Victor Boswijk in het depot van de Groninger Archieven waar ook de collectie van het stripmuseum ligt opgeslagen. Foto Jan Willem van Vliet
De collectie van het voormalige Nederlands Stripmuseum in Groningen, die duizenden strips omvat, dreigt dakloos te worden. „We moeten uit het depot van de Groninger Archieven”, zegt voorzitter Victor Boswijk.
Een pesterig regenbuitje besproeit het bedrijventerrein aan de Aduarderdiepsterweg in Hoogkerk. Victor Boswijk (68) steekt zijn paraplu op en wandelt kalm naar de ingang van een wit, robuust gebouw dat rechtstreeks uit de catalogus van een architectenbureau uit de DDR lijkt te komen.
Onderdak gezocht voor 21.000 strips
Boswijk is voorzitter van de Stichting Het Nederlands Stripmuseum en jarenlang directeur van het museum dat tot de sluiting in 2019 aan de Westerhaven was gevestigd. De gehele collectie werd vervolgens in het depot van de Groninger Archieven ondergebracht. 21.000 strips en bijna evenzoveel tijdschriften over het beeldverhaal, die gezamenlijk 240 strekkende meter beslaan, zijn over ruim 2000 dozen verdeeld. Boswijk: „Maar we moeten eruit, de Groninger Archieven wil de overeenkomst niet verlengen. We hebben tot eind dit jaar om iets nieuws voor onze collectie te vinden, maar dat valt nog niet mee.”
Klaas Cuperus (links) en Victor Boswijk buigen zich over een van de 21.000 tekeningen waarvoor een nieuw onderkomen wordt gezocht. Foto Jan Willem van Vliet
Klaas Cuperus (69) uit Vries, een van de vrijwilligers van het eerste uur, staat in zijn eentje in een helverlichte ruimte die tientallen metershoge en metersdiepe archiefkasten bevat. Dozen met de stripfiguren die het logo van het stripmuseum vormen – Paulus, Franka, Bommel, Eric de Noorman en Agent 327 – staan gebroederlijk naast dozen die de burgerlijke stand van de voormalige gemeente Bierum huisvesten.
150 verschillende exemplaren van Kuifje en De Zwarte Rotsen
Een bedroevende gedachte: de pagina’s van duizenden strips die hier liggen, worden waarschijnlijk nooit meer door ogen beroerd die willen weten hoe het avontuur afloopt. Alhoewel, soms valt dat lezen nog niet mee. Cuperus draait een van de kasten open, reikt naar een van de dozen en legt deze op een tafel. „We krijgen nog steeds schenkingen van mensen die hun verzameling aan ons afstaan”, legt de oud-bibliothecaris uit. „Zo kregen we een mooie collectie van iemand die van het Kuifje-album De Zwarte Rotsen maar liefst 150 exemplaren in verschillende talen bezat. Indisch, Turks, Vietnamees, Nepalees: noem maar op. En dan zijn er ook nog verschillende covers. Kijk maar.”
Het stripmuseum bezit onder meer 150 verschillende exemplaren van Kuifje en de Zwarte Rotsen. Foto Jan Willem van Vliet
Inderdaad: Kuifje die in Schotse kilt met een bootje de zwarte rotsen van links benadert. Kuifje in Schotse kilt die met een bootje de zwarte rotsen van rechts benadert. Kuifje in Schotse kilt die de zwarte rotsen te voet benadert. En dan ook Kuifje die …. afijn, een verbluffend aantal variaties dus. Dan toch maar de vraag: waarom?
Cuperus heft zijn handen en trekt een niet-begrijpend gezicht. „Geen idee, die man heeft dat met veel moeite verzameld en wilde het daarna graag schenken aan het Nederlands Stripmuseum.”
‘Museum was natuurlijk wat gedateerd’
Zelf bezit hij de eerste tien jaargangen van Donald Duck, die in 1952 voor het eerst in Nederland verscheen. „Heb ik dertig jaar over gedaan. Maar ik heb ze!”
Hij en Boswijk gruwelen van de gedachte dat de collectie op drift slaat indien er niet op korte termijn een geschikte ruimte wordt gevonden. Deze vormt de hart en ziel van het Nederlands Stripmuseum dat in 2004 werd geopend. De komst van Forum Groningen luidde de ondergang van het museum in. Boswijk: „Eerst was het nog de bedoeling dat het in zijn geheel naar het Forum zou overgaan, maar van dat plan bleef uiteindelijk niks over. Storyworld is een heel ander museum. Daar hebben de jongens van het Forum ook gelijk in gehad, want het museum was natuurlijk wat gedateerd.”
Deze bronzen plaquette met de hand van schrijver en tekenaar Marten Toonder is nog steeds in het bezit van het museum. Foto Jan Willem van Vliet
De stichting kwam met het Forum overeen dat de laatste de kosten voor de opslag in het depot van de Groninger Archieven zou betalen. Het Forum neemt eveneens de huur van de werkruimte in het oude KPN-gebouw aan de Henri Dunantlaan voor zijn rekening. Boswijk: „We sloten met de Groninger Archieven een contract van vijf jaar met de optie om te verlengen.”
Strip van liedjes van Ede Staal
Hij glimlacht. „We waren echt blij. De collectie was veilig en we hebben werkplekken voor de vrijwilligers. Maar twee jaar geleden zei de toenmalige directeur Eddy de Jonge van de Groninger Archieven dat we op zoek moesten naar een andere ruimte. Zij hadden die namelijk niet meer. Ik verwees nog naar de overeenkomst, waarin staat dat we de optie hebben om te verlengen, maar hij bleef bij zijn standpunt. Onze collectie zou geen Gronings erfgoed zijn. Dat vind ik arbitrair, want wij waren een Gronings museum dat in Groningen een collectie creëerde. Bovendien is deze collectie helemaal gedigitaliseerd en voor iedereen in te zien.”
Cuperus opent een andere doos en haalt er een stapel tekeningen uit. „Deze originele schetsen zijn van striptekenaar Charles van den Broek die 17 liedjes van Ede Staal in beeld heeft gebracht. Kijk maar.”
Wolken drijven over een boerderij. (‘t Is de lucht achter Oethoezen)
Een kerkje geflankeerd door hoge bomen (‘t Is t torentje van Spiek)
Een landweg doorklieft een weiland (‘t Is de weg van Lains noar Klooster)
Een man in een eend pruttelt over een weggetje (En deur Westpolder langs de diek)
„Hoezo geen Gronings erfgoed?”
Hopen op uitstel
Boswijk overwoog nog even om via de gemeente de Groninger Archieven op andere gedachten te brengen. „Maar ja, de wethouder van cultuur zit in het bestuur van de archieven en de burgemeester is voorzitter. Dat leek mij een kansloze route.”
Striptekenaar Charles van den Broek maakte tekeningen van liedjes van Ede Staal. Foto Jan Willem van Vliet
Hij klopte onder meer aan bij Forum Groningen, de Universiteitsbibliotheek en de Koninklijke Bibliotheek. „Men toonde zich welwillend en er werd ook meegedacht, maar uiteindelijk konden ze niks voor ons betekenen. De Koninklijke Bibliotheek beschikt al over zalen vol met schenkingen. Misschien willen ze wel een aantal albums overnemen, maar dan is het hart uit je collectie.”
Hij zet de zoektocht dus onverminderd voort. „De Groninger Archieven hebben een nieuwe directeur. Ik zou graag eens met haar in gesprek gaan om in elk geval uitstel te krijgen. Mensen mogen zich bij mij melden als ze een oplossing voorhanden hebben.”
Gebrek aan depotruimte
Adjunct-directeur Harry Romijn van de Groninger Archieven heeft niets dan lovende woorden voor de collectie van de Stichting Het Nederlands Stripmuseum. ,,Maar het is verreweg voor het grootste deel qua thema een Nederlandse en geen Groningse collectie. En het is onze taak om ons op de geschiedenis van Groningen te richten. De stichting zat destijds klem, omdat ze uit de ruimte aan de Westerhaven moest en wij waren bereid ze tijdelijk te helpen. Maar het is altijd duidelijk geweest dat deze overeenkomst van tijdelijke aard was. Daar komt bij dat we net als andere erfgoedinstellingen niet over voldoende depotruimte beschikken. En onze collectie neemt alleen maar toe, omdat wij de komende tijd onder meer nieuw archiefmateriaal van de gemeente Groningen, Rijksinstellingen in Groningen en de provincie Groningen krijgen. Bovendien is ook de collectie van het stripmuseum nog steeds groeiende. We zullen hun dozen straks natuurlijk niet meteen bij ze op de stoep zetten, maar we hebben die ruimte gewoon nodig.’’
Stichting Het Nederlands Stripmuseum ontvangt nog steeds schenkingen van verzamelaars die afstand doen van hun collectie. Foto Jan Willem van Vliet
