Politiewagens bij zorgboerderij Aurora Borealis in Wedde. Foto: Emmen24 Media
Michel K. (37), een van de leiders die verantwoordelijk wordt gehouden voor de praktijken op zorgboerderij Aurora Borealis in Wedde, woont nog altijd op een schuiladres. Uit angst voor wraakreacties.
K. en zijn schoonvader Paul W. (63) worden verdacht van het mishandelen van acht kwetsbare, zwaar gehandicapte cliënten die bij hen op de zorgboerderij woonden. Donderdag dient op de rechtbank in Groningen een voorbereidende zitting over hun strafzaak.
Beide verdachten zijn daarbij niet aanwezig, laten hun advocaten desgevraagd weten. ,,Mijn cliënt heeft nog altijd veel last van de woedende reacties van de menigte die verhaal kwam halen bij de zorgboerderij vorig jaar’’, verklaart advocaat Bas Koster uit Groningen, die K. bijstaat. ,,Hij zit nog steeds ondergedoken, met zijn vrouw en kind.’’
Het gezin woont in Overijssel. De vrouw is de dochter van medeverdachte Paul W. en zijn vrouw.
Ongewenst gedrag werd afgestraft
De schoonzoon en schoonvader werden vorig jaar vlak voor kerst opgepakt nadat Alberto Stegeman van Undercover in Nederland heimelijke opnames deelde met de politie. Daaruit bleek dat de twee op sadistische wijze een schrikbewind voerden op de kleinschalige zorgboerderij met bewoners met een persoonsgebonden budget.
‘Ongewenst gedrag’ werd keihard afgestraft: een cliënt kreeg hardhandig een wasmand over het hoofd getrokken, buitenslapen in een tent in de kou zonder matras en deken was ook een maatregel. Bewoners werden ook regelmatig vastgebonden of ze moesten urenlang stilstaan in een koude sloot of met uitgestrekte armen.
Ook kregen ‘opstandige’ bewoners soms geen eten of ze werden juist gedwongen tot het innemen van grote porties sinaasappels.
Ontzetting alom bij publiek over de uitzendingen van Undercover in Nederland over de wantoestanden. Op Facebook ontstond vorig jaar april een heksenjacht. Onder de noemer Project W werd op sociale media opgeroepen de zorgboerderij te belagen. Een paar dagen na het programma stond een boze menigte op de stoep bij de locatie. Twee ruiten werden vernield.
Deze belaging had, zoals advocaat Koster al aangaf, veel impact op de eigenaren. Ze mogen de strafzaak in vrijheid afwachten, maar vluchtten naar schuiladressen. De zorglocatie was toen al gesloten. De bewoners zijn direct na de arrestatie van de twee eigenaren elders ondergebracht.
De rechtbank verwacht veel belangstelling voor de zaak van onder meer familie van cliënten, andere betrokkenen en van media. ,,Mijn cliënt heeft daar allemaal geen zin in’’, aldus advocaat Koster.
Bij de inhoudelijke behandeling later dit jaar - 10 en 12 juni staan met potlood genoteerd - ontkomt hij niet aan de confrontatie, weet de raadsman. ,,Hij vreest de volle laag.’’
Volgens Koster heeft K. bij de meeste aanklachten ‘geen enkele of slechts een kleine rol gespeeld’. Het Openbaar Ministerie meent daarentegen dat de twee mannen partners in crime waren.
De zorgboerderij Aurora Borealis in Wedde vanuit de lucht gezien. Foto: DVHN
‘Er speelt veel meer’
Advocaat Iris Djordjevic wil niet zeggen waarom haar cliënt W. donderdag verstek laat gaan. ,,Er speelt veel meer dan op de televisie is uitgezonden. Er is ook een andere kant’’, is het enige dat ze vooraf kwijt wil. Ze wil ook niet zeggen of W. en zijn vrouw zich nog schuil houden. W. woont ook in Overijssel.
Eind december 2022 verhoorde de politie ook vier medewerkers die worden verdacht van betrokkenheid bij het schrikbewind. De heimelijk gefilmde beelden van het team van Stegeman lieten zien en horen dat ook zij cliënten respectloos behandelden of niet ingrepen als de leiding of collega’s over de schreef gingen.
De rol van deze verdachten - drie vrouwen en een man - is wel aanmerkelijk kleiner dan die van hun leidinggevenden. Later zijn nog eens vijf collega’s als verdachte gehoord. Of de negen medewerkers ook vervolgd worden is nog niet duidelijk. ,,Hierover moet het OM nog een beslissing nemen’’, laat een woordvoerder weten.
OM krijgt bijstand van deskundigen
Het onderzoek naar Michel K. en Paul W. is nog niet afgerond. De voorbereidende zitting donderdag gaat voornamelijk over eventuele onderzoekswensen van de verdediging.
De materie is lastig, vooral omdat de getroffen zorgcliënten zwaar beperkt zijn; ze hebben de geestelijke vermogens van jonge kinderen. Het onderscheid tussen acties die acceptabel zijn en handelingen die geschaard moeten worden onder de noemer mishandeling is niet altijd even duidelijk.
Het Openbaar Ministerie wordt daarom in het onderzoek bijgestaan door meerdere deskundigen op het gebied van mensen met zware beperkingen. Ze zijn benoemd door de rechter-commissaris. ,,Ze vellen een oordeel over de gedragingen van de verdachten en de effecten van die gedragingen op de bewoners van de zorginstelling’’, aldus de woordvoerder.
