Het leven is lastig als je weinig geld hebt. Wie zonder zit kan geen eten, kleren of cadeaus kopen. En dat vreet aan mensen. Duidelijk ook aan de vrouw die op dinsdagochtend bij Amalia binnenstapt. Haar handen trillen en ze kijkt schichtig om zich heen. ‘Kent iemand mij hier?’ lijkt ze te denken.
Welkom in Amalia, de speelgoedbank in Sappemeer. Wie weinig geld heeft, haalt eten bij de voedselbank, kleding bij de kledingbank en speelgoed… Nou, u snapt het.
Gezinnen uit de gemeente Midden-Groningen die weinig geld hebben, kunnen lid worden. Zij mogen elk kwartaal langskomen om speelgoed uit te zoeken en vaak is er nog iets extra’s. Zo krijgt ieder kind dat begint op de basisschool een schooltas met schoolspullen.
Terug naar de vrouw. Ze is een jaar of 50, met kort, donker haar. En ze komt voor de schooltas. Nou ja, eigenlijk moeten het er twee zijn. Mag dat wel?
„Zeker.” Jantien Breukelman (41) pakt de computer erbij en zet haar in het systeem. Even later vertrekt ze met twee schooltassen.
Jantien Breukelman in de winkel Foto: Nienke Maat
Amalia zit in een loods op een industrieterrein. Van binnen is hier weinig van te zien. De muren zijn knalgeel, op de grond ligt tapijt en langs de muren staan kasten vól speelgoed. Dat is niet alles. Om de hoek heeft Amalia nog een opslag. Hier is vrijwilliger Alie de baas. Tegen de muren staan ontelbare bananendozen opgestapeld, ook al vól speelgoed.
Het meeste is ingebracht door mensen die de zolder opruimen. Dino’s, puzzels, boekjes en nog veel meer staat netjes op de planken.
De speelgoedbank bestaat dit jaar tien jaar. DVHN liep drie dagen mee.
‘Knap waardeloos’
Jantien is een van de oprichters. Met een stel buren begon ze in een buurthuis in Hoogezand. Dat werd te klein en er kwam een nieuw pand in Sappemeer. Een groot feest geven ze niet voor hun tienjarig bestaan. Wél willen ze nog eens vertellen dat ze bestaan en dat de mensen welkom zijn.
Speelgoedbank Amalia in Sappemeer bestaat dit jaar 10 jaar. Foto: Nienke Maat Foto: Nienke Maat
‘Ze’, dat zijn de twintig vrijwilligers zoals René, Chantal, Henny, Jantien. Zij nemen speelgoed aan, maken het schoon, bergen de boel netjes op en zorgen dat de winkel blijft draaien. De meesten maken daar niet al te veel woorden aan vuil.
,,Wat mooi dat jullie dit doen!” zei een enthousiaste wethouder eens tegen René. „Dat zal best, maar ik vind het knap waardeloos dat het moet”, zei hij terug.
Armoede onder kinderen
Wat René zegt klopt. Dit soort hulp is inderdaad nodig. Weinig mensen weten het, maar het gaat niet goed in de provincie Groningen. Van de kinderen groeit bijna 5,8 procent op in armoede. Alleen in Noord- en Zuid-Holland gaat het slechter. Binnen de provincie is de gemeente Midden-Groningen met 6,4 procent een middenmoter. Ter vergelijking: in de gemeente Pekela groeit 8,6 procent van de kinderen op in een arm gezin.
Speelgoedbank Amalia in Sappemeer bestaat dit jaar 10 jaar. Foto: Nienke Maat Foto: Nienke Maat
Bij Amalia staan op dit moment zo’n 179 gezinnen ingeschreven. En daar moet verandering in komen. Jantien: „Bij de kledingbank staan zes- of zevenhonderd klanten ingeschreven. Vijfhonderd moet voor ons ook te doen zijn.”
‘Hoe deed jij dat bij kinderfeestjes?’
Het is dinsdag: vergaderdag. Twaalf vrijwilligers zitten om de grote koffietafel, midden in de winkel. Alie moppert over de opslag. Het is vol. Er is geen ruimte voor de cadeaupakketten voor Sinterklaas. Gineke schiet te hulp. Ze woont in Kiel-Windeweer en heeft nog wel ruimte in de schuur. Ook is er een mooie donatie binnengekomen van een basisschool: 4000 euro. Het geld wordt gebruikt om kinderfietsen van te kopen die weer worden verloot.
Al het speelgoed dat wordt ingebracht, wordt eerst grondig schoongemaakt. Foto: Nienke Maat Foto: Nienke Maat
Na de vergadering blijven Diana en Chantal even napraten. Kringloopwinkels puilen uit van het speelgoed. Ook mensen met een uitkering hebben toch wel 3 euro over voor een puzzel? „Dat geld heb je wel, hoor” zegt Diana droog. „Maar stel je voor: je zit aan het eind van de week en je hebt 3 euro. Dan denk je: dit is brood én beleg.”
Diana vertelt hoe zij in de uitkering belandde. Ze heeft drie dochters en dankzij de speelgoedbank hebben die weinig van de geldproblemen gemerkt.
Chantal Jongsma (41) valt haar bij. Ook zij komt uit de shit. Kreeg een kind bij een man die het weinige geld dát ze hadden uitgaf aan bier en sigaretten. „En hoe deed jij dat bij kinderfeestjes?”, vraagt ze.
Diana: „Dat was altijd enorme stress. De lat ligt heel hoog voor kinderen.”
Uiteindelijk blijken bijna alle vrijwilligers van Amalia te weten waarover ze praten. Veel van hen hebben zelf in armoede moeten leven.
En daarom neemt ook niet iedereen een blad voor de mond. René bijvoorbeeld. Hij is 74 en woont in Hoogezand. Soms ziet hij mensen een dure sigaret opsteken als ze de speelgoedbank uitstappen. Daar wordt hij wel eens narrig van. Sterker, het stoort hem mateloos. „Bezuinigen is moeilijk, hoor. Dat weet ik ook wel, maar voor je kinderen kun je het toch wel laten?”
Keihard
Na de vergadering wandelt Lotte binnen. Ze heeft vier kinderen en een uitkering. Bij een setje houten treinrails blijft ze stil staan. Leuk, maar kun je de rails wel aansluiten op de rails die ze thuis al hebben? Vrienden van haar, die al lid zijn, vertelden over Amalia en nu is Lotte ook lid. Ze is er blij mee. ,,Nu weet ik dat ik altijd iets kan geven op verjaardagen of met feestdagen.”
Vrijwilliger Hennie IJtsma ruimt de winkel op Foto: Nienke Maat
Een dag later legt Jantien uit waarom het zo belangrijk is om speelgoed te kunnen geven. Het is misschien geen eerste levensbehoefte. ,,Maar stel nou dat je weet: dat klasgenootje heeft alleen maar babyspeelgoed in huis? Ga je er dan spelen? Kinderen zijn hard. Vergis je niet.”
Schaamte
Maar dan moeten de mensen wel komen. Het kost de vrijwilligers veel moeite om mensen die recht hebben op hulp ook daadwerkelijk te helpen. Alie loopt langs een grote stapel dozen. Kinderen van gezinnen die lid zijn van Amalia mogen rond hun verjaardag een verjaardagsdoos halen. In de doos zitten slingers, vlaggetjes en wat kleine cadeautjes.
De muren van Amalia zijn knálgeel en de kasten staan vol speelgoed zoals dino's. Foto: Nienke Maat
Op de kast staan 28 dozen. Ze zijn niet opgehaald. Soms omdat de mensen streng gelovig zijn en geen verjaardagen vieren. Soms omdat mensen domweg niet weten dat het er is en ja, schaamte zal ook meespelen.
Lotte schaamt zich niet zo erg. Ze gaat voor een memory-spel van de populaire kinderserie Paw Patrol. „En mag ik nog wat Donald Duckjes mee?” Vraagt ze bij het weggaan. „Die vindt mijn dochter zo leuk.”
