Zo werd kroegbaas Jantina moeke van de homo's in Groningen. 'Het gaat alleen maar over liefde'

Ze mag niet de langste zijn in het café, als ze praat, luisteren haar gasten. Jantina Darwinkel (66) runt nu bijna zestien jaar gay-café én cafetaria Ons Moeke. Aan de muren hangen schilderijen van mooie mannen en veel (heel veel) feestfoto’s. Vanachter haar regenboogbar zegt ze dingen als:

„Ik ben van de oude stempel, echt een oud wijf.”

„Al dat gezeik over homo en hetero. Het kan zo simpel zijn. Het gaat alleen maar over liefde.”

„Zoals ik ben, zo is mijn kroeg ook.”

Haar ouders bedachten de naam Jantina. De kinderen uit de buurt noemen haar ‘Oma Patat’ en de gasten van het café noemen haar ‘Ons Moeke’. Dat komt zo.

Jantina groeide op in een sociaal, Drents gezin en woonde in Zeijen, Tynaarlo en Assen. Pa werkte als chauffeur bij defensie. Moeder was thuis, bij de kinderen: drie meiden. Iedereen hielp elkaar en dat was doodnormaal. Was de buurvrouw ziek, dan kookte haar moeder gewoon wat extra en moest er wat gebeuren op school dan sprong pa bij.

Zo was haar opa ook al. Die was fietsenmaker. „Als iemand geen geld had om de fiets te laten repareren zei die: Jij hebt niks, ik heb genoeg. Laat maar zitten.”

Ze belandde in de horeca, maar in 2006 kwam ze thuis te zitten. „Waarom kom je niet bij mij werken”, vroeg goede vriend René haar. Ze zei ‘ja’ en kwam terecht in Café René aan de Paterswoldseweg, nét buiten het centrum van Groningen. Twee jaar later nam ze de tent over.

En omdat er toch al veel homo’s kwamen en ze een onverklaarbare aantrekkingskracht heeft op homo’s maakte Jantina er een gay-café van: ‘Ons Moeke’. De bar liet ze spuiten in de regenboogkleuren.

Een poos geleden kwam daar een hetero zitten.

„Wat is dit?”

„Een regenboogbar”, legde Jantina uit. „Dat is gay.”

Haar klant vond homo’s maar vies. Vooral de seks.

„Heb je kinderen”, vroeg Jantina. Hij had er twee.

„Was je bij de bevalling?”

„Dat was het mooiste moment uit mijn leven.”

Jantina (schaterend): „Dus ik zeg: maar een paar dagen na die bevalling lag je er toch ook weer met je bek voor!”

Triomfantelijk: „Hij woont niet in Groningen, maar als hij in de stad is komt hij nog elke keer terug.”

Haar kroeg bestaat bijna zestien jaar en is in die tijd een toevluchtsoord geworden voor jonge gays die in de knoop zitten. Op wat voor manier dan ook. „Het zijn er zoveel geweest.”

Neem nou die jongen uit Oude Pekela. Hij verkocht zijn lichaam in het Stadspark, was dakloos en aan de drugs. „Ben je van plan dit zo te blijven doen?”, vroeg Jantina hem toen hij aan de bar zat. En daarna: „Als jij van de drugs afblijft mag je bij mij in wonen.” Het werkte en de jongen kwam op zijn pootjes terecht.

Of neem Tonnie uit Appingedam. Op een dag, dertien jaar geleden, kwam hij aanwaaien voor een patatje en een biertje. Of hij misschien een klusje kon doen voor de kroeg. ,,Best” zei Jantina. De volgende dag stond hij in de keuken en sindsdien is hij niet meer weg te denken.

Tonny heeft een beperking (Jantina: „Ik kan het zelf niet eens uitspreken”) en kan moeilijk op zichzelf wonen. Tien jaar geleden verhuisden Tonnie en Jantina naar een ‘mantelzorgwoning’. Elk hebben een eigen huis, maar er zit wél een binnendeur tussen. „Zo kan ik hem een beetje in de gaten houden.”

Nog zo’n geval: Een paar weken geleden kwamen acht scholieren van het Augustinus langs voor een patatje in de pauze. „En ik zag het meteen aan één van hen: dat is een homootje.” Het gesprek ging al snel over de regenboogbar. Eén van de jongens vond het raar. Jantina ging het gesprek aan.

„Een paar weken later kwam die ene jongen naar me toe. Hij was inderdaad homo. Dankzij dat gesprek was het gemakkelijker voor hem geweest om uit de kast te komen.”

„Weet je, we moeten wat liever voor elkaar zijn”, concludeert ze. Sinds september 2022 heeft ze daarom de prijs van haar patat niet verhoogd. Een kleine patat kost 1 euro 45, maar wie kan mag natuurlijk meer betalen. „Dat er kinderen uit minder bedeelde gezinnen zijn die geen patatje meer kunnen eten omdat het te duur is, doet mijn hart huilen”, schreef ze op Facebook.

Het leverde haar een enorme klanten- en kennissenkring op. Gast René eet een hamburger-speciaal aan de bar. „Het is niet te doen om met haar op stap te gaan. Om de paar meter komt ze wel iemand tegen.” Maar de klanten maken Ons Moeke, zegt Jantina. „We hebben hier een elektricien lopen. Als er hier wat moet gebeuren doet hij dat voor een frikandel speciaal en een patatje.”

Elk jaar in november gaan Jantina en Tonny met een groep van ruim tien vaste gasten naar Gran Canaria. „Kijk daar hangen de foto’s.” Ze wijst naar de wand. Die hangt vol met foto’s vanuit de Euroborg, Tonny in lederhosen, Tonny met Frans Bauer en Jantina, Tonny en een groep gasten in een Spaanse bar.

Zaterdag viert de kroeg Roze Zaterdag. Ter gelegenheid daarvan zijn het geveltuintje, de pui en de deuren van de kroeg roze geschilderd. Is Roze Zaterdag nodig? „Het is voor jongeren misschien wel moeilijker om uit de kast te komen”, zegt ze peinzend. En daarna: „Begrijp me niet verkeerd. Ik vind dragqueens prachtig, maar we zien het wel erg veel. Als ouders horen dat hun zoon homo is denken ze al snel dat hij met enorme hakken en zo’n pruik door de stad gaat wandelen.”

Ondertussen is Roze Zaterdag gewoon belangrijk. Jongeren moeten gewoon uit de kast kunnen komen. „Al dat gezeik over homo en hetero. Het kan zo simpel zijn. Het gaat alleen maar over liefde.”