Is het Confucius instituut van de Rijksuniversiteit Groningen een verlengstuk van China? Illustratie: Shutterstock
De Rijksuniversiteit Groningen laat de positie van de leerstoel Chinees in de toekomst niet meer betalen door Hanban. Het omstreden contract met de koepelorganisatie van Confucius Instituten wordt onder druk van het ministerie van Onderwijs niet verlengd. Maar de Chinese organisatie blijft wel gevestigd in Groningen. Hoe zit dat?
Welk contract is nou precies opgezegd?
In 2014 sprak de RUG met Hanban af dat er een speciale positie zou worden gecreëerd voor een hoogleraar Chinees. Deze zogeheten leerstoel wordt sinds 2016 bezet door Oliver Moore. De Chinezen betaalden, zo was de afspraak, gedurende de eerste vijf jaar van zijn aanstelling vijftig procent van zijn salaris. Dit jaar loopt het omstreden contract af. De RUG heeft besloten om het niet te verlengen.
Waarom is het contract omstreden?
Het contract kon door China worden opgezegd, als de leerstoelhouder ‘de Chinese wet serieus overtreedt of het imago van China zware schade toebrengt.’ Experts kraakten het ‘naïeve’ contract in gesprek met de NOS. Het zou in strijd zijn met de academische vrijheid. ,,China kan de clausule over imagoschade gemakkelijk gebruiken als een stok om mee te slaan’’, stelde Ingrid d’Hooghe, senior onderzoeker bij Clingendael.
Wat betekent het verbreken van het contract voor de leerstoel?
Hoogleraar Moore is sinds 2016 werkzaam bij de universiteit. Hij mag gewoon die positie blijven bekleden. Zijn salaris wordt sinds zijn aanstelling betaald vanuit de Faculteit der Letteren. De RUG krijgt tot 2021 de helft van het geld overgemaakt door Hanban. In de toekomst neemt de universiteit het hele bedrag voor haar rekening.
Maar de RUG gaat dus wel langer door met het Confucius Instituut?
Zeker. Dit contract is in september 2020 juist met vijf jaar verlengd. Volgens RUG-voorzitter Jouke de Vries was dat een logische keus: „De primaire taak van het Confucius Instituut is onderwijs geven in de Chinese taal en cultuur. De deelnemers zijn daarover tevreden. Dan is het stichtingsbestuur ook tevreden”
Hoe zit het dan met de petitie die tegen het instituut is ingediend door 800 medewerkers en studenten?
Er is inderdaad veel kritiek op de samenwerking. Sceptici vrezen voor de academische vrijheid en spionage, waar Confucius Instituten in het buitenland al van beticht werden. Ook wijzen zij naar de grootschalige schending van mensenrechten in China. De RUG ziet vooralsnog geen reden tot zorg. Wel wil zij meer afstand scheppen richting het Confucius Instituut, door bijvoorbeeld de statuten aan te passen.
