinderen met obesitas. Dat aantal zal naar verwachting de komende jaren alleen maar stijgen, denkt Edgar van Mil, hoogleraar Jeugd, Voeding en Gezondheid aan Maastricht University en kinderarts-endocrinoloog in het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch.

„Als kinderen op jonge leeftijd al kampen met extreem overgewicht is de kans groot dat ze ook als volwassenen te zwaar zullen zijn”, zegt hij. „Met alle gezondheidsrisico’s van dien.” Als kinderen te lang rondlopen met obesitas raakt hun hormoonsysteem uiteindelijk verstoord. En daardoor gaat hun lichaam anders werken. Voeding wordt voortaan sneller opgeslagen als vet.

Als dat eenmaal gebeurt, is dat niet zomaar terug te draaien. „Met alleen leefstijlverandering kom je dan niet altijd meer op een gezond gewicht”, legt hij uit. Terwijl dat wel belangrijk is. Als je langere tijd rondloopt met obesitas kun je ziektes ontwikkelen als diabetes en hart- en vaatziekten.Daarom zijn kinderartsen blij met de resultaten van het nieuwe onderzoek gedaan in opdracht van geneesmiddelenfabrikant Novo Nordisk. Daaruit blijkt dat het afslankmedicijn Liraglutide ook veilig is en effectief voor kinderen van zes tot twaalf jaar met obesitas. Voor volwassenen maakt de fabrikant het middel al onder de naam Saxenda.

Liraglutide lijkt op GLP-1, een lichaamseigen hormoon dat de eetlust regelt. Het medicijn vermindert de trek dus gaat afvallen sneller. „Voor de meeste kinderen is het genoeg als ze gezonder gaan eten en meer bewegen”, zegt Van Mil. „Maar voor een klein groepje kan dit medicijn uitkomst bieden.”

Voor 70 procent wordt je gewicht bepaald door je genen, legt hij uit. Die krijg je van je ouders. Als je pech hebt, zijn die genen dikmakend. En dan val je waarschijnlijk niet genoeg af met werken aan een gezonde leefstijl. „Maar iets anders hebben wij die kinderen tot twaalf jaar nu niet te bieden.”

Ook al is de effectiviteit van het medicijn nu vastgesteld bij jonge kinderen, toch kan het nog wel een tijd duren voordat het voor deze groep beschikbaar komt. Ondertussen verslechtert Vajèns gezondheid. Sinds kort staat ze onder behandeling van Van Mil. Volgens hem speelt er bij haar zeker een erfelijke aanleg om in gewicht aan te komen.

„Ze kan blijven sporten en letten op haar eten”, zegt hij. „Maar dat lost in haar geval niet alles op.” Om haar toch te helpen, heeft hij gevraagd of ze wil deelnemen aan nieuw, tweejarig onderzoek naar de werkzaamheid van het afslankmedicijn Rybelsus. In dat middel zit semaglutide, dezelfde werkzame stof als in Ozempic.

De kans dat Vajèn het middel echt krijgt, is fiftyfifty. Ze kan ook een placebo krijgen. Maar daar wil haar moeder vooralsnog niet over nadenken. „We hopen dat ze nu eindelijk genoeg zal afvallen en ook meteen van haar diabetes afkomt.”*