Robots, drones en lasers bewaken datakabels en gasleidingen in Noordzee tegen aanslagen. En houden Eemshaven veilig

Een onderwaterdrone vaart boven de gasleiding op de zeebodem. Zijn er mijnen gelegd? Vanuit een vliegtuig wordt met laser de Noordzee in de gaten gehouden. Vaart dat Russische visserschip met het anker uit om de stroomkabel uit Noorwegen naar de Eemshaven kapot te trekken? Het is geen ver-van-mijn-bed show meer sinds de dreiging uit Rusland groter is geworden.

In de landen rond de Noordzee is na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne het besef gegroeid dat ze zich moeten wapenen tegen sabotage- en spionage-acties op zee. Het opblazen van de Northstream gaspijpleiding in de Oostzee en het in kaart brengen van vitale datakabels boven Terschelling zijn slechts enkele voorbeelden. En nog dichterbij huis, in de Eemshaven werd een Russisch visserschip verdacht van spionage toen een legervrachtschip militaire voertuigen en apparatuur loste.

Om de dreigingen op het water, en met name onder water het hoofd te bieden hebben zes Noordzeelanden de handen ineen geslagen. Duitsland, Denemarken, Noorwegen, Zweden, Finland en Nederland hebben SeaSEC opgericht: Seabed Security Experimentition Centre. Hier ontwikkelen Defensie en het maritiem bedrijfsleven nieuwe technieken om verdachte activiteiten op de Noordzee te ontdekken en aanslagen op vitale infrastructuur op de zeebodem te voorkomen.

Op het SeaSEC hoofdkwartier in de haven van Scheveningen zijn de landen en bedrijven tien dagen bijeen op die nieuwe technieken te bespreken en uit te proberen. Zo zien we een grote en kleine knalgele drone de bodem van de haven van Scheveningen afspeuren en een onbemande boot een gaspijpleiding op explosieven controleren die vanuit de haven naar het proefeiland 12 kilometer op zee loopt.

Het allernieuwste snufje is een hydrofoon op de zeebodem die geluidsignalen opvangt van onderwaterdrones en onderzeërs op 110 kilometer afstand. ,,Maar we horen ook walvissen.” Het systeem kan ingezet worden om militair belangrijke havens als Rotterdam, Vlissingen, Den Helder en Eemshaven te beveiligen.

Baggeraar Van Oord vaart met de VOX Barentsz rond, die normaal ingezet wordt om de zeebodem te controleren op bijvoorbeeld mijnen uit de Tweede Wereldoorlog. Nu wordt het onbemande vaartuig ingezet om Russische explosieven op te sporen. ,,We doen dit werk al jaren, onder meer om beschadigingen aan pijpleidingen op te sporen”, zegt projectmanager Hans Kleinman uit het Drentse Aalden. ,,De link naar Defensie is dan gauw gelegd, met de bescherming van vitale gasleidingen en datakabels op zee. We zien alles, zelfs een krab die over zeebodem loopt.”