Groninger Museum zint op toegankelijk kunstdepot in oude Niemeyer-fabriek: 'Hier had ik jaren geleden niet van durven dromen'

Loop je het Groninger Museum uit, dan heb je maar een fractie van alle werken gezien. In het kunstdepot van het museum liggen namelijk nog ongeveer 60.000 schilderijen en andere kunstobjecten. Het grote nadeel: daar kun je als publiek niet bij. Nog niet althans, want als het aan museumdirecteur Andreas Blühm ligt, gaat dat veranderen.

Met de ontwikkeling van de voormalige tabaksfabriek van British American Tobacco (BAT) Niemeyer aan de Paterswoldseweg in Groningen droomt Blühm van een publiek kunstdepot naar Rotterdams voorbeeld. Daar heeft museum Boijmans Van Beuningen het eerste voor het publiek toegankelijke kunstdepot ter wereld.

Het Groninger Museum heeft nu een depot aan de rand van de stad bij Hoogkerk. Dat gebouw is volgens Blühm praktisch niet geschikt om open te stellen voor publiek. „Maar krijg je die kans in een nieuw gebouw als de Niemeyer-fabriek... ja, dat is fantastisch. Hier had ik een jaar geleden niet van durven dromen.”

In het depot van Boijmans Van Beuningen worden in tegenstelling tot het museum geen tentoonstellingen gemaakt, maar kun je als bezoeker zelf tussen de vele duizenden kunstobjecten door het gebouw dwalen. Een kunstdepot bestaat doorgaans uit meerdere ruimtes met verschillende klimaten. Een ijzeren object heeft een droge ruimte nodig om niet te verroesten, fotomateriaal blijft het best bewaard in een koude donkere ruimte.

Blühm kiest zijn woorden voorzichtig, want de plannen voor het Groningse depot zijn nieuw. „Maar het zou heel interessant zijn”, bekent hij. Niet alleen voor het Groninger Museum, ook voor de stad. „Het is een fantastische kans om het Groningse erfgoed op een moderne en publieksvriendelijke manier te laten zien.”

Naarmate Blühm meer vertelt, groeit zijn enthousiasme. Hij ziet het helemaal voor zich. Een voor publiek toegankelijke plek met duizenden kunstobjecten, restauratieateliers, laboratoria en ruimte voor presentaties. „In het depot van Boijmans Van Beuningen kun je rondlopen, krijg je toelichtingen, zie je hoe objecten bewaard worden en krijg je uitleg over restauratie. Het is daar een groot succes en ik denk dat we er in Groningen ook een groot succes van kunnen maken.”

Voordat de droom van Blühm uitkomt, moet er wel veel gebeuren. De Niemeyer-fabriek is om te beginnen nog altijd eigendom van British American Tobacco. Projectontwikkelaar MWPO wil de locatie ontwikkelen en werkt daarvoor samen met Campus Groningen, maar de gemeente Groningen heeft het eerste recht van koop. Met de plannen van MWPO en Campus Groningen lijkt de gemeente bereid af te zien van dat recht, maar het moet allemaal nog wel gebeuren.

De ontwikkelaars willen niet vooruitlopen op de wens van het Groninger Museum. „Ik kan wel zeggen dat we het belangrijk vinden dat er een publieke cultuurfunctie in de fabriek komt om de plek aantrekkelijk te maken”, zegt Koen Atema van Campus Groningen. De wens van het Groninger Museum voldoet aan die eis, maar de plannen rondom de Niemeyer-fabriek zijn volgens Atema te prematuur om te zeggen wie waar in het pand een plek krijgt. „Het pand is nog niet eens in eigendom. De gemeente is eerst aan zet.”

Een openbaar depot optuigen kost daarnaast veel geld. „De exploitatie kunnen we zelf wel doen, maar het bouwen moet extern gefinancierd worden”, zegt Blühm. „Dat is te groot voor ons.” Maar hij benadrukt wel dat zich met de ontwikkeling van de Niemeyer-fabriek een grote kans voordoet. „Wij wachten eerst af, want we weten niet of we mee mogen doen. Maar zodra er groen licht komt, gaan we meteen los.”