Vuilnisduikers verenigen drie jaar na de ramp met de MSC Zoe het nuttige met het aangename. Hun eigenlijke hobby is het bekijken van scheepswrakken onder water. Maar als ze er dan toch zijn...
Expeditieleider Ben Stiefelhagen van Expeditie CleanUpXL komt na één uur afval zoeken het water uit en vertelt: ,,We zijn met 16 vrijwillige wrakduikers. We vinden het mooi om wrakken te bekijken”, zegt de expeditieleider terwijl hij zijn duikbril afzet.
,,Wrakken zijn helaas ook hotspots voor afval. Dat komt doordat de stroming afval meevoert en dit blijft vervolgens steken bij de wrakken. De vangst van afgelopen week: pannen, plastic emmers, dekens, waterkokers, badjassen, veel visnetten, draden en koplampen van auto’s. En niet allemaal afkomstig van de MSC Zoe, hoor. Het is echt ongelooflijk wat we allemaal tegenkomen.”
Duikers vinden een handdoek met een kat Foto: Joost van Uffelen
De ramp met de MSC Zoe
Containervrachtschip MSC Zoe verloor in januari 2019 in zwaar weer een groot aantal containers, toen het vlak boven de Waddeneilanden voer. Ruim 3 miljoen kilo afval verdween in de zee en de stranden van de eilanden waren bezaaid met speelgoed, huisraad, schoenen, auto-onderdelen, verpakkingsmateriaal en nog veel meer. Vrijwilligers trokken massaal naar de Wadden om te helpen met opruimen. Maar kleine plastic bolletjes verpakkingsmateriaal waren moeilijk te verwijderen en de zeebodem was al helemaal onbereikbaar. Ruim drie jaar later zijn de stranden en de zee daarom nog steeds niet helemaal schoon en dat zal nog jarenlang zo blijven.
Naar schatting ruim 700 duizend kilo op de bodem
In negen dagen duiken de vrijwilligers ruim 3000 kilo op. Toch is dit maar een fractie van wat er nog op de bodem ligt. ,,Naar schatting ligt er tussen de 700 en 800 duizend kilo op de bodem, afkomstig van de MSC Zoe,” vertelt Ellen Kuipers, projectleider van de Waddenvereniging. Het containerschip verloor in 2019 ruim 3 miljoen kilo aan afval. Met name vlak boven Ameland en Schiermonnikoog.
Ondertussen komen de duikers één voor één bovenwater. Ze vertellen eerst enthousiast over het wrak. ,,Fantastisch om te zien,” vindt een van de duikers. „Het is een oud kolenschip. En er zitten veel kreeften.” Hij houdt zijn handen ongeveer 40 centimeter van elkaar af. ,,Zo groot zijn ze. Gaaf om te zien.''
,,Waarom ik dit doe? Nou, ik kan wel lekker hier gaan duiken en met mijn handen op de rug naar het schip kijken. Maar ik kan net zo goed het afval meenemen. Ik heb liever dat het hier op ons schip ligt en straks wordt gerecycled, dan daar in de zee.” Het afval uit zee dat meegevoerd wordt naar wal, wordt eerst geanalyseerd, zodat vervolgens zoveel mogelijk kan worden hergebruikt.
Foto: Joost van Uffelen
Van wie is het afval?
,,Het heeft te maken met een stukje bewustwording. Als mensen gaan inzien hoe schadelijk afval voor de dieren is, maar ook voor onszelf, gaan we er in toekomst hopelijk verstandiger mee om”, vervolgt Kuipers. ,,Afval in de berm van de snelweg wordt af en toe opgeruimd door de overheid. Maar dit niet. Omdat het onder water ligt en we het niet zien lijkt het minder belangrijk.''
,,Van wie het afval is? Daar is eigenlijk geen antwoord op en dat maakt het handhaven onmogelijk”. De overheid stopte in 2019 met bergen van het afval uit de MSC Zoe, omdat met het opruimen van de spotgoedkope prullaria uit de zee te hoge (milieu)kosten zouden zijn gemoeid.
Naast dat het afval slecht is voor het onderwaterleven, is microplastic een grote zorg. ,,Als er plastic in de zee ligt, denken vissen en andere zeedieren dat het eten is. Zij eten plastic, wij eten de vissen en zo komt het uiteindelijk ook in ons terecht”, sluit Kuipers af.
