Koen Schuiling bij een presentatie over cybercriminaliteit in stadswijk Beijum. Foto: Jan Willem van Vliet
Het voortijdige vertrek van Koen Schuiling als burgemeester van Groningen slaat in als een bom. De mensen die nauw met hem hebben samengewerkt zijn veelal verrast, maar niet iedereen vindt zijn vertrek even erg.
De telefoon van Jaap Velema gaat over, maar de burgemeester van de gemeente Westerwolde neemt niet op. Hij stuurt een berichtje: ‘Ik ben even aan het bijkomen en op zoek naar de juiste woorden.’ Het is tekenend voor wat het afscheid van Schuiling met zijn collega-burgemeester doet. Al jaren staan de twee burgervaders zij aan zij als het gaat om de asielproblematiek in Ter Apel.
Eerder op de dag maakte Koen Schuiling bekend dat hij op 23 oktober stopt als burgemeester van Groningen. Hij zegt dat hij niet de energie heeft om de burgemeester te zijn die Groningen verdient. Met name de situatie in Ter Apel en de onwil van Rijk en andere gemeenten in het land om vluchtelingen op te vangen heeft hem opgevreten.
Een halfuur later heeft Velema de woorden wel gevonden. Schuiling heeft hem woensdagochtend gebeld om zijn vertrek persoonlijk aan te kondigen. „Ik was er stil van”, beschrijft Velema het telefoongesprek. „Westerwolde is hem veel dank verschuldigd.”
Koen Schuiling met de burgemeesters Halsema, Van Zanen en Aboutaleb op bezoek bij de asielzoekers in Ter Apel. Foto: Corné Sparidaens
„Hij heeft uitgelegd welke periode hij achter zich heeft en dat hij niet meer de energie heeft om te doen wat nodig is. Dat is een persoonlijke afweging die iedere burgemeester begrijpt. Het kenmerkt Koen. Hij trekt zijn conclusie en verbindt er een consequentie aan.” Volgens Velema is de situatie in Ter Apel bij Schuiling onder de huid gaan zitten. „Zijn betrokkenheid is typerend voor hem. Zijn drijfveer is medemenselijkheid.”
‘In de rouw’
VVD-raadslid Ietje Jacobs is ook geschrokken van het nieuws. Ze neemt de telefoon op met: „Ik ben in de rouw.” Woesndagochtend informeerde Schuiling de raadsleden van Groningen. „Ik moet er nog van bijkomen. Ik vind het heel verdrietig dat zo’n goede burgemeester voor Groningen verloren gaat. Hij zette zich niet alleen heel goed in voor grote dossiers als Ter Apel en de gaswinning, maar hij zag iedereen. Van groot tot klein.”
Toen de gemeenteraad 5,5 jaar geleden een nieuwe burgemeester zocht, was dat volgens Jacobs een vereiste. „En dat hebben we gevonden. Nu moeten we iemand zoeken die net zo goed of beter is. Dat is een hele opgave.”
Andere raadsleden zijn ook verrast. Fractievoorzitter Jeffry van Hoorn van GroenLinks noemt het vertrek van Schuiling onverwacht, maar begrijpelijk. CDA-voorman Jalt de Haan bedankt hem voor de hoeveelheid energie die hij in zijn werk als burgervader heeft gestoken.
Martin Sitalsing is sinds 1 juni 2023 politiechef van de Regionale Politie Eenheid Noord-Nederland. Foto: Corné Sparidaens
‘Zag het aankomen’
Politiechef Martin Sitalsing is niet compleet overdonderd. Hij vindt het weliswaar „erg jammer” dat Schuiling stopt, maar hij voelde het aankomen. „Ik zag bij hem de vermoeidheid rondom die thema’s (gaswinning en Ter Apel, red.)”, vertelt Sitalsing. „Dat vraagt wat van je fysieke en mentale gesteldheid. Het is niet een ambt van alleen lintjes doorknippen.”
„Hij was een hele goede regioburgemeester die ook belangrijk was voor de politie. Hij kon een standpunt innemen als het ging om veiligheid, dacht mee hoe we konden begrenzen en optreden, maar tegelijk ook in verbinding blijven met de samenleving Hij liet zich de kop niet gek maken en kon een zekere rust uitstralen.”
De nodige crisissen meegemaakt
Directeur Wilma Mansveld van de Veiligheidsregio Groningen noemt het vertrek van Schuiling geen fijn bericht. Ze beschrijft de vele crisissen die zij met Schuiling als voorzitter van de Veiligheidsregio heeft meegemaakt. „Corona, asielzoekers, de veiligheid rond de gasproblematiek... Je kon hem altijd bereiken. Hij heeft er altijd gestaan en nooit verzuimd. Een baken van rust in onzekere tijden.”
Ze houdt zichzelf een spiegel voor, want uit de ontslagbrief van Schuiling blijkt volgens Mansveld dat ie diep is gegaan. „Dat brengt me op de vraag hoe wij ons als bestuurders naar hem toe hebben gedragen. Hebben we niet te veel van hem gevraagd? Hadden we zelf meer kunnen doen?”
‘Het ging altijd stroef met ons’
Maar het was ook niet altijd hosanna met Schuiling. Dat weten ze bij FC Groningen. Zo vertrok directeur Wouter Gudde onder andere vanwege de moeizame relatie met de gemeente. Het gaat misschien wat ver om te zeggen dat supporters staan te juichen dat de burgervader vertrekt, maar erg vinden ze het in ieder geval niet.
John de Jonge op de Noordtribune, waar de fanatieke aanhang van FC Groningen staat. Foto: DVHN
“De verhouding tussen Schuiling en de FC is niet altijd denderend geweest”, zegt voorzitter John de Jonge van de supportersvereniging. “Dat hoeven we niet onder stoelen of banken te steken.”
“Ik snap zijn frustraties met Ter Apel heel goed, maar hij staat niet bekend als een voetballiefhebber. Dat mag ook, niet iedereen hoeft overal een warm hart voor te hebben. Wij mogen ook best eens de hand in eigen boezem steken, maar er was vanuit hem vaak onbegrip. Het was altijd stroef met ons. Ik hou er niet van om dan nu te gaan roepen dat het allemaal geweldig was, want dit zijn de feiten.”
Met het vertrek van Schuiling is het natuurlijk wel de vraag wie er voor terugkomt. “Dat weet je inderdaad niet”, zegt De Jonge. “Ik zie Marco Out van Assen wel graag komen. Dat is een voetballiefhebber.”
