Dagboek Charkiv: waar is dat vredige leven – gewoon eenvoudige rust?

Rond één uur ‘s nachts worden mijn dochters en ik wakker van meerdere explosies. Niet heel dichtbij, maar ze zijn luid genoeg om ons uit bed te halen en naar de gang te gaan. De bekende nachtelijke routine volgt: raketten, shahed-drones, zweefbommen. Twee uur lang zitten we te wachten tot het weer rustig wordt.

Na een van de explosies valt de elektriciteit uit en kort daarna is er ook geen water meer. ’s Ochtends is de stroom weer terug, het water niet.

Zo begint de zaterdag met vermoeide ogen, maar ook met de gedachte dat het belangrijkste is dat voor ons de ochtend weer is gekomen.

De hele zaterdag zonder water – er komt geen druppel uit de kraan. We kopen drinkwater, maar water voor de wc en douchen wordt echt een probleem. De elektriciteit valt overdag meerdere keren een paar uur uit, waarschijnlijk vanwege reparaties of het overschakelen op back-upsystemen na de schade van vannacht.

De verwarming is ook uitgeschakeld. Maar het weer blijft mild, dus de kamers worden niet te koud. Het luchtalarm klinkt bijna de hele dag, met slechts korte pauzes, alsof iemand steeds vergeet het uit te schakelen.

De dag gaat langzaam over in de avond – langer dan normaal – maar we slagen erin onze kalmte te bewaren, voor zover dat mogelijk is.

Vandaag rijdt de metro in Charkiv niet, dus zijn de vervoersroutes boven de grond gewijzigd. Het is een opluchting dat het vandaag zondag is en dat we niet naar ons werk hoeven te reizen. De elektriciteit ligt er weer een paar uur uit, de verwarming blijft wel aan. Ik hoor van collega’s in andere delen van de stad dat ze de hele dag geen stroom hebben.

Mijn dochters en ik hebben een korte wandeling naar het park gemaakt – gewoon om even naar buiten te gaan en frisse lucht in te ademen. De oorlog gaat door. Bijna de hele dag klinken sirenes: dreiging van ballistische raketten, Shahed-drones. Het is lang geleden dat de stad zo gespannen was – zelfs de rust van zondag kan dat niet verzachten.

De werkweek is begonnen en de metro van Charkiv rijdt nog steeds niet. Onze auto staat nog bij de garage – drie weken geleden kwam er puin van een neergestorte drone op onze binnenplaats terecht en doorboorde de deur en een wiel. Daardoor duurt het langer dan normaal om op de universiteit te komen.

Ondanks alles gaat het gewone leven in de stad door: mensen gaan naar hun werk, doen hun boodschappen en lopen over straat. Het is onmogelijk om constant in angst en met de verwachting van een ramp te leven; we leven gewoon.

Op de universiteit valt overdag de stroom uit, maar er is een krachtige generator. Verwarming is er niet.

De metro is hersteld. In verschillende delen van de stad blijft de watervoorziening nog een paar dagen onderbroken. Met elektriciteit is het moeilijker: er zijn dagelijks noodstroomonderbrekingen. Het voelt als een korte terugkeer naar 2022, toen we opnieuw leerden leven zonder stroom en onze dagelijkse routines moesten aanpassen. De afgelopen dagen hebben we het luchtalarm vaak gehoord, met slechts korte pauzes tussendoor. Gelukkig heeft er deze keer niets gevaarlijks de stad bereikt.

‘s Ochtends, op weg naar mijn werk, stap ik net uit de metro als ik explosies hoor. Ik moet terug het metrostation in. Shahed-drones cirkelen boven het stadscentrum. Ik lees later dat er vier mensen gewond zijn geraakt, ongeveer twintig gebouwen beschadigd en dat meerdere auto’s zijn uitgebrand.

Dit gebeurt dus allemaal ’s ochtends, als mensen op weg zijn naar hun werk. En de vijand weet dat...

Ik ben op mijn werk als er midden op de dag explosies klinken. Later hoor ik het nieuws dat een drone onze wijk heeft geraakt. Ik bel mijn jongste dochter, maar krijg geen gehoor. In mijn hoofd houd ik rekening met de ergst mogelijke scenario’s. Gelukkig. Even later neemt ze op: alles is in orde, het gebouw schudde, maar de explosie was niet heel erg dichtbij.

Ik blijf doorwerken – nog een halve dag te gaan en veel te doen. Iedereen leeft nog. Het leven gaat door.

Er vliegen weer shahed-drones boven de stad, met een paar explosies ver van ons vandaan. Volgens nieuwsberichten is de energie-infrastructuur geraakt. De stroomuitval zal waarschijnlijk langer duren.

Rond middernacht maakt mijn oudste dochter me wakker: „Mam, sta op, laten we naar de gang gaan, er zijn explosies.” Ik sliep zo diep na een lange dag dat ik niets heb gehoord. Eerst komen de shahed-drones, daarna de zweefbommen (KAB’s). Nog een paar explosies in de verte. De lichten flikkeren, het water blijft stromen.

Ik ga weer slapen – ik heb niet eens de energie om het nieuws te lezen.

’s Ochtends hoor ik dat een ziekenhuis, flatgebouwen, een school en een supermarkt zijn beschadigd. In totaal raakten achttien shahed-drones woonwijken, 46 mensen zijn gewond geraakt. Ik stel me voor hoe mensen in de koude nacht uit brandende gebouwen zijn geëvacueerd.

Waar is dat vredige leven – gewoon eenvoudige rust?

De dag verloopt op een inmiddels vertrouwde manier – wel een luchtalarm, maar geen aanvallen. Tegen de avond begint de spanning te zakken. De lichten flikkeren wel, dus ik zet voor de zekerheid alle belangrijke apparaten uit.

Rond 21.00 uur begint de echte horror. Groepen shahed-drones vliegen de stad binnen, recht over onze wijk heen. Het voelt alsof ze boven ons gebouw vliegen – zo hard is het geluid. Ik ben sinds het begin van de oorlog, toen er daadwerkelijk straaljagers overvlogen, niet meer zo bang geweest.

Ik tel de explosies. Het zijn er ongeveer vijftien. Sommigen ver weg, andere heel dichtbij – ramen trillen, autoalarmen gaan af. Het duurt bijna een uur. Er breken verschillende branden uit in de stad, ambulances met loeiende sirenes rijden door de straten. Volgens berichten zijn er vijf mensen omgekomen.

Deze nacht kan ik lange tijd niet in slaap komen. ’s Ochtends ga ik uitgeput naar mijn werk.

De dagen gaan opnieuw voorbij met het geluid van sirenes – raketdreigingen, shahed-drones, geleide vliegtuigbommen. Er zijn aanvallen op kritieke infrastructuur, horen we. Ze proberen alles te vernietigen wat de stad in leven houdt, om paniek te zaaien, om angst te zaaien.

Maar het tegengestelde gebeurt. In plaats van meer angst groeit de woede. Woede en haat tegen terroristen – er is geen ander woord voor degenen die, zich volledig bewust van wat ze doen, methodisch raketten afvuren op een dichtbevolkte stad.

En na elk van deze gruweldaden gebeurt er iets opmerkelijks: de stad ontwaakt. De straten worden schoongemaakt, kraters van granaten worden snel opgevuld, beschadigde voorzieningen worden zoveel mogelijk gerepareerd. Het leven keert terug – niet omdat het geen pijn doet, maar omdat er geen andere keuze is.

Charkiv is een stad van gewapend beton. Echte patriotten blijven hier. Mensen die van hun stad houden – gewond, beschadigd, bloedend, maar toch mooi, krachtig, modern. Een stad die standhoudt. Een stad die leeft.

‘s Avonds wordt opnieuw een ballistische dreiging aangekondigd. Verschillende geleide vliegtuigbommen worden op de stad afgevuurd – de explosies zijn duidelijk te horen en ons gebouw trilt. De stroom valt uit, maar slechts voor korte tijd dit keer – ongeveer een half uur.

Er is geen warm water meer, dus vullen we voor de zekerheid containers met koud water. In onze wijk hebben de aanvallen elektriciteitskabels en verschillende trolleybussen beschadigd. ‘s Ochtends is het moeilijk om bij de metro te komen vanwege het verstoorde openbaar vervoer. Water hebben we nog wel.

De stad begint zich voor te bereiden op Kerstmis en Nieuwjaar. In de parken verschijnen versieringen en Kharkiv ziet erop dagen als deze ongelooflijk mooi uit – ondanks alles. In de metrostations in het centrum van de stad worden feestelijke ruimtes ingericht. Daar zullen kinderfeesten plaatsvinden, omdat het daar veilig is.

Dit is onze nieuwe realiteit: het leven onder de grond. En zelfs daar proberen we een feestelijk gevoel te behouden.

Midden op de dag klinkt er een explosie in het centrum van de stad. Ik geef online les aan mijn studenten als een schokgolf achter me plotseling het raam open blaast. Er is weer een aanval op een woonwijk, een flatgebouw, waarbij mensen omkomen en gewond raken.

Mijn collega’s en ik wachten het gevaar af in een gang tussen dikke muren en gaan daarna verder met ons werk. De laatste tijd wordt de elektriciteit in verschillende delen van de stad afgesloten volgens een schema. Maar dat verandert steeds, en er zijn extra noodstroomonderbrekingen. Warm water is er nu alleen ‘s avonds en ‘s nachts.