Volkstuintjes Veendam moeten wijken voor weg. ‘Kom met een fatsoenlijk alternatief’

Tientallen rijen met pompoenen zitten er in de grond in het volkstuintje van Lammert Kamphuis (84) in Veendam. Of zegt gerust volkstuin, hij is 500 vierkante meter. ,,Mooi hè?” zegt Kamphuis trots. ,,En ik heb er nog meer.”

Hij loopt het pad op van het tuintje ertegenover. Tweehonderd vierkante meter, ook van hem. In een kasje van enkele vierkante meters staan kleine potjes met Halloween-pompoenen, tulbandpompoenen en fleskalebassen.

Kamphuis is elke dag in zijn tuintjes op Somerlust te vinden, al veertien jaar lang. ,,Mijn familie zegt weleens, moet je het op jouw leeftijd niet eens wat rustiger aan doen? Maar wat moet ik dan gaan doen? Stilzitten? Dat ga ik niet doen hoor.”

Toch moet hij binnenkort misschien afscheid nemen van zijn tuin. De gemeente Veendam heeft aan Tuinvereniging Somerlust aangegeven dat er na het aflopen van het huurcontract, eind 2026, geen nieuw contract meer komt. Het volkstuincomplex met 52 tuinen moet plaatsmaken voor een weg.

,,Ontzettend jammer”, vindt Kamphuis. En hij is niet de enige. Alie Steenwijk (63), Max Slor (77) en Henk Kingma (67) maken een praatje vooraan het complex. ,,Flink balen”, vindt Steenwijk. Ze heeft sinds drie jaar een tuintje op het complex. ,,De rust, het tuineren, het is gewoon heerlijk om hier te zijn.”

Met het verdwijnen van het complex gaat bovendien niet alleen het tuinieren verloren, zegt Kingma. ,,Tuinieren is ontspannend en je kunt hier je energie kwijt. Er zit een groot sociaal aspect aan vast. Er komen best wat mensen die thuis alleen zijn. Hier heb je veel aanspraak.”

Ook Gea Prins (65) vindt het jammer. Ze heeft ellendige jaren achter de rug in de privésfeer, en heeft sinds twee jaar een tuintje. ,,Ik kan hier heerlijk mijn kop leegmaken. En je komt onder de mensen. Ik heb veel contact met mede-tuinders. We lenen elkaar van alles of wisselen tips en zaadjes uit.”

Somerlust bestaat dit jaar veertig jaar. Huurders betalen 15 euro per honderd vierkante meter per jaar. Van de 52 beschikbare tuinen zijn er momenteel 50 in gebruik. ,,Het is een zeer gemêleerde groep”, zegt voorzitter Peter de Jonge. ,,Jong, oud, mensen met zowel Nederlandse als niet-Nederlandse achtergronden,. Door de lage contributie mensen met een hoog als een laag budget.”

Het besluit van de gemeente Veendam komt niet helemaal uit de lucht vallen. Al jaren zijn er plannen voor een nieuwe weg die drukke delen van Veendam moet ontlasten. Nu rijdt er veel verkeer door onder meer de Jakob Bruggemalaan en de Vredenrustlaan om bij de N33 naar Assen, Delfzijl en Groningen te komen.”

Omdat er in de komende jaren ook nog 300 woningen bij moeten komen in de noordelijke wijken van Veendam, zal die drukte alleen maar meer toenemen. Het plan is daarom om de Buitenwoellaan, een brede weg, aan te sluiten op de Somerlustweg en het Beneden Dwarsdiep. Volgens de plannen komt die nieuwe weg over het volkstuincomplex te liggen.

In 2009 stemde de raad al in met het plan, maar de afgelopen jaren was er niet genoeg geld om het uit te voeren. Vorig jaar werd bekend dat Den Haag 2,6 miljoen euro meebetaalt. Nu wordt het plan verder uitgewerkt.

Afgelopen november liet de gemeente aan Somerlust weten dat het vanaf 2027 voorbij is. De Jonge: ,,Dát het er ooit een keer aan zat te komen wisten we, maar het is de manier waarop.”

Sinds november is het bestuur van de vereniging twee keer in gesprek geweest met de gemeente. In het eerste gesprek opperde de gemeente een alternatief, een terrein even verderop. De Jonge: ,,Maar dat is niet werkbaar voor ons. Daar is veel schaduw. Bovendien heeft dat terrein geen natuurlijk omheining. Dan zouden we moeten investeren in een hekwerk. Dat geld hebben we niet liggen.”

Als ander alternatief opperde de gemeente dat de vereniging zou kunnen aansluiten bij de tuinvereniging in het Borgerswold. De Jonge: ,,Dat is geen echte optie, want daar is een wachtlijst. En daar hebben ze het aanbod met 50 tuinen verminderd vanwege de hoge bomen en het feit dat de grond daar geen water vasthoudt. Ook daar is te veel schaduw. Daarnaast is het ook een heel andere vereniging met een veel hogere contributie. 

Ook gaf de gemeente aan niet te kunnen helpen bij een eventuele verhuizing. ,,Daar hebben ze geen budget voor. Ik denk dat ze niet helemaal kunnen inschatten wat het effect op een vereniging is als je moet verplaatsen. Al zou de gemeente alleen maar zeggen: ‘jullie mogen een bus huren en we kunnen jullie twee weekenden helpen’. Of zelfs maar: ‘We kunnen niks toezeggen, maar we willen wel met jullie meedenken’. Maar ze zaten er strak in.”

Als er al een alternatief komt, weet De Jonge niet of de vereniging dat haalt zonder verhuishulp. ,,Tel de schuurtjes maar eens bij elkaar op. Ik denk dat 70 procent van de leden zeg: dat ga ik niet meer doen. En dan dus nog de investering voor een nieuw hek. Dan is de vereniging eigen al ten dode opgeschreven.”

Het tweede gesprek was volgens hem al helemaal nutteloos. ,,We vroegen nog of het mogelijk was om een informatieavond voor de leden te organiseren, zodat er meer duidelijkheid voor ze is, maar dat vond de gemeente te vroeg.”

Daar zit het pijnpunt, vindt De Jonge. ,,Het contact verloopt eigenlijk best goed, maar het is allemaal zo onduidelijk. Kom met een fatsoenlijk alternatief. En is dat er niet, wees daar dan ook duidelijk over. Dan weten onze leden ook waar ze aan toe zijn.”

Het is wettelijk verplicht om van diverse stakeholders de belangen te inventariseren, benadrukt hij. ,,In ons geval doen ze helemaal niet aan participatie, maar worden wij gewoon geconfronteerd met een uitvoering. Niks ontwerp.”

De leden hebben intussen genoeg ideeën. ,,Wat nou als de weg íets anders wordt neergelegd”, oppert bestuurslid Gea Gielstra. ,,Niet dwars over het terrein, maar iets meer aan de zijkant. Dan zouden we een strook van twintig vierkante meter inleveren en kan de rest misschien blijven liggen.”

De gemeente wil niet te veel op de zaken vooruitlopen. ,,We zijn nu bezig met het uitwerken van de plannen voor de weg”, zegt wethouder Henk Jan Schmaal. Of er nog een mogelijkheid is dat er eventueel een deel van de volkstuintjes kan blijven, kan hij niet zeggen. ,,Wie weet schuift er nog wat in de plannen, maar we hebben de vereniging alvast op de hoogte gesteld, zodat de tuinders er rekening mee kunnen houden.”

De gemeente zegt met de tuinvereniging in gesprek te blijven over een alternatieve plek. ,,We pakken dit traject stap voor stap aan, in goed overleg met alle betrokken.”

Terwijl het bestuur van de vereniging hun zinnen zet op nieuwe alternatieven en een informatieavond voor de tuinders, zit er voor de leden niks anders op dan afwachten. Kamphuis heeft al besloten dat hij niet mee gaat verhuizen. ,,Als we hier weg moeten, stop ik ermee.” Het verhuizen ziet hij niet meer zitten. ,,Dan moet ik mijn huisje afbreken en ergens anders weer opzetten. Dat wordt me op mijn leeftijd te veel.”

Tot die tijd blijft hij gewoon tuinieren. ,,Ik ga door zolang het kan. Het liefst zou ik in het harnas sterven. Tussen mijn kalebassen.”