Illegaal opgraven van bodemschatten; bron van zorgen in Westerwolde

Wethouder Giny Luth roept mensen daarom op zich toch vooral aan de regels te houden. ,,Laten we zuinig zijn op onze bodemschatten’’, zegt ze.

Westerwolde is een ‘rijk’ gebied voor archeologen. In de buurt van het Klooster in Ter Apel bijvoorbeeld zitten veel voorwerpen in de grond uit vroegere eeuwen. Vorig jaar werden daar zelfs sporen van een eeuwenoude nederzetting gevonden. Ook in het beekdal van het riviertje de Ruiten Aa en de vestingdorpjes Oudeschans en Bourtange is de bodem rijk aan gebruiks- en andere voorwerpen die iets vertellen over het leven in lang vervlogen tijden.

Maar die plekken trekken, zo stellen de bestuurders, ook mensen aan die bijvoorbeeld met metaaldetectoren naar voorwerpen zoeken en – als ze die vinden – ook houden en ermee handelen. Ze worden niet wetenschappelijk beschreven en geregistreerd, maar komen in particuliere collecties terecht.

,,Er gaat zo veel kennis verloren en er verdwijnen vondsten uit ons gebied’’, zegt Luth. ,,En dat zou niet mogen. We hebben in onze Algemene Plaatselijke Verordening opgenomen dat het verboden is om zonder vergunning met een metaaldetector op gemeentelijke grond te lopen met als doel die detector voor opgravingswerkzaamheden te gebruiken.’’

Ondanks dat verbod verdwijnen nog altijd bodemvondsten. ,,Het is onmogelijk om overal en steeds toezicht te houden’’, zegt Luth. ,,Ik kan niet op elke archeologisch bijzondere locatie steeds een Buitengewone Opsporings Ambtenaar, een BOA, neerzetten. Daarom ook mijn oproep aan mensen om toch vooral zuinig te zijn op onze bodemschatten.’’

Ko Lenting deelt de zorgen van de bestuurders. Hij is professioneel archeoloog, was nauw betrokken bij het opgraven en in kaart brengen van vondsten in Bourtange, Oudeschans en op tal van andere plekken. ,,Westerwolde is inderdaad een erg rijk gebied. En het komt voor dat bodemschatten op Marktplaats terecht komen. Er zijn ook amateurarcheologen die hun vondsten wel melden bij de gemeente. Maar helaas zijn er ook mensen die zich niet aan de regels houden.’’

Lenting maakte zelf al verschillende keren mee dat op plekken, waar hij aan het werk was, illegaal voorwerpen uit de grond werden gehaald. ,,Dan kwam ik ‘s ochtends op de plek waar we aan het graven waren, bleken er ‘s avonds en ‘s nachts anderen te zijn geweest en aan ‘schatgraverij’ te hebben gedaan.’’

De gemeentebestuurders hebben hun zorgen over de omgang van bodemschatten een plekje gegeven in hun deze week gepresenteerde Cultuurnota. Daarin staat hoe ze om willen gaan met musea en met cultureel erfgoed, boven en in de grond.