Sashko, Hugo en Aleksandr, die vanwege veiligheidsoverwegingen is geblurd. Eigen foto
De Truckstop in Bedum laat de wereld zien hoe het ook kan. „Russen, Wit-Russen, Oekraïners en chauffeurs uit andere Oostbloklanden staan hier zij aan zij en dat is nooit een probleem.”
Op 2136 kilometer van het front in Oekraïne staan Sashko uit Oekraïne en Aleksandr uit Wit-Rusland met hun vrachtwagens zondagmiddag naast elkaar bij de Truckstop in Bedum. Sashko droogt zijn was onder de motorkap en kijkt in zijn cabine naar televisie. Aleksandr slaapt en heeft zijn cabine potdicht.
Oorlog thuis, goede buren in Beem
In het bloederige geopolitieke wereldspel staan hun thuislanden lijnrecht tegenover elkaar. Wit-Rusland is de boezemvriend en marionet van Rusland. Oekraïne wordt kapot geschoten door Rusland. Het wapengekletter is in Nederland abstract, Sashko en Aleksandr zitten er midden in.
Sashko komt uit Cherson, de Oost-Oekraïense stad waar sinds het begin van de oorlog hevig om wordt gevochten. Russische drones jagen in de straten op burgers. De bombardementen zijn eindeloos en steeds massaler.
De Truckstop in Bedum. Foto: Willem Groeneveld
Collega’s
Zijn huis ligt in puin, daar is niks meer van over. Vrienden van hem vechten aan het front. Hij is te oud om te vechten en rijdt op een vrachtwagen door West-Europa om geld te verdienen voor zijn gezin. En om andere slachtoffers van de oorlog te helpen.
Buurman Aleksandr heeft net als Sashko een vrachtwagen met een kenteken uit Litouwen. Ze rijden voor hetzelfde bedrijf. Zijn vrienden staan aan de andere kant van het front. Aleksander niet. Hij is gevlucht en rijdt een eenzaam bestaan op de Europese snelwegen. Over de oorlog hebben ze het niet. In de luwte van de Schaive Toren zitten ze in hetzelfde schuitje.
Gastheer Hugo
„Toen ze hier vrijdag naast elkaar kwamen te staan, zei ik grappend ‘no war!’ tegen ze”, grijnst Hugo Zijl (44), de man achter de Truckstop aan de Verbindingsweg op het industrieterrein in Bedum. „Daar moesten ze om lachen en het gaat het goed. Ze gaan vriendelijk met elkaar om, als collega’s. De oorlog is politiek, zij zijn mensen, zeggen ze.”
Janien Zijl, de vrouw van Hugo, bestiert vanaf hetzelfde adres als de truckstop een transportbedrijf. „Ze rijden met tien wagens op Zweden, vooral met bloemen en planten”, vertelt Hugo. Zelf is hij eigenaar van een schildersbedrijf dat op hetzelfde terrein zit.
Langs de Verbindingsweg bivakkeerden vaak chauffeurs zonder dat daar faciliteiten voor waren. Dat trok het stel zich aan. Bij (toen nog) gemeente Bedum regelden ze een dixie, al was het om het wildpoepen tegen te gaan.
Sashko is druk bezig in zijn cabine onder het toeziend oog van Hugo Foto: Willem Groeneveld
Lange aanloop
De dixie kwam er, maar het moest en kon beter. Een truckstop met een warme kantine, kleine winkel, deugdelijk en schoon sanitair en voldoende parkeerplaatsen zodat de openbare weg er geen last van had. Niet om geld te verdienen, maar om een beetje menselijkheid te bieden. De droom liep stuk op de ambtenarij in Bedum. Gemeente het Hogeland bood verlossing.
Hugo: „In de oude gemeente Bedum kregen we hier geen vergunning voor. Toen het bij de herindeling overging naar het Hogeland was het binnen drie dagen geregeld. Terecht, want wat stelt het nou eigenlijk voor. In onze loods zit een douche, wc, kantine, tafels om aan te zitten en er is koffie. Veel meer is het niet en we zaten hier toch al met onze bedrijven en ons huis.”
Gastvrij
Voor de chauffeurs die Bedum aandoen, stelt de Truckshop ondanks de sobere opsomming heel veel voor. Op internet regent het positieve reviews en vijf sterren. De gastvrijheid wordt geroemd. Het sanitair is schoon. Hoe laat de truckers ook arriveren, Hugo of Janien regelt wat te eten en drinken. Voor een gezellig biertje zijn de gastheer en - vrouw ook te porren.
Voor het geld doen ze het niet. „We vragen een klein bedrag per nacht, dat betaalt het transportbedrijf voor een sobere ontvangst. Als ze hier zijn krijgen ze alles van ons. Ze mogen aanschuiven bij de barbecue of we bakken een pizza voor ze. Ze mogen ook de fiets pakken als ze de omgeving willen verkennen. Laatst wilde eentje naar de Eemshaven fietsen. Ik heb hem maar de brommer meegegeven, fietsen was wel erg ver.”
Genoeg ruimte en tijd om de was te drogen onder de motorkap. Foto: Willem Groeneveld
Geen oorlog, geen politiek
Die benadering levert niet alleen klandizie op, maar ook goede gesprekken, inzichten en vriendschappen. Zoals zaterdagavond toen de Wit-Rus en Oekraïner naast elkaar kwamen te staan. Hugo schoof aan voor een biertje. „Ze spreken gebrekkig Engels, dus ik kon niet heel makkelijk meekomen. Alles moest via Google Translate. Maar het ging best zo. Geen spanning, maar vriendschap.”
Sashko beaamt de observatie van Hugo. „Aleksandr werkt vanaf het begin bij hetzelfde Litouwse bedrijf. Toen de oorlog uitbrak, werd hij opgeroepen om Wit-Rusland te verdedigen. Nu is hij hier en ik ook. De oorlog negeren we en over politiek hebben we het niet. Ze worden vol gestopt met propaganda. Het heeft geen zin om het uit te leggen. Ik ben te oud om te vechten, maar help de jongens aan het front met inzamelingsacties en transport.”
‘Je moet het maar kunnen’
„Het is niet voor te stellen wat voor leven die jongens hebben,” blikt Hugo even later terug. „Hier komen heel veel Oostblokkers en soms komen ze van nog veel verder. Denk aan Russen, chauffeurs uit Indië, zelfs een uit Sri Lanka en al een paar keer jongens uit Kirgizië. Dat ligt tegen China aan. De laatste uit dat land was negen maanden van huis.”
Volgens Hugo verdienen ze, zeker voor die contreien, een goed salaris. „Maar je moet het maar kunnen als je huis, of wat daar nog van over is, midden in oorlogsgebied staat. Het enige dat wij kunnen doen is ze netjes ontvangen.”
Wie goed doet, wie goed ontmoet
Daar gaan Hugo en Janien soms best ver in. Eind vorig jaar strandde een chauffeur uit een ver Oostblokland na een maandenlange rit in Bedum. Hij zou een week blijven, van kerst tot en met oud en nieuw. „Die heeft met ons kerst en oud en nieuw gevierd en voor het eerst een oliebol gegeten. In ruil hielp hij mee met klussen in de loods.”
Maandagochtend vertrekken de Wit-Rus en Oekraïner weer uit Bedum. Maar niet voordat Sashko Hugo een video laat zien. „Ik spreek niet zo goed Engels, maar mijn dochters wel. Die heb ik een videoboodschap laten inspreken voor Hugo om mijn en hun dankbaarheid te uiten. Nog niet tegen hem vertellen, hij krijgt hem zondagavond te zien.”
Aleksandr is een gefingeerde naam. Zijn echte naam is bij de redactie bekend, maar publiceren we niet vanwege de veiligheid van naasten in Wit-Rusland.
Europese leiders, Rutte én Zelensky spreken Trump voordat hij Poetin ontmoet
Europese leiders spreken woensdag met de Amerikaanse president Donald Trump over zijn geplande ontmoeting met de Russische president Vladimir Poetin. De leiders willen voorkomen dat Trump te veel concessies doet ten koste van Oekraïne. Ook de Oekraïense president Volodymyr Zelensky sluit aan.
Naast Duitsland zijn woensdag de leiders uit het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Italië, Polen en Finland aanwezig tijdens een reeks videovergaderingen. Vanuit de Verenigde Staten belt naast Trump ook vicepresident JD Vance in. NAVO-chef Mark Rutte en Europese Commissie-voorzitter Ursula von der Leyen nemen ook deel aan de gesprekken.
De Europese initiatiefnemers willen de veiligheidsgaranties voor Oekraïne en de Russische „claims op grondgebied” bespreken, laat de woordvoerder van de Duitse bondskanselier Friedrich Merz maandag weten. Ze willen ervoor waken dat Trump buiten Oekraïne en Europa om te veel aan Poetin weggeeft.
Trump en Poetin ontmoeten elkaar vrijdag in Alaska om te praten over het beëindigen van de oorlog in Oekraïne. Zelensky is hier niet voor uitgenodigd.
