Kleine exotische beestjes als wapen tegen woekerplanten in Stad en Ommeland? ‘We weten nog niet precies wat je in huis haalt’

Onlangs verleende de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) voor het eerst een vergunning voor het gebruik van kleine diertjes die hardnekkige woekerplanten als de grote waternavel, de Japanse duizendknoop en de watercrassula verzwakken of vernietigen. Bij deze primeur gaat het om de inzet van respectievelijk de snuitkever, de Japanse bladvlo en de galmijt.

De diertjes zijn afkomstig uit Azië, waar ze de groei van genoemde planten in toom houden. Nieuw is dat waterschap Aa en Maas in Gelderland ze mag inzetten waardoor het in de loop der tijd miljoenen kan besparen op het voorkomen van wildgroei. Ook de waterschappen in Groningen en Drenthe hebben de handen vol aan de zogeheten ‘invasieve exoten’, die hier ooit zijn gebracht en bij gebrek aan natuurlijke vijanden in hun nieuwe omgeving welig tieren.

Waterschap Hunze en Aa’s heeft bijgedragen aan de onderzoeken naar het gebruik van de kleine beestjes. ,,Het is nog te vroeg om ons over de streep te trekken. Volgende week krijgen we een toelichting”, zegt woordvoerder Arjan Heugens. ,,Ook wij hebben grote problemen met woekerplanten. Ja, ook in het Oldambtmeer in Blauwestad. De kosten van de bestrijding nemen ieder jaar toe. We krijgen ze niet weg.”

Heugens spreekt van een arbeidsintensieve klus. ,,Een aantal maanden geleden hebben we met een groep collega’s in het veld gezien hoe het werkt. We liepen mee met de mannen in Zuidoost-Drenthe. Vanaf de kant moesten we de planten er met harken uitscheppen.” De gemeente Groningen volgt nieuwe methoden op de voet, maar zet de snuitkever, de Japanse bladvlo en de galmijt vooralsnog niet in. ,,Omdat het effect ervan op plant en dier nog niet honderd procent duidelijk is”, aldus woordvoerster Natascha van ‘t Hooft.

,,We verwijderen de grote waternavel handmatig of machinaal. Watercrassula is binnen ons gebied gelukkig nog maar op een paar plekken aanwezig. Die laten we eveneens met de hand verwijderen.” De gemeente is er nog niet uit of exoten moeten worden bestreden met exoten. ,,We weten niet precies wat je in huis haalt.” De Japanse duizendknoop bestrijdt de gemeente met een handploeg. De grotere locaties waar deze woekerplant de verkeersveiligheid in gevaar brengt of waar de kans op verspreiding groot is, worden machinaal beheersbaar gehouden.

Ook waterschap Noorderzijlvest blijft de exoten traditioneel bestrijden. Dat kost het waterschap op dit moment 300.000 euro. Volgend jaar komt er een ton bij. ,,Onze eigen onderhoudsploeg is uitgebreid met twee formatieplaatsen. Omdat we het zelf niet allemaal aan kunnen, huren we ook aannemers in”, zegt woordvoerder Henry Frieswijk. Hij laat weten dat Noorderzijlvest de biologische methoden om de exoten te bestrijden, wel met belangstelling volgt.

Volgens boswachter Bart Zwiers van Natuurmonumenten kan de grote waternavel wel een meter per dag groeien. Noorderzijlvest denkt dat het zaak is om de plant zoveel mogelijk uit watergangen te houden. Uitroeien zal niet lukken. Zwiers: ,,Exoten met exoten bestrijden kan als er keihard bewijs is dat het veilig is. De overdadige plantengroei is een gigantisch probleem. Het lijkt de laatste twee jaar wel te exploderen.”