De noodnachtopvang in tenten. Hier in Stadskanaal, waar deze vorm van opvang in december 2023 van start ging. Foto: archief/Huisman Media
De noodtenten die klaarstaan voor als de asielopvang in Ter Apel vol is, zijn duur en worden al maanden niet gebruikt. Toch verhuizen ze in mei voor nog eens twee maanden naar Wolvega.
Deze noodnachtopvang kost het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) ongeveer 7000 euro per nacht als er geen mensen slapen, vertelde Ter Apel-manager Paula Lambeck eind vorig jaar. Als de tenten vol liggen met maximaal 200 mensen, kosten ze 18.500 euro.
Sinds begin november is de noodnachtopvang, die beurtelings in noordelijke gemeentes staat, niet meer gebruikt. Er was genoeg plek in Ter Apel zelf, dus niemand hoefde ‘s avonds met de bus naar een tent te worden gebracht om daar op een stretcher te slapen en de volgende ochtend vroeg weer te vertrekken.
COA: geen zekerheid dat het rustig blijft in Ter Apel
Goed nieuws voor net aangekomen asielzoekers en voor het COA in Ter Apel, waar de storm voor nu lijkt geluwd. Maar de noodnachtopvang blijft ondertussen leeg staan. Eerst in Beilen, daarna in Peize, vervolgens in Nieuwolda. En in mei, zo maakte de gemeente Weststellingwerf vrijdag bekend, verhuizen de tenten naar Wolvega. Waarom vindt het COA dat nog steeds nodig?
In Ter Apel schommelt het aantal bewoners de laatste maanden rond de 1800, ruim onder het maximaal toegestaan aantal van 2000. Maar de situatie is volgens het COA nog niet stabiel. Dat bleek ook al uit de reactie van bestuursvoorzitter Milo Schoenmaker afgelopen week op de uitspraak van het gerechtshof in Leeuwarden. Die verwierp het hoger beroep van het COA tegen de dwangsom van 50.000 euro voor elke dag dat er teveel mensen in Ter Apel zijn.
„Belangrijke overweging van de rechter daarbij is dat de minister heeft aangegeven dat de instroom gaat zakken en dat de Spreidingswet gaat helpen, waardoor het COA niet meer in de positie hoeft te komen om de 2000 bewoners in Ter Apel te overschrijden” reageerde Schoenmaker. „Die zekerheid is er echter niet.”
Kosten voor het COA stijgen enorm door noodopvang
Met het in stand houden van de noodnachtopvang neemt het COA het zekere voor het onzekere. Mocht het toch weer te druk worden, hoeft er in ieder geval niemand in het gras te slapen. Die zekerheid heeft wel een prijs: 7000 euro per dag.
Mede door het veelvuldige gebruikt van dure noodopvanglocaties zoals deze zijn de kosten van het COA de afgelopen jaren enorm gestegen. In 2022 gaf het COA 1,6 miljard uit aan asielopvang, in 2023 was dat 2,7 miljard, voor 2024 werd 4 miljard begroot. Vrijdag meldde de Volkskrant dat minister Faber van Asiel en Migratie de bezuinigingen die ze in 2027 dacht te kunnen doorvoeren op asiel moet herzien en dat ze alsnog 3,5 miljard extra nodig heeft.
Faber wilde daar vrijdag niet op reageren. Ook geeft ze geen commentaar op de eerste stappen die in de ministerraad zouden zijn gezet op de Spreidingswet in te trekken. Dat plan wordt maandag openbaar. Afschaffing van de Spreidingswet, die gemeentes verplicht om asielzoekers op te vangen, kan grote gevolgen hebben voor Ter Apel omdat gemeentes dan mogelijk afzien van plannen voor nieuwe opvang.
Noodtenten staan sinds december 2023 elke nacht paraat
De noodnachtopvang voor Ter Apel heeft inmiddels al miljoenen gekost. De tenten zijn van december 2023 tot begin november 2024 veelvuldig gebruikt. Bijna elke dag werden er gemiddeld 181 asielzoekers naartoe gebracht, volgens onderzoek van het ANP.
De tenten werden voor het eerst geplaatst in Stadskanaal, nadat de inspectie en de GGD alarm hadden geslagen over de slechte omstandigheden voor asielzoekers die moesten overnachten op stoelen in de wachtruimtes van de Immigratie en Naturalisatiedienst. Ze stonden achtereenvolgens in Stadskanaal, 2e Exloërmond, Zuidwolde, Nieuwe Pekela, Beilen, Peize en Nieuwolda.
