Rob McDonald haalt 'met zijn zwakke linkerbeen' uit voor het eerste Europacup-doelpunt uit de historie van FC Groningen. Foto: Archief ANP
Het is woensdag 14 september 1983 als FC Groningen begint aan een nieuw hoofdstuk in de clubhistorie. De debutant op Europees niveau treft in Spanje topclub Atlético Madrid in de eerste ronde van de UEFA Cup. ‘Een vuurdoop zonder veel perspectief’, schrijft het Nieuwsblad van het Noorden vooraf. Maar het loopt heel anders. Veertig seizoenen later blikt Dagblad van het Noorden erop terug in de podcast De Nostalgisten.
Die eerste wedstrijd, die eerste goal. Rob McDonald gaat er eens goed voor zitten in de Hattrick’s Lounge van de Euroborg. De Engelse oud-spits van FC Groningen, nu 65 jaar, lijkt zich elk detail te herinneren. „Geen wonder, want iedereen begint altijd en overal over Atlético. Of het nou supporters zijn, medewerkers van FC Groningen of oud-spelers. Bij een reünie gaat het de eerste twintig minuten niet over onze gezondheid of over de kinderen. Nee, boem: Europacupvoetbal.’’
Het is dan ook een onvergetelijke episode in de clubgeschiedenis. Onder leiding van de Haagse trainer Theo Verlangen, die in 1977 naar het Noorden komt, promoveert de club in 1980 naar de eredivisie. Drie seizoenen later plaatst FC Groningen zich voor Europees voetbal, door op de voorlaatste speeldag FC Twente met 6-1 van het veld te blazen. Het lot koppelt de Groningers vervolgens in de eerste ronde van de UEFA Cup aan de Spaanse grootmacht Atlético Madrid.
‘Er was geen enkele druk’
„We hadden niets te verliezen’’, stelt McDonald. „We waren supertrots dat we zover gekomen waren. Han Berger (die Theo Verlangen in de zomer van 1983 opvolgde als trainer, red.) pakte het ook goed aan. Hij zei dat we gewoon lekker moesten genieten. Er was geen enkele druk.’’
De verwachtingen waren dan ook ‘nul’, herinnert Evert ten Napel zich. De dan 39-jarige sportverslaggever, die het vak leerde bij onder meer de Emmer Courant en de RONO, is in 1983 nog maar een jaartje in dienst bij de NOS-televisie. „Niemand van de gevestigde orde had zin om naar Madrid te gaan, want dat werd toch een pak slaag voor FC Groningen. Dus toen Evert zijn vingertje opstak, was het: ga jij maar jongen.’’
Volgepakte tribunes in Estadio Vicente Caldéron. Evert ten Napel: „Als je daar moest spelen, stond je bij de aftrap al met 3-0 achter. Indrukwekkend.’’ Foto: Archief DVHN
Estadio Vicente Caldéron is een keer of vijf zo groot als Stadion Oosterpark en, zeker in vergelijking, hypermodern. Ten Napel: „Als je daar moest spelen, stond je bij de aftrap al met 3-0 achter. Indrukwekkend.’’
‘Een jóékel van een kleedkamer’
Zo’n 40.000 toeschouwers bezetten de tribunes als op woensdag 14 september 1983 FC Groningen op bezoek komt. Rob McDonald: „Een jóékel van een kleedkamer, dat is me vooral bijgebleven. Je had met gemak een taxi kunnen bestellen om van de ene naar de andere kant te rijden. Het veld was echt ongelooflijk mooi. En dat is ook iets: jouw naam komt op dat grote scherm. Dat is kicken. Ik kan niet liegen, dat is gewoon even kicken.’’
Na een stressvolle dag zit Ten Napel vlak voor de aftrap klaar op de perstribune. Omdat de Spaanse televisie staakt, heeft de NOS zelf een straalverbinding moeten regelen. De wedstrijd wordt gevolgd met welgeteld één camera. „En in die tijd had je geen herhalingen op je monitor. Die werden later in Hilversum gemaakt met een speciaal apparaatje. Dus wij moesten met ons scherpe arendsoog zelf observeren wat er gebeurde.’’
Al na een minuut of tien is het de verslaggever duidelijk dat hij zijn notitieblokje – „ik ging uit van 4-0 voor de rust en nog een stuk of drie tegengoals erna’’ – voorlopig wel aan de kant kan leggen. FC Groningen geeft prima partij. „Maar ja, zo’n slecht elftal was het natuurlijk ook niet. Met Harry Schellekens in het doel, Walter Waalderbos en Karel Hiddink achterin. Ron Jans als linksbuiten. Theo Keukens, een slimme voetballer. Rob McDonald als sterke spits. En dan Adri van Tiggelen en Erwin Koeman. Die zaten later, in 1988, beiden in het Nederlands Elftal dat Europees Kampioen werd.’’
‘Met een VAR hadden sommige spelers het einde niet gehaald’
Omdat het voetballend niet lukt, grijpen sommige spelers van Atlético Madrid naar andere middelen. „Jongens, dat ging erop toen’’, zegt Ten Napel. „Tegenwoordig denken we weleens: dit loopt uit de hand. Maar toen, hohoho. Als er destijds een VAR (videoscheidsrechter, red.) was geweest, dan had een aantal spelers nooit het einde van de wedstrijd gehaald.’’
Met name Juan Carlos Arteche, de centrale verdediger van Atlético, blinkt uit in treiteren en intimideren. „Die was de hele tijd vervelend aan het doen’’, herinnert Rob McDonald zich. „Hij probeerde me uit m’n ritme te halen. Op een gegeven moment waren we samen aan het lopen en hij pakte me gewoon bij mijn ballen. Dus toen ik even later de 0-1 maakte, dacht ik: en nou jij!’’
Rob McDonald haalt 'met zijn zwakke linkerbeen' uit voor het eerste Europacup-doelpunt uit de historie van FC Groningen. Foto: Archief ANP
De 0-1, nota bene ingeschoten met ‘zijn zwakke linkerbeen’. „Ja, zo noemde Evert ten Napel dat op televisie’’, blikt McDonald terug. „Nou, als je weet hoeveel uren ik heb getraind op het schieten met links...’’ Met een glimlach: „Ik heb Evert er wel eens op aangesproken. Ik ben blij dat hij gestopt is.’’
‘Ik dacht eraan hoe trots mijn moeder zou zijn’
Nog geregeld wordt de oud-spits aangesproken op dat ene doelpunt. „Direct flitste het door me heen: shit, ik heb het éérste Europese doelpunt gemaakt. En ik dacht eraan hoe trots mijn moeder zou zijn.’’
In het resterende halfuur voert Atlético de druk op het Groningse doel steeds verder op. Uiteindelijk weten de getergde Spanjaarden op de valreep een blamage te voorkomen. Vier minuten voor tijd is het invaller Roberto Marina die de 1-1 tegen de touwen kopt. Drie minuten later volgt een ongelukkig eigen doelpunt van FC Groningen-verdediger Waalter Waalderbos. „O, wat een drama’’, kijkt Ten Napel de beelden terug. „Wat zal die daarna slecht geslapen hebben. Ongelooflijk.’’
Door een ongelukkig eigen doelpunt van Walter Waalderbos (rechts) wint Atlético Madrid op eigen veld met 2-1. Doelman Harry Schellekens (links) slaat de handen voor de ogen. Foto: Archief DVHN
Na afloop staat trainer Han Berger met een mengeling van teleurstelling en trots de pers te woord. McDonald: „We baalden, echt enorm. Iedereen zat kapot in de kleedkamer.’’ Ten Napel: „Maar al heel snel sloeg de stemming om. Er kwam immers ook nog een thuiswedstrijd. De ochtend erna was de teneur al: we zullen ze wel eens even pakken in het Oosterpark.’’
Een bomvol Oosterpark, twee uur voor de wedstrijd
Twee weken later is heel Groningen in de ban van de return. Het Oosterpark is stijf uitverkocht. McDonald: „Toen we bij het stadion arriveerden, twee uur voor de aftrap, was het al bom- en bomvol. Pas later gingen, boem, de lichtmasten aan. En dat geluid jongens...’’
Net als in de uitwedstrijd toont FC Groningen zich minimaal gelijkwaardig aan de Spaanse sterrenformatie, die op dat moment koploper is in de eigen competitie. Met Ron Jans op links, Bud Brocken op rechts en Rob McDonald in de spits speelt de thuisclub zonder schroom op de aanval. Met al binnen een kwartier het gewenste resultaat: Jans maakt 1-0. „De ontlading was enorm’’, zegt Evert ten Napel, die ook de thuiswedstrijd versloeg. „Maar daarna was het nog wel 75 minuten lang billenknijpen.’’
Rob McDonald. Foto: Archief Peter Wassing
De thuisploeg wankelt en heeft herhaaldelijk het geluk aan zijn zijde. McDonald: „Harry Schellekens hield ons op de been met een paar goede reddingen. Vooral op het eind was Atlético aan het pushen, toen stonden we zwaar onder druk. Dat laatste kwartier was gewoon... pfff.’’
Dat Erwin Koeman er in de 78ste minuut 2-0 van maakt en ‘mister FC Groningen’ Jan van Dijk vijf minuten later de wedstrijd beslist, lijkt rechtstreeks afkomstig uit het scenario van een feelgoodfilm. Een film die Rob McDonald vier decennia later nog altijd kippenvel bezorgt. „Pas toen wist ik zeker dat we een ronde verder waren. Dat gevoel... Als ik die 3-0 terugkijk op tv, heb ik soms nog tranen in mijn ogen. Wauw... Wauw!’’
Feest in Stadion Oosterpark: Ron Jans zet FC Groningen op voorsprong in de thuiswedstrijd tegen Atlético Madrid. Foto: Archief DVHN
Zo’n duizend Groningers reisden in 1983 per vliegtuig of per touringcar naar Madrid om daar de allereerste Europacupwedstrijd in de historie van FC Groningen te bekijken. Johan ten Hoove, anno 2024 voorzitter van de Rollyside, de mindervaliden-tribune van FC Groningen, baalt nog altijd dat hij er niet bij was. „Dan kom je thuis en zeg je: ‘We gaan naar Madrid.’ ‘Nee’, zegt mijn vrouw: ‘We gaan helemaal niet naar Madrid. We hebben twee kleine kinderen en dit moet nog gekocht worden, en dat moet nog gekocht worden. Die uitwedstrijd kun je op je buik schrijven.’ Dat was echt een ding dat ik jarenlang meegezeuld heb. Dat was een trauma voor mij.’’
Hoe Ten Hoove de wedstrijd dan wél beleefde en over de return in het Oosterpark vertelt hij in de podcast De Nostalgisten van Dagblad van het Noorden. Daarin ook aandacht voor toenmalig trainer Han Berger en voor de zeer bijzondere rol die Anne Mulder speelde in het Europacupavontuur van FC Groningen. De linkervleugelverdediger, afkomstig uit het eigen jeugdinternaat, maakte de hele bloeiperiode van de club van nabij mee. „Van promotie naar Europees voetbal. Steeds een stapje hoger. Een unicum voor de club.’’
De Nostalgisten
De Nostalgisten is een zesdelige podcastserie van Dagblad van het Noorden over historische gebeurtenissen in Groningen, Drenthe en Friesland. In elke aflevering belichten Frank von Hebel, Martin Groenewold en Colin Mooijman één onderwerp. De podcast over FC Groningen komt woensdag 14 februari online. Volgende week (21 februari) gaat het over de mogelijke aanwezigheid van onderaardse gangenstelsels onder Appingedam en Franeker. Daarna (28 februari) volgt een aflevering over de spectaculaire ontsnapping van bankkluiskraker Aage M. uit het Huis van Bewaring in Leeuwarden. Met zijn beroemde thermische lans brandde hij zich op 18 april 1974 een weg naar de vrijheid. In maart hoor je episodes over de vanuit Groningen uitgezonden Showbizzquiz (6 maart), de zoektocht naar een nazischat op Schiermonnikoog (13 maart) en de historie van ontgroeningen bij studentenverenigingen (20 maart).
